Αλίμονο εάν τον χαρακτηρίσει κανείς «καθεστωτικό». Ο 71χρονος Ζανγκ Γιμού, μάλλον ο πιο διάσημος και σημαντικός εν ζωή κινέζος σκηνοθέτης, ανέκαθεν θεωρούσε τον εαυτό του ελεύθερο πνεύμα. «Μετά την Πολιτιστική Επανάσταση προοριζόμουν για εργάτης, ο κινηματογράφος υπήρξε η σωτηρία μου, παρότι δεν γνώριζα τίποτα πριν γίνω δεκτός στην Ακαδημία Κινηματογράφου του Πεκίνου», έχει πει. 

Σπούδασε αρχικά φωτογραφία και στη συνέχεια κινηματογράφο σε μία Κίνα που ξυπνούσε σιγά σιγά χάρη στις μεταρρυθμίσεις του Ντενγκ Σιαοπίνγκ. Τελικά μεγαλούργησε πίσω από την από την κινηματογραφική μηχανή και με την επιμονή του, την αποφασιστικότητά του και την προσήλωσή του θα καταφέρει να κερδίσει την Χρυσή Αρκτο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου το 1988 με την πρώτη του, μάλιστα, ταινία, «Οι Κόκκινοι Αγροί», που βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του νομπελίστα κινέζου συγγραφέα Μο Γιαν.  

Ακολουθούν πάμπολλα αριστουργήματα: «Ζου Ντου: Σιωπηλοί εραστές», «Σήκωσε τα Κόκκινα Φανάρια» (Αργυρός Λέοντας), «Κιου Ζου: Μια γυναίκα της Κίνας» (Χρυσός Λέοντας),«Να ζεις» (Μέγα Βραβείο της Επιτροπής του Φεστιβάλ των Καννών), «Ούτε Ενας Λιγότερος» (Χρυσός Λέοντας) καθώς και τα επικά «Ηρωας», «Τα Ιπτάμενα Στιλέτα», «Σκιά».

Την Παρασκευή 4 Φεβρουαρίου (στις 14.00, ώρα Ελλάδας) ολόκληρος ο κόσμος πρόκειται να δει την τελευταία δουλειά του κορυφαίου κινέζου σκηνοθέτη η οποία, ωστόσο, δεν είναι μία κινηματογραφική ταινία αλλά μία τελετή – της έναρξης των 24ων Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου (4-20 Φεβρουαρίου).  

Υπενθυμίζοντας πως πριν από περισσότερα από 13 χρόνια, το καλοκαίρι του 2008, ο Ζανγκ  Γιμού υπέγραψε και την επική τελετή έναρξης των 29ων Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων που φιλοξενήθηκαν στην κινεζική πρωτεύουσα, o Πάολο Σάλομ της Corriere della Sera διερωτάται σε ένα από τα newsletters της ιταλικής εφημερίδας εάν θα μπορούσε ο περίφημος σκηνοθέτης να θεωρηθεί θιασώτης και εκπρόσωπος του αυταρχικού καθεστώτος του Σι Τζιπίνγκ.  

Είναι «ένας δημιουργός ικανός να εισδύει στα διάκενα της λογοκρισίας ή ένας αξιωματούχος του κινηματογράφου που σέβεται όλους τους κανόνες, γραπτούς και άγραφους, της πολιτικής ορθότητας όπως αυτή καθορίζεται από τη βούληση του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας;», αναρωτιέται.

Μιλώντας τον Αύγουστο του 2007 στον Φάμπιο Καβαλέρα, ανταποκριτή της Corriere della Sera στο Πεκίνο εκείνη την περίοδο, ο Ζανγκ Γιμού είχε δηλώσει σχετικά πως «πρέπει να συμπεριφέρεσαι όπως οι μεγάλοι σκακιστές. Να είσαι υπομονετικός. Να αντιλαμβάνεσαι. Να μετακινείς τα σωστά πιόνια τη σωστή στιγμή. Αισθάνομαι σαν σκακιστής σε μία ατέρμονη παρτίδα. Δεν υπάρχει ανάγκη για ουρλιαχτά και διαδηλώσεις. Αρκεί να υπακούς στη συνείδησή σου και να παίζεις σκάκι, όπως σας είπα, έχοντας ξεκάθαρες ιδέες».  

Οσον αφορά τις ξεκάθαρες ιδέες του Ζανγκ Γιμού, ο Πάολο Σάλομ θεωρεί πως συνοψίζονται σε μία επίγνωση: «Εγώ ανήκω στην παραδοσιακή κινεζική κουλτούρα», έχει σημειώσει ο σκηνοθέτης. Επιθυμώντας να φωτίσει τη δήλωση αυτή, ο ιταλός δημοσιογράφος εστιάζει την προσοχή του στο «Hero», επική ταινία πολεμικών τεχνών του 2002, «ίσως το πιο ειλικρινές μανιφέστο όσον αφορά την κοσμοθεωρία» του Ζανγκ Γιμού, σύμφωνα με τον Σάλομ.

Η ταινία αποτελεί μια επική κινηματογραφική απόδοση του βίου και της πολιτείας του Τσιν Σι Χουάνγκ Ντι, του Πρώτου Αυτοκράτορα, του ανθρώπου που το 211 π.Χ. κατάφερε να ενώσει την Κίνα έπειτα από αιώνες διαιρέσεων (το δικό του μαυσωλείο φυλάει ο περίφημος Στρατός από Τερακότα στην πόλη Σιαν).

Επί αιώνες, ωστόσο, ο κινέζος ηγέτης μνημονευόταν ως πρότυπο δεσποτικού ηγεμόνα: αντιμετώπιζε τους εχθρούς τους με πρωτοφανή βαναυσότητα ενώ το 213 π.Χ. διέταξε να καούν στην πυρά σχεδόν όλα τα τότε υπάρχοντα βιβλία. Ομως στην ταινία του Ζανγκ Γιμού, ο αιμοσταγής τύραννος είναι ένας οραματιστής, ο πρώτος αυτοκράτορας που αντιλαμβάνεται πόσο σημαντικές είναι η εθνική ενότητα και η ιδεολογία για να διατηρούνται αναλλοίωτα τα εθνικά χαρακτηριστικά ανά τους αιώνες. «Με λίγα λόγια, εάν σήμερα υπάρχει ακόμη μια Κίνα, μεγάλη και συνεπής προς το παρελθόν της, το οφείλουμε στον Τσιν Σι Χουάνγκ Ντι, τον Πρώτο Αυτοκράτορα που παρέμεινε στον θρόνο μόνο έντεκα χρόνια», αναφέρει ο Πάολο Σάλομ.  

Αντιθέτως ο αυτοκράτορας του κινεζικού κινηματογράφου εξακολουθεί ακόμη, έπειτα από μία τριακονταετία και αξέχαστα οπτικά και αφηγηματικά αριστουργήματα, να υπερασπίζεται τον τίτλο του. Το ότι για να μπορέσει να γυρίσει τις ταινίες του ο Ζανγκ Γιμού (απόγονος μιας οικογένειας που είχε «ύποπτες» σχέσεις, με τους εθνικιστές του Τσιανγκ Κάι Σεκ) «έπρεπε να πείσει τον εαυτό του, και εμάς, πως στις ταινίες του η πολιτική ορθότητα αποκαλείται παράδοση» είναι μία άλλη ιστορία, καταλήγει ο ιταλός αρθοργράφος.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News