Το Ε2-Ε4 είναι η πιο συνηθισμένη κίνηση με την οποία αρχίζουν το παιχνίδι τα λευκά στο σκάκι. Ομως στην περίπτωση της άδειας σκακιέρας της φωτογραφίας, το Ε2-Ε4 σηματοδότησε, όπως έχει γενικά αναγνωριστεί, την απαρχή της ηλεκτρονικής techno μουσικής που εξαπλώθηκε σε όλον τον κόσμο από τα τέλη της δεκαετίας του ’80. Γιατί σε αυτήν την περίπτωση το Ε2-Ε4 ήταν ο τίτλος του εμβληματικού άλμπουμ του Μάνουελ Γκέτσινγκ (Manuel Göttsching) που κυκλοφόρησε με αυτό το εξώφυλλο το 1984.

Μάλιστα, ο δίσκος αυτός δεν ήταν παρά ένας μόνο σταθμός στην ιδιαίτερα δημιουργική και πολύπλευρη πορεία του Γκέτσινγκ στον χώρο της γερμανικής μουσικής σκηνής που ονομάστηκε κράουτ-ροκ (Krautrock). Μια πορεία που σταμάτησε απότομα πριν από λίγες ημέρες με τον θάνατό του σε ηλικία 70 ετών.

Το Krautrock

Την εποχή που η ροκ άρχιζε να αποκτά γερές βάσεις στην Αμερική και στην Αγγλία, η Γερμανία είχε μπει σε τροχιά ανοικοδόμησης μετά την καταστροφή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Εδώ όμως δεν έμπαινε μόνο το ζήτημα της ανοικοδόμησης των ερειπίων από τους βομβαρδισμούς και της κατεστραμμένης οικονομίας, αλλά ταυτόχρονα και το ζήτημα της ανοικοδόμησης της κουλτούρας, που την κάλυπτε η βαριά σκιά του Γ’ Ράιχ.

Σε αυτό ακριβώς το στοιχείο, «μια Γερμανία κατεστραμμένη, όχι μόνο από υλικής απόψεως, αλλά και πνευματικά και πολιτιστικά», είχε αναφερθεί χαρακτηριστικά ο Ραλφ Χούτερ (Ralf Hütter), από τους Kraftwerk, σε μία ανασκόπηση των πρώτων 10 χρόνων Krautrock. Ετσι, ευνοήθηκε η στροφή προς κάθε μουσικό πειραματισμό, ο οποίος έφευγε από τις παραδοσιακές φόρμες και γι’ αυτό ενισχύθηκε ιδιαίτερα η μοντέρνα εκδοχή της ατονικής μουσικής, όπως π.χ. έγινε με τη σχολή του Ντάρμσταντ.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο που συμπληρωνόταν από το κλίμα που δημιουργούσε το έντονα ριζοσπαστικοποιημένο γερμανικό φοιτητικό και γενικότερα νεολαιίστικο κίνημα, οι πρώτοι γερμανοί ροκ μουσικοί συνδύασαν τις ροκ φόρμες με έντονα στοιχεία πειραματισμού, επηρεασμένοι από τον συνθέτη Καρλχάιντς Στοκχάουζεν (Karlheinz Stockhausen), όσο και από την αμερικάνικη ψυχεδέλεια και τους πειραματισμούς των πρώτων Pink Floyd, χρησιμοποιώντας ταυτόχρονα τις νέες συσκευές παραγωγής ηλεκτρονικού ήχου.

Ετσι, μια σειρά συγκροτημάτων όπως οι Tangerine Dream, οι Amon Duul II, οι AshRa Tempel, οι Guru Guru, οι Nektar, οι Can, οι Neu, οι Agitation Free, οι Βirth Control, οι Popol Vuh, οι Jane, οι Frumpy, oi Kraftwerk οι Novalis και πολλοί άλλοι, άρχισαν να βγάζουν δίσκους, από το 1968 και στα επόμενα χρόνια. Ως αποτέλεσμα γεννήθηκε ένα μουσικό ιδίωμα που δεν ήταν άμεσος απόγονος της μαύρης μουσικής, όπως η αγγλοσαξονική ροκ, αλλά κάτι τελείως διαφορετικό, με μεγάλα μουσικά κομμάτια, συμφωνικής μορφής, αλλά με ηλεκτρικά όργανα και έντονο αυτοσχεδιασμό και ισχυρή δόση μινιμαλισμού.

Ισως ο καλύτερος όρος που θα ταίριαζε εδώ είναι ο τίτλος ενός άλμπουμ των Popol Vuh, «κοσμική (συμπαντική) μουσική». Και από αυτήν τη μουσική, που καθιερώθηκε με την ονομασία Krautrock, γεννήθηκαν πολλά νέα μουσικά είδη.

O Manuel Göttsching

O (αρχικά) κιθαρίστας Μάνουελ Γκέτσινγκ γεννήθηκε το 1952 στο Δυτικό Βερολίνο. Μετά τις πρώτες μουσικές σπουδές του παρακολούθησε μαθήματα αυτοσχεδιασμού από τον ελβετό συνθέτη Thomas Kessler. To 1970 σχημάτισε τους AshRa Tempel μαζί με τον Klaus Schulze (βλ. protagon) που τότε ήταν ντράμερ των Tangerine Dream, και τον μπασίστα Hartmut Enke. Οι AshRa Tempel έγιναν ένα από τα σημαντικότερα γκρουπ του Κrautrock ανοίγοντας νέους δρόμους μουσικής έκφρασης. Π.χ. στον τρίτο δίσκο τους, το Seven Up, που ηχογράφησαν στην Ελβετία, συμμετείχε στα φωνητικά ο Timothy Leary, που είχε βρεθεί εκεί, έχοντας διαφύγει από τις ΗΠΑ, όπου αντιμετώπιζε προβλήματα, λόγω των πειραματισμών του με το LSD.

Μετά τη διάλυση του γκρουπ το 1976, ο Göttsching συνέχισε τους πειραματισμούς του με έναν εξαιρετικό αυτοσχεδιαστικό δίσκο «Inventions for electric guitar», επηρεασμένο από τον αμερικανό συνθέτη Terry Riley και με πολλές live εμφανίσεις και σταδιακά άρχισε να στρέφεται προς την ηλεκτρονική μουσική.

Ενα απόγευμα του 1981 έγραψε το Ε2-Ε4 ένα έργο ηλεκτρονικής μινιμαλιστικής μουσικής το οποίο κυκλοφόρησε το 1984, έργο που θεωρείται ο προπομπός της House και της techno μουσικής όπως εμφανίστηκε στο τέλος της δεκαετίας του 80 και στη δεκαετία του 90.

Η γέννηση της techno

Το Ε2-Ε4 είναι ένα κομμάτι που διαρκεί σχεδόν μία ώρα και είναι βασισμένο σε δύο συγχορδίες παιγμένες στα πλήκτρα με πρόσθετη ηλεκτρική κιθάρα. Οπως διηγήθηκε ο ίδιος, συνειδητοποίησε την αξία του κομματιού όταν το έβαλε στο Walkman του για να το ακούσει σε μία πτήση από το Βερολίνο στο Αμβούργο. Για το έργο αυτό έδειξε ενδιαφέρον ο Ρίτσαρντ Μπράνσον που είχε τη δισκογραφική εταιρεία Virgin Records.

Ομως ο Γκέτσινγκ δεν είχε εμπιστοσύνη ότι θα προωθηθεί το έργο του, επειδή ο Μπράνσον είχε και την αεροπορική εταιρεία του και τελικά το έβγαλε σε δίσκο ο ίδιος. Αρχικά το έργο γνώρισε μία μάλλον ψυχρή υποδοχή. Ομως ο DJ Larry Levan βρήκε σε αυτόν το δίσκο την εφαρμογή της ιδέας του για μία μουσική που δεν σταματά ποτέ. Ετσι, άρχισε να τον βάζει ολόκληρο στο διάσημο κλαμπ της Νέας Υόρκης, Paradise Garage.

Το παράδειγμα του Levan ακολούθησαν και άλλοι DJs, μεταξύ των οποίων και ο Carl Craig στο Ντιτρόιτ, από όπου και ξεκίνησε η techno. O Γκέτσινγκ συνέχισε να συνθέτει και να βγάζει δίσκους, τόσο μόνος του, όσο και σε συνεργασία με άλλους μουσικούς και μάλιστα το 2000 συνεργάστηκε και πάλι με τον Klaus Schulze σε μία αναβίωση των AshRa Tempel.

Κλείνοντας, θα προτείνω το πρώτο κομμάτι από τον πέμπτο δίσκο των AshRa Tempel, του 1973 (που ήταν και ο πρώτος δίσκος τους που αγόρασα την φοιτητική εποχή και που τον βρίσκω εξαιρετικό), με τίτλο «AshRa Tempel starring Rosi». Σε αυτόν τον δίσκο συμμετέχει η Rosemarie Müller, η οποία και ξεκινά το πρώτο κομμάτι με ένα απόκοσμο γέλιο. Ο,τι πιο ταιριαστό για την ταξινόμηση του δίσκου από τη γερμανική εταιρεία, την Ohr, που τον έβγαλε στη σειρά δίσκων «Kosmische Musik».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News