Ο Τζέσι Ντίλαν κάνει παρέα με πολλούς επιδραστικούς ανθρώπους. Εχει κάνει βίντεο για τον Τομ Γουέιτς και τον Ελβις Κοστέλο, ένα άλλο με τον ράπερ Will.i.am και την ηθοποιό Σκάρλετ Γιόχανσον που στηρίζουν τον Μπαράκ Ομπάμα, ενώ επίσης έχει σκηνοθετήσει την κωμωδία «Προπονητής Συμφοράς» («Kicking and Screaming», 2005) με τον Γουίλ Φέρελ. Επίσης είναι γιος του Μπομπ Ντίλαν. Αλλά τώρα το καινούργιο του ντοκιμαντέρ «Σόρος», επισκιάζει όλα τα παραπάνω, γράφει ο Εντ Πότον στους βρετανικούς The Times.

Εχοντας επιβιώσει από την ναζιστική Κατοχή της Ουγγαρίας, ο Τζορτζ Σόρος δραπέτευσε το 1947 από την πατρίδα του, όπου εν τω μεταξύ είχε επιβληθεί ο κομμουνισμός. Εργάστηκε στον τομέα των χρηματοοικονομικών στο Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη, έκανε τεράστια περιουσία ποντάροντας  ενάντια στη λίρα την Μαύρη Τετάρτη του 1992 και έγινε ένας από τους πιο γενναιόδωρους φιλανθρώπους στην ιστορία. Σύμφωνα με το Forbes, ο 91χρονος Κροίσος έχει δωρίσει το 64% της περιουσίας του και μέσω του ιδρύματός του Open Society Foundations έχει μοιράσει περισσότερα από 15 δισ. δολάρια σε μια τεράστια γκάμα μη κερδοσκοπικών οργανισμών.

Το ντοκιμαντέρ του Ντίλαν κλείνει με μια πληροφοριακή κάρτα, που γεμίζει την οθόνη με μια πληθώρα από projects του Σόρος: βοήθεια για να τελειώσει το απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική και υποτροφίες σε μαύρους φοιτητές, για δικαιοσύνη στα θύματα της γενοκτονίας στη Ρουάντα, για μείωση των βίαιων εγκλημάτων στη Βραζιλία, για προστασία των μεταναστών στα ΗΑΕ, υπέρ των δικαιωμάτων της LGBT κοινότητας και του κινήματος Black Lives Matter, για την ανακούφιση από την πανδημία Covid 19 σε όλο τον κόσμο. Κάποιοι λένε, εξάλλου, ότι ο Τζορτζ Σόρος, με τη στήριξή του σε ανατολικοευρωπαίους αντιφρονούντες  _συνδικάτο «Αλληλεγγύη» της Πολωνίας, μανιφέστο «Charter 77» για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τσεχοσλοβακία, Αντρέι Ζαχάροφ στην Σοβιετική Ενωση _ συνέβαλε πολύ περισσότερο στην πτώση του κομμουνισμού από οποιονδήποτε άλλο, μετά τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β’, τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και τον Λεχ Βαλέσα.

Ο βρετανός δημοσιογράφος φαντάζεται τον Τζέσι Ντίλαν σε κάποιο φιλανθρωπικό δείπνο να κάθεται στο ίδιο τραπέζι με τον Τζορτζ Σόρος, την Οπρα Γουίνφρεϊ και την Χίλαρι Κλίντον. «Δυστυχώς όχι», δεν έχουν συναντηθεί ποτέ, του λέει ο Ντίλαν μέσω Zoom  από το σπίτι του στο Λος Αντζελες. Και παραλληλίζει τον Σόρος με τον πατέρα του, που επίσης δεν μιλάει σε κανέναν.

Απόδραση από Ναζί και Σοβιετικούς

Χρειάστηκε καιρός μέχρι να πειστεί ο Σόρος για τη δημιουργία της ταινίας, η οποία αποκαλύπτει τελικά μια απίστευτη ζωή από τη στιγμή που η οικογένειά του επιβίωσε από το «κρεσέντο του Ολοκαυτώματος» στη Βουδαπέστη. Μέσα σε λίγες εβδομάδες οι Ναζί απέλασαν περισσότερους από 400.000 Εβραίους της Ουγγαρίας, οι περισσότεροι από τους οποίους δολοφονήθηκαν πριν καν φθάσουν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Μια προσφιλής τακτική τους ήταν να δένουν μαζί τρεις ανθρώπους, να πυροβολούν τον μεσαίο και να τους πετούν στο ποτάμι όπου το νεκρό σώμα παρέσυρε και τους άλλους δύο στον βυθό. Ο πατέρας του Σόρος έσωσε την οικογένειά του προμηθευόμενος πλαστές ταυτότητες, ενώ επίσης βοήθησε και πολλούς άλλους Εβραίους της Ουγγαρίας να γλιτώσουν από τον θάνατο. Στο τέλος του πολέμου δύο σοβιετικοί στρατιώτες βίασαν τη μητέρα του Σόρος.

Ο Τζορτζ Σόρος κατέφυγε στο Λονδίνο, όπου σπούδασε στο LSE και έγινε θιασώτης της θεωρίας του φιλόσοφου Καρλ Πόπερ για την Ανοικτή Κοινωνία. Ναζί και κομμουνιστές υπήρξαν εχθροί του διότι διεκδικούσαν την κυριότητα της απόλυτης αλήθειας. Αντ’ αυτού ο Σόρος επιδίωξε αυτό που ονομάστηκε «θεσμοποίηση της αμφιβολίας».

«Αυτό που με εξέπληξε περισσότερο απ’ όλα είναι ότι μπορείς να του αλλάξεις τη γνώμη», λέει ο Ντίλαν κατά τη διάρκεια της συνέντευξής του στους βρετανικούς The Times, με αφορμή την πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ «Σόρος» στο Λονδίνο. «Δούλεψα με πολλούς πάρα πολύ πλούσιους ανθρώπους, δεν μπορείς να τους αλλάξεις τη γνώμη. Είναι τσιμενταρισμένη. Επειδή πέτυχαν σε ένα μέρος νομίζουν ότι μπορούν να έχουν την ίδια επιτυχία παντού. Το μοναδικό με τον Τζορτζ είναι ότι δεν γνωρίζει την απάντηση. Κάθεται και μιλάει με ανθρώπους προσπαθώντας να τους καταλάβει».

Ο ακροδεξιός λαϊκισμός

Ωστόσο δεν εκτιμούν όλοι αυτά που κάνει ο Σόρος. Η ταινία του Ντίλαν αρχίζει με μερικά ανατριχιαστικά αποσπάσματα από αμερικανικά ειδησεογραφικά κανάλια, στα οποία ακροδεξιοί σχολιαστές τον κατηγορούν ότι είναι Νεοναζί, υποστηρικτής της ισλαμιστικής τρομοκρατίας και ο «μεγαλύτερος διακινητής ναρκωτικών στον κόσμο». Ο Στιβ Μπάνον, πρώην σύμβουλος του Ντόναλντ Τραμπ, αποκαλεί τον Σόρος «έναν από τους  πιο κακούς ανθρώπους στον κόσμο». Επίσης έχει κατηγορηθεί για πρόκληση ταραχών σε χώρες όπως οι Πολωνία, Τσεχία, Σλοβενία, Ρουμανία, Ρωσία, Ουκρανία, Ταϊλάνδη, Πακιστάν, Ιαπωνία, Ινδονησία και Μαλαισία.

Ο Τζέσι Ντίλαν πιστεύει ότι το μίσος προέρχεται από ένα μείγμα αντισημιτισμού και δυσαρέσκειας για τη φιλελεύθερη παρέμβαση. «Είναι δύσκολο για μένα να καταλάβω τον αντισημιτισμό», λέει στους Times. «Αλήθεια, αυτό είναι το μεγάλο μας πρόβλημα; Είμαι Εβραίος, αλλά το εβραϊκό ζήτημα είναι το μεγάλο μας πρόβλημα; Ο κόσμος βλέπει τον Τζορτζ ως αουτσάιντερ. Το δίκαιο θα ήταν να δούμε τι έχει κάνει στην πραγματικότητα. Βλέπουμε όλα αυτά τα αρνητικά δημοσιεύματα για τον Μπιλ Γκέιτς, ο οποίος έχει πληρώσει δισεκατομμύρια δολάρια για να βοηθήσει στην ανάπτυξη αυτών των εμβολίων, τα οποία ήταν ζωτικής σημασίας για τη σωτηρία μας τώρα».

Ο αμερικανός σκηνοθέτης συγκρίνει τις θεωρίες συνωμοσίας για τον Γκέιτς και τον Σόρος με τους ιούς: «Είναι ένα είδος που τρώει το μυαλό των ανθρώπων. Οι άνθρωποι, που προσπαθούν να κάνουν την διαφορά, κρίνονται πολύ αυστηρά», λέει.

Οι δισεκατομμυριούχοι ενδέχεται να ασκούν ακόμη μεγαλύτερη γεωπολιτική επιρροή τα επόμενα χρόνια, δεδομένου ότι ο Πρόεδρος Μπάιντεν φαίνεται πως σκοπεύει να αποσύρει τις ΗΠΑ από την παγκόσμια σκηνή, σχολιάζει ο Εντ Πότον. «Υπήρχε αυτή η ιδέα του αμερικανικού εξαιρετισμού. Νομίζω ότι έχει φύγει», απαντάει ο Ντίλαν. «Δεν νομίζω ότι μπορούμε να επηρεάσουμε τα πράγματα στον κόσμο. Πρέπει να προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε έναν πιο δίκαιο κόσμο, αλλά προς το παρόν τα πράγματα είναι κάπως εκτός ελέγχου εξαιτίας του λαϊκισμού».

Η ταινία του Ντίλαν υποδηλώνει, δυσάρεστα, ότι ο Σόρος και οι όμοιοί του θα μπορούσαν στην πραγματικότητα να τροφοδοτούν αυτόν τον λαϊκισμό. Οι «σωτήρες» με τα χοντρά πορτοφόλια παρακάμπτουν τους παραδοσιακούς ελέγχους και τις ισορροπίες υπέρ γρήγορων λύσεων, οι οποίες ενισχύουν τη δυσπιστία για τους θεσμούς και την πολιτική.

Φιλανθρωπία και κατάθλιψη

Δεν είναι περίεργο ότι ο Σόρος ομολογεί στιγμές κατάθλιψης για τη φιλανθρωπία του, αν και η έλλειψη θριαμβολογίας εκ μέρους του φαίνεται υγιής. Γνωρίζει ότι τα θέματα είναι συχνά πολύπλοκα και η εμπλοκή του μπορεί να θεωρηθεί αντιφατική. Το ίδρυμά του, για παράδειγμα, έχει υποστηρίξει την Αούνγκ Σαν Σου Κι στη Μιανμάρ, αλλά και τους μουσουλμάνους Ροχίνγκα που υπέφεραν την περίοδο της εξουσίας της.

Σε στιγμές όπως αυτές, η τέχνη γίνεται ακόμη πιο σημαντική, παρατηρεί ο Ντίλαν: «Ο ρόλος των κινηματογραφιστών και των μουσικών είναι να μας δείχνουν τον δρόμο προς τα εμπρός, ειδικά όταν οι καιροί είναι δύσκολοι», λέει στον Εντ Πότον. Σίγουρα αυτό έκανε ο πατέρας του τη δεκαετία του 1960.

Μιλάνε ποτέ για εκείνη την εποχή; «Δεν είναι άνθρωπος που νοσταλγεί, πάντα ανυπομονεί για το επόμενο», απαντάει ο γιος του. «Πιθανότατα ξοδεύουμε περισσότερο χρόνο μιλώντας για τον Μίλτον, τον Σαίξπηρ ή τον Δάντη», τονίζει. Κανένας από τους δύο δεν ασχολείται με τα social media. «Είναι δύσκολο να βρίσκεσαι σε αυτό το μέρος», λέει.

2/ And Jesse, with a big smile of satisfaction, did it. I was very impressed by Bob’s instinct to teach him self-reliance.” – Elliott Landy
.
Bob Dylan with son Jesse Dylan, Byrdcliffe home, Woodstock, NY, 1968. pic.twitter.com/sNM3AIWIje

— Daniel Carcillo (@CarBombBoom13) January 19, 2019

Ο Τζέσι θαυμάζει το γεγονός ότι ο πατέρας του εξακολουθεί να παράγει ενδιαφέρουσες δουλειές στα 80 του και ότι συνεχίζει να σκέφτεται απλά: «Να ζωγραφίσω σήμερα; Να γράψω ένα τραγούδι;»

Ο Μπομπ Ντίλαν φαίνεται, εξάλλου, ότι υπήρξε πολύ πιο ζεστός και πιο παρών πατέρας από τον Τζον Λένον, για παράδειγμα. Ακόμα και για τον γιο του Τζέικομπ που διάλεξε να τον ανταγωνιστεί στο ίδιο πεδίο ως τραγουδοποιός: «Σκέφτομαι ότι πράγματι η σκιά του είναι βαριά αλλά τα πήγε καλά», λέει ο Τζέσι, και συμπληρώνει: «Ο μπαμπάς μου είναι τέλειος, ένας απόλυτα ευγενικός, υπέροχος άνθρωπος», λέει. «Υπήρξε υποστηρικτικός σε εμένα και στα αδέλφια μου».

Ο Τζέσι, 55, η Αννα, 54, ο Σάμουελ, 53 και ο Τζέικομπ, 51 ετών, είναι παιδιά του Μπομπ Ντίλαν από τον γάμο του με την πρώην ηθοποιό και μοντέλο Σάρα Λόουντς. Εχουν επίσης μια ετεροθαλή αδερφή, την 35χρονη Ντεζιρέ, από τον δεύτερο γάμο του Μπομπ, με την τραγουδίστρια Κάρολιν Ντένις.

Το 1966, όταν γεννήθηκε ο Τζέσι στη Νέα Υόρκη, ο Μπομπ απομακρύνθηκε για ένα διάστημα από τη μουσική αλλά και ο γιος του χρειάστηκε ένα διάστημα για να καταλάβει το παγκόσμιο status του πατέρα του. «Ηταν ένα είδος σταδιακής συνειδητοποίησης γιατί είναι πολύ φυσιολογικός. Τίποτα από αυτά δεν έφερνε μαζί του στο σπίτι». Αργότερα  το 1975-76, ο Τζέσι τον ακολούθησε στην περιοδεία του Rolling Thunder Revue. «Μου φαινόταν κάπως διασκεδαστικός», λέει.

«Το “Blood on the Tracks” είναι για τους γονείς μου»

Ο Μπομπ και η Σάρα αποξενώθηκαν και τελικά χώρισαν το 1977. Λέγεται ότι η διάλυση της σχέσης τους ενέπνευσε το άλμπουμ του Ντίλαν «Blood on the Tracks». Ο ίδιος το έχει αρνηθεί, ισχυριζόμενος ότι το οφείλει στις ιστορίες του Αντον Τσέχοφ, αλλά ο Τζέικομπ είπε στο περιοδικό Rolling Stone: «Οταν ακούω το “Blood on the Tracks”, πρόκειται για τους γονείς μου». Ο Τζέσι συμφωνεί. «Είναι απίστευτο αυτό που προέκυψε από εκείνο τον πόνο», παραδέχεται και συμπληρώνει, «Οχι ότι κάθομαι και το ακούω πολύ».

Αφού πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του στη Νέα Υόρκη, ο Τζέσι Ντίλαν ζει τα τελευταία δύο χρόνια στο Λος Αντζελες με τη σύζυγό του, ηθοποιό Σούζαν Τέιλορ. Εχουν έναν γιο, τον Πάμπλο, και μια κόρη, τη Φέρι Μέι. Για νομικούς λόγους δεν μπορεί να μιλήσει για τους πρόσφατους ισχυρισμούς μιας Αμερικανίδας ότι ο Μπομπ την κακοποίησε σεξουαλικά το 1965, όταν ήταν 12 ετών. Ωστόσο, η πίστη του Τζέσι στον πατέρα του είναι ολοφάνερη. Μιλάει με τεράστια περηφάνια για το Νόμπελ Λογοτεχνίας που κέρδισε ο Μπομπ Ντίλαν το 2016. «Κατάγεται από μια μικρή πόλη της Μινεσότα. Δεν θα το περίμενε ποτέ κανείς αυτό», λέει. Οπως ακριβώς στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο Βουδαπέστη δεν θα περίμενε ποτέ κανείς ότι, 75 χρόνια αργότερα, ένας νεαρός ονόματι Τζορτζ Σόρος θα γινόταν τόσο σημαντικός .

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News