Στην ολοένα και μεγαλύτερη αγωνία των δυτικών πρωτευουσών οι οποίες παρακολουθούν την εμβάθυνση της συνεργασίας μεταξύ του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Βλαντίμιρ Πούτιν, αναφέρθηκαν, με εκτενές δημοσίευμα τους, οι Financial Times, επισημαίνοντας, παράλληλα, τον αυξανόμενο κίνδυνο η Τουρκία να πληγεί από αντίποινα στην περίπτωση που βοηθήσει τη Ρωσία να αποφύγει τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στο Κρεμλίνο λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.

Οπως δήλωσαν στην εφημερίδα το Σάββατο έξι δυτικοί αξιωματούχοι, η συμφωνία της Παρασκευής ανάμεσα στους δύο ηγέτες για την επέκταση της συνεργασίας τους στο εμπόριο και την ενέργεια, μετά από την τετράωρη συνάντηση τους στο Σότσι την Παρασκευή, προκαλεί ανησυχία στη Δύση.

Ενας αξιωματούχος της ΕΕ είπε ότι οι Βρυξέλλες παρακολουθούν «ολοένα και πιο στενά» την ρωσο-τουρκική συνεργασία, ακριβώς επειδή η Τουρκία εξελίσσεται «ολοένα και περισσότερο» σε εμπορικό εταίρο της Ρωσίας.

Ενας άλλος αξιωματούχος χαρακτήρισε «καιροσκοπική» τη συμπεριφορά της Τουρκίας απέναντι στη Ρωσία, ωστόσο πρόσθεσε: «Προσπαθούμε να επιστήσουμε την προσοχή των Τούρκων στις ανησυχίες μας».

Σημειώνεται πως η Ουάσιγκτον είχε προειδοποιήσει επανειλημμένα ότι θα πλήξει όποιες χώρες βοηθήσουν τη Μόσχα να παρακάμψει τα εναντίον της μέτρα με «δευτερεύουσες κυρώσεις», μία στρατηγική που βρήκε την ΕΕ περισσότερο επιφυλακτική. Τον Ιούνιο, εν παραδείγματι, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Γουάλι Αντεγιέμο συναντήθηκε με τούρκους αξιωματούχους και τραπεζίτες της Κωνσταντινούπολης προκειμένου να τους προειδοποιήσει να μην επιτρέψουν να καταστεί η χώρα «πέρασμα» για παράνομο ρωσικό χρήμα.

Αλλη πηγή των FT δήλωσε ότι δυτικές χώρες θα μπορούσαν να καλέσουν τις εταιρείες και τις τράπεζές τους να αποχωρήσουν από την Τουρκία, εάν ο Ερντογάν τηρήσει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε την Παρασκευή –πρόκειται για μια εξαιρετικά ασυνήθιστη απειλή κατά ενός άλλου κράτους-μέλους του ΝΑΤΟ, η οποία θα μπορούσε να «γκρεμίσει» την οικονομία της χώρας εάν οι επιχειρήσεις συμφωνούσαν να συμμορφωθούν.

Ο εν λόγω αξιωματούχος είπε ότι τα κράτη που έχουν επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία θα μπορούσαν να δράσουν κατά της Αγκυρας «καλώντας τις δυτικές εταιρείες είτε να αποχωρήσουν από την Τουρκία είτε να συρρικνώσουν τις σχέσεις τους με την Τουρκία, υπό το φως του κινδύνου που θα δημιουργούσε η επέκταση των συνδιαλλαγών τους από την Τουρκία στη (σ.σ. πληττόμενη από βαριές οικονομικές κυρώσεις) Ρωσία».

Ωστόσο, αυτή η πρόταση απορρίφθηκε από αρκετούς άλλους δυτικούς αξιωματούχους, οι οποίοι έθεσαν ερωτηματικά ως πως το πώς θα λειτουργούσε πρακτικά ένα τέτοιο σενάριο και για το αν θα ήταν καλή ιδέα.

Η Τουρκία είναι μέρος του δυτικού χρηματοπιστωτικού συστήματος σε μεγάλο βαθμό και εταιρείες από την Coca-Cola και τη Ford έως τη Bosch και την BP έχουν μακροχρόνιες και συχνά εξαιρετικά κερδοφόρες δραστηριότητες στη χώρα. Επομένως «υπάρχουν πολύ σημαντικά οικονομικά συμφέροντα που πιθανώς θα πολεμούσαν σκληρά» μία πρόταση σαν την προαναφερθείσα, αντέτεινε ένας ευρωπαίος αξιωματούχος. Ωστόσο, ο ίδιος «δεν θα απέκλειε τυχόν αρνητικές ενέργειες εάν η Τουρκία πλησιάσει πολύ τη Ρωσία».

Και ενώ παραδέχτηκε ότι μια απόφαση της ΕΕ για κυρώσεις κατά της Τουρκίας θα αποτελούσε πρόκληση λόγω των διαφορετικών προσεγγίσεων ανάμεσα στους «27», η ίδια πηγή εκτίμησε ότι ορισμένα μεμονωμένα κράτη-μέλη θα μπορούσαν να αναλάβουν δράση, σύμφωνα, πάντα με τη βρετανική εφημερίδα. «Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να ζητήσουν περιορισμούς στο εμπόριο ή να ζητήσουν από τις μεγάλες χρηματοπιστωτικές εταιρείες να μειώσουν τη χρηματοδότηση σε τουρκικές εταιρείες», είπε.

Τρεις ευρωπαίοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι δεν έχουν γίνει ακόμη επίσημες συζητήσεις στις Βρυξέλλες για πιθανές κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας. Αρκετοί άλλοι παρατήρησαν, άλλωστε, ότι οι λεπτομέρειες των συζητήσεων στο Σότσι –και οι συνέπειες βάσει όσων συμφωνήθηκαν– δεν ήταν άμεσα σαφείς.

Οι παραπάνω προειδοποιήσεις, πάντως, ήρθαν μια ημέρα αφότου ο Πούτιν και ο Ερντογάν –ο οποίος έχει ακολουθήσει μια «ισορροπημένη», όπως την αποκαλεί, προσέγγιση έναντι του Κιέβου και της Μόσχας μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο– πραγματοποίησαν μια μακρά κατ’ ιδίαν συνάντηση η οποία είχε ως αποτέλεσμα την κοινή δέσμευση τους να αυξηθεί το διμερές εμπόριο και να εμβαθύνουν τους οικονομικούς και ενεργειακούς δεσμούς ανάμεσα στα δύο κράτη.

Ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης και κορυφαίος αξιωματούχος της Μόσχας επί θεμάτων ενέργειας Αλεξάντερ Νόβακ δήλωσε, μάλιστα, στους δημοσιογράφους ότι η Τουρκία συμφώνησε να αρχίσει να πληρώνει για το ρωσικό φυσικό αέριο σε ρούβλια, σύμφωνα με το Interfax. Ο Πούτιν και ο Ερντογάν συζήτησαν για την περαιτέρω ανάπτυξη τραπεζικών δεσμών και διακανονισμών σε ρούβλια και λίρες, πρόσθεσε.

Ο Ερντογάν από την πλευρά του, μιλώντας στα ΜΜΕ κατά το ταξίδι της επιστροφής από τη Ρωσία, έκανε λόγο για «πολύ σοβαρές εξελίξεις» σχετικά με τη χρήση του ρωσικού συστήματος πληρωμών με κάρτα MIR, το οποίο επιτρέπει στους Ρώσους στην Τουρκία να πληρώνουν με κάρτα τη στιγμή που η Visa και η Mastercard έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους στο πατρίδα τους. Ο Ερντογάν είπε ότι οι κάρτες MIR θα βοηθήσουν τους Ρώσους τουρίστες να πληρώσουν για ψώνια και ξενοδοχεία.

Δυτικοί αξιωματούχοι, από την πλευρά τους, εξέφρασαν το φόβο ότι το ίδιο σύστημα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί προκειμένου να παρακαμφθούν κυρώσεις.

«Αναξιόπιστος σύμμαχος» σε στρατηγική θέση

Οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Δύσης είναι ήδη τεταμένες. Οπως υπενθύμισαν οι FT, η Ουάσιγκτον επέβαλλε κυρώσεις στην Αγκυρα το 2020 ως αντίποινα για την αγορά ενός ρωσικού συστήματος αεράμυνας S-400 –βέβαια τα μέτρα αυτά στόχευαν την αμυντική βιομηχανία της χώρας και όχι την ευρύτερη οικονομία.

Ο Ερντογάν, ο οποίος είχε επανειλημμένα απειλήσει να ασκήσει βέτο στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, θεωρείται σε πολλές δυτικές πρωτεύουσες ως ένας ολοένα και περισσότερο αναξιόπιστος σύμμαχος. Ωστόσο, η Τουρκία είναι ένας κρίσιμος εταίρος για την Ευρώπη σε δύο μέτωπα: στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας και στο προσφυγικό.

Η χώρα φιλοξενεί περίπου 3,7 εκατομμύρια Σύρους στο πλαίσιο μιας συμφωνίας που συνήφθη με την ΕΕ το 2016, η οποία βοήθησε στον περιορισμό της ροής μεταναστών προς την Ευρώπη.

Εξάλλου, η σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας υπογράμμισε τη στρατηγικής σημασίας θέση της Τουρκίας, η οποία ελέγχει την πρόσβαση στα στενά που συνδέουν τη Μαύρη Θάλασσα με τη Μεσόγειο.

Τον περασμένο μήνα, δε, ο Ερντογάν διαδραμάτισε βασικό ρόλο στη διασφάλιση της συμφωνίας για τα σιτηρά που υπέγραψαν η Ρωσία και η Ουκρανία, η οποία είχε ως στόχο να αποτρέψει μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News