Παρά τις έρευνες, τα όνειρα εξακολουθούν να είναι ένα μυστηριώδες φαινόμενο. Ο ορισμός τους παραμένει αμφιλεγόμενος και αντικείμενο επιστημολογικής αντιπαράθεσης. Γεγονός όμως είναι ότι όλοι βλέπουν όνειρα, χωρίς απαραίτητα να τα θυμούνται. Αυτό εξαρτάται από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες, όπως το φύλο (οι γυναίκες θυμούνται τα όνειρά τους πιο συχνά από τους άνδρες) και το ενδιαφέρον που έχει κανείς για τα όνειρα.

Σύμφωνα με τον Ζίγκμουντ Φρόιντ, ο οποίος έθεσε την ερμηνεία τους στο επίκεντρο της ψυχανάλυσης, τα όνειρα είναι η «βασιλική οδός προς το υποσυνείδητο». Και όταν δεν είμαστε έτοιμοι να αντέξουμε αυτό που θέλουν να μας πουν για την ψυχολογική μας κατάσταση την περίοδο που τα βλέπουμε, απλώς λογοκρίνονται και δεν τα θυμόμαστε.

Εδώ, ωστόσο, το ερώτημα αφορά το χρώμα τους. Είναι αλήθεια ότι κάποιοι βλέπουν έγχρωμα όνειρα και άλλοι ασπρόμαυρα; Κάποτε πίστευαν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι ονειρεύονταν κυρίως ασπρόμαυρα και ότι τα έγχρωμα όνειρα σχετίζονταν με ψυχολογικά προβλήματα. Ωστόσο η επιστήμη έχει πλέον καταρρίψει αυτούς τους μύθους.

Τα ασπρόμαυρα όνειρα δεν είναι ασυνήθιστα, τις περισσότερες φορές όμως οι άνθρωποι ονειρεύονται έγχρωμα, γράφει στην Washington Post η Λίντσεϊ Μπίβερ. Σε μια μελέτη του 2017 οι συμμετέχοντες ανέφεραν χρώμα σχεδόν στο 50% των ονείρων τους, τα ασπρόμαυρα όνειρα αναφέρθηκαν μόνο στο 10% των περιπτώσεων, ενώ σε ποσοστό 40% οι συμμετέχοντες δεν μπορούσαν να θυμηθούν αν υπήρχαν χρώματα στα όνειρά τους.

Η τάση να ονειρεύονται οι άνθρωποι στην κλίμακα του γκρι ή πολύχρωμα μπορεί να επηρεάζεται εν μέρει από την ηλικία τους και από το πότε μεγάλωσαν. Σύμφωνα με μια έρευνα, μέχρι τη δεκαετία του 1950, η μεγάλη πλειονότητα εκείνων που συμμετείχαν δήλωσε ότι ονειρεύονταν μόνο περιστασιακά, σπανίως ή ποτέ έγχρωμα όνειρα, τα οποία εκείνη την εποχή αναφέρονταν στην επιστημονική κοινότητα ως «τεχνικολόρ» όνειρα. Αυτό φάνηκε να αλλάζει με την έλευση της έγχρωμης τηλεόρασης.

Μια μελέτη του 2008, εξάλλου, διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι ηλικίας άνω των 55 ετών –οι οποίοι μπορεί να μεγάλωσαν χωρίς έγχρωμη τηλεόραση– ανέφεραν ότι έβλεπαν έγχρωμα όνειρα μόνο σε ποσοστό 34% των περιπτώσεων, ενώ οι νεότεροι των 25 ετών δήλωσαν ότι το έκαναν σε ποσοστό 68%. Τόσο οι μεγαλύτερες όσο και οι νεότερες ηλικιακές ομάδες ανέφεραν παρόμοια αποτελέσματα όταν δεν θυμούνταν τα χρώματα στα όνειρά τους – σχεδόν 18% και 15% αντίστοιχα.

Η αδυναμία να θυμηθούμε αν τα όνειρά μας ήταν έγχρωμα μπορεί να υποδηλώνει ότι το μυαλό μας δίνει προτεραιότητα σε άλλες πτυχές τους. «Μπορεί να είναι θέμα προσοχής και μνήμης» δήλωσε η Ντίαρντρι Μπάρετ, ψυχολόγος που μελετά τα όνειρα στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και συγγραφέας του βιβλίου «The Committee of Sleep».

Για παράδειγμα, είπε η Μπάρετ, μετά από ένα δείπνο σε εστιατόριο, ένας πελάτης είναι μάλλον απίθανο να θυμάται το χρώμα του πουκαμίσου του σερβιτόρου. Αυτό δεν σημαίνει ότι το πουκάμισο δεν είχε χρώμα, αλλά ότι το χρώμα δεν έγινε αντιληπτό και δεν αποτυπώθηκε στη μνήμη του. Οπως εξήγησε η αμερικανίδα ψυχολόγος, ο κόσμος του ύπνου και ο κόσμος της αφύπνισης πιστεύεται ότι λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο, κάτι που μπορεί να γίνεται πιο αισθητό όσο μεγαλώνουμε.

Το 2011, ερευνητές δημοσίευσαν τα ευρήματα δύο ερευνών που διεξήχθησαν με διαφορά 16 ετών. Εδειξαν ότι περίπου το 80% των συμμετεχόντων ηλικίας κάτω των 30 ετών ανέφεραν χρώμα στα όνειρά τους, αλλά το ποσοστό αυτό μειώθηκε σε περίπου 20% μέχρι την ηλικία των 60 ετών. Σε γενικές γραμμές, σύμφωνα με την Μπάρετ, η ανάκληση των ονείρων και των λεπτομερειών τους μειώνεται με την ηλικία.

Η Λίντσεϊ Μπίβερ σημειώνει στο άρθρο της στην Washington Post ότι τα πιο συχνά χρώματα που παρατηρούνται σε όνειρα είναι το μαύρο, το λευκό και το κόκκινο, το οποίο έχει συνδεθεί με τον έρωτα, το αίμα, τη σάρκα και τη φωτιά, σύμφωνα με την Κέλι Μπάλκελι, ερευνήτρια ονείρων, συγγραφέα και ιδρύτρια της βάσης δεδομένων Sleep and Dream Database, η οποία περιλαμβάνει περισσότερες από 40.000 καταχωρήσεις ονείρων.

Η Μπάρετ είπε ότι μερικοί άνθρωποι έχουν αναφέρει ακόμη και ότι βλέπουν μη ρεαλιστικά χρώματα –όπως ανθρώπους με μπλε χέρια– ή χρώματα που δεν υπάρχουν στον ορατό κόσμο. Πρόσθεσε, δε, ότι συχνά τα χρώματα έχουν σημασία για τον άνθρωπο που τα ονειρεύεται, σηματοδοτώντας ότι ένα αντικείμενο με χρώμα είναι σημαντικό για εκείνον.

Τα χρώματα, εξάλλου, μπορεί να είναι πιο σημαντικά για κάποιους από ό,τι για άλλους: «Τα όνειρα είναι άκρως υποκειμενικά και συχνά αντανακλούν τη ζωή του ανθρώπου που τα βλέπει και τις καθημερινές του αλληλεπιδράσεις» δήλωσε στην Washington Post με ηλεκτρονικό μήνυμα ο Ετι Μπεν Σάιμον, ανώτερος ερευνητής στο Κέντρο Επιστήμης Ανθρώπινου Υπνου στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, στο Μπέρκλεϊ. «Για παράδειγμα, αν κάποιος εργάζεται ως ζωγράφος, τα χρώματα στα όνειρα μπορεί να έχουν μεγαλύτερη σημασία σε σχέση με κάποιον που είναι κάπως αδιάφορος για τα χρώματα συνολικά» πρόσθεσε.

Συμπέρασμα: Πολλοί άνθρωποι ονειρεύονται έγχρωμα, αλλά η έρευνα δείχνει ότι τόσο τα πολύχρωμα όνειρα όσο και η ικανότητά τους να θυμούνται τα χρώματα μπορεί να διαφέρουν εν μέρει, με βάση την ηλικία τους και το πότε μεγάλωσαν.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News