Η Europa Nostra, μέσα στα 7 μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς και τους τόπους της Ευρώπης που απειλούνται (7 Most Endangered 2024), δεν περιλαμβάνει για εφέτος τα μνημεία μας (που άλλωστε συντηρούνται σχολιαστικά), αλλά νησιά των Κυκλάδων με έμφαση στη Σίφνο, στη Σέριφο και στη Φολέγανδρο.

Στην έκθεση για την προστασία του πολιτιστικού και φυσικού περιβάλλοντος, στην οποία αναφέρεται το Bloomberg, σημειώνεται ότι το πρόγραμμα «7 υπό απειλή 2024» καταρτίστηκε από την ομάδα πολιτιστικής κληρονομιάς Europa Nostra και το Ινστιτούτο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Στο κείμενο του Φέργκους Ο’Σάλιβαν υπογραμμίζεται ότι ο στόχος της πρωτοβουλίας, ήδη από το 2013, είναι να προστατεύσει την ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά που απειλείται, «είτε από κατεδάφιση και ανάπλαση, είτε από την παραμέληση, την υπερεκμετάλλευση ή ακόμη τον πόλεμο».

Ο τίτλος του προγράμματος αναφέρεται στον αριθμό επτά. Η τελική λίστα των 7 πιο απειλούμενων μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη για το 2024 θα ανακοινωθεί τον Απρίλιο, ωστόσο στις 30/1 προέκυψε σε πρώτη φάση η λίστα με 11 μνημεία και τόπους.

Το βίντεο της Europa Nostra για τη φετινή λίστα κινδύνου:

Σύμφωνα με το επίσημο δελτίο Τύπου του προγράμματος «7 υπό απειλή 2024», τα νησιά των Κυκλάδων -και ειδικότερα οι περιπτώσεις της Σίφνου, της Σερίφου και της Φολεγάνδρου- βρίσκονται ανάμεσα στα 11 υπό απειλή μνημεία και τους τόπους πολιτισμικής κληρονομιάς της Ευρώπης

Σύμφωνα με τη Europa Nostra, το European Investment Bank Institute και την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού η συνολική λίστα έχει ως εξής:

— Νησιά των Κυκλάδων: oι περιπτώσεις της Σίφνου, Σερίφου και Φολεγάνδρου, Ελλάδα
— Αρχαιολογικός χώρος Muret e Portës, Durrës, Αλβανία
— Ιστορικό και πολιτιστικό απόθεμα στο Amberd, Αρμενία
— Palais du Midi, Βρυξέλλες, Βέλγιο
— Εργατικές κατοικίες (courées), Roubaix-Tourcoing, Γαλλία
— Εκκλησία του San Pietro, Gessate, Μιλάνο, Ιταλία
— Συναγωγή της Σιένα, Ιταλία
— Παλάτι Sztynort, northern Masuria, Πολωνία
— Οικία του Γιουγκοσλαβικού Λαϊκού Στρατού, Šabac, Σερβία
— Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, Altınözü/Hatay, Τουρκία
— Σιδηρά Πύλη της Αντιόχειας, Antakya/Hatay, Τουρκία

Ειδικότερα για τις Κυκλάδες σημειώνεται ότι «βρίσκονται αντιμέτωπες με μια πληθώρα προκλήσεων που θέτει η έξαρση της τουριστικής ανάπτυξης και η ανεξέλεγκτη δόμηση». Η έκθεση στέκεται μεταξύ άλλων στη λειψυδρία, στα προβλήματα διαχείρισης αποβλήτων και στις κοινωνικοοικονομικές ανισότητες. «Τα νησιά κινδυνεύουν να χάσουν τον αυθεντικό τους χαρακτήρα καθώς η ταχεία τουριστική οικοδόμηση απειλεί να επισκιάσει την εγγενή ομορφιά τους» τονίζεται μεταξύ άλλων.

Παράλληλα, οι οργανώσεις που συνέταξαν τη λίστα τονίζουν στο δελτίο Τύπου:

♦ Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν οι μικρότεροι νησιωτικοί προορισμοί εντός των Κυκλάδων, οι οποίοι υφίστανται το κύριο βάρος του υπερτουρισμού. Η επιβάρυνση των υποδομών και η αυξανόμενη ζήτηση για καταλύματα αποτελούν σημαντικές προκλήσεις. Η ζήτηση για νέες κατασκευές πέραν των ορίων των οικισμών έχει φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα, με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής να αποκαλύπτουν σταθερή αύξηση των νέων οικοδομικών αδειών από 916 το 2018 σε 1.280 το 2022. Τα δομημένα τετραγωνικά μέτρα, που αυξάνονται από 291.722 τ.μ. το 2018 σε 419.232 τ.μ. το 2022, υπογραμμίζουν την εντατικοποίηση της οικοδομικής δραστηριότητας.

♦ Την υποψηφιότητα των Κυκλάδων, και συγκεκριμένα των νησιών Σίφνου, Σερίφου και Φολεγάνδρου, στο πρόγραμμα «7 Most Endangered 2024», προώθησε η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ). Η ΕΛΛΕΤ υποστηρίζει πως είναι καίριας σημασίας η λήψη στρατηγικών μέτρων βασισμένων σε πολιτικές για την αντιμετώπιση των πιεστικών ζητημάτων στις Κυκλάδες, προτείνοντας η προσέγγιση για τη διαφύλαξη της ακεραιότητας των νησιών να είναι ολιστική.

⇒ Διαβάστε: Ιστορίες αυγουστιάτικης τρέλας (στην Πάρο)

Στις άμεσες προτεραιότητες κατά την ΕΛΛΕΤ θα πρέπει να περιλαμβάνεται η θέσπιση του Ειδικού Χωροταξικού Σχεδίου για τον Τουρισμό με σκοπό τη ρύθμιση και διαχείριση των δραστηριοτήτων, μαζί με τη θεσμοθέτηση ενός δεσμευτικού Περιφερειακού Χωροταξικού Σχεδίου για το Νότιο Αιγαίο. Η πρόταση υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη κατάρτισης Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων για τον καθορισμό ζωνών ανάδειξης του τοπίου, τη συνεργασία μεταξύ του υπουργείου Τουρισμού και του υπουργείου Περιβάλλοντος για τη σύγκλιση των πολιτικών και τη δημιουργία ειδικών θεσμικών ρυθμίσεων για την ενσωμάτωση της φέρουσας ικανότητας στο χωρικό σχεδιασμό.

Οι δράσεις στα τρία νησιά 

Για τα τρία κυκλαδίτικα νησιά -τη Σίφνο, τη Σέριφο και τη Φολέγανδρο-  στόχος της οργάνωσης είναι η ευαισθητοποίηση για την ανεξέλεγκτη δόμηση και η προσπάθεια επιρροής των κυβερνητικών πολιτικών για τη βελτίωση του πολεοδομικού σχεδιασμού στα νησιά. Στους υποστηρικτές αυτής της εκστρατείας περιλαμβάνονται σύμφωνα με την ΕΛΛΕΤ οι δήμαρχοι των τριών νησιών που λειτουργούν ως παράδειγμα: της Σίφνου, της Σερίφου και της Φολεγάνδρου.

Από την πλευρά της, η συμβουλευτική επιτροπή της Europa Nostra σημειώνει ότι «μέσω του προγράμματος 7 Most Endangered, ο φορέας που καταθέτει την υποψηφιότητα στοχεύει στη διεθνή αναγνώριση της απειλής που τίθεται στον σημαντικό και ευαίσθητο κυκλαδικό χώρο, καθώς και στην προώθηση κοινών και επιτυχημένων πρακτικών για την προστασία του ευρωπαϊκού πολιτιστικού αγαθού που ονομάζεται Κυκλαδικό Τοπίο».

Η δημοτικότητα τους είναι αυτή που στην πραγματικότητα θέτει σε κίνδυνο τις Κυκλάδες, υπογραμμίζει ο Ο’Σάλιβαν στο Bloomberg. «Οι όμορφες παραλίες των Κυκλάδων, τα εντυπωσιακά χωριά στις κορυφές των βράχων και οι χιλιετίες της ιστορίας τους, τις έχουν καταστήσει έναν από τους πιο μαγικούς προορισμούς της Ευρώπης. Ολο και περισσότερο όμως η μεγαλοπρέπειά τους δεν αποτελεί μυστικό, με τα τουριστικά κρεβάτια να ξεπερνούν πλέον σαφώς τους κατοίκους και την αναλογία να φτάνει το 3 προς 1 στη Μύκονο και τη Σαντορίνη, επιβαρύνοντας τα νησιά που πριν από μερικές δεκαετίες ήταν σε μεγάλο βαθμό ήσυχα και μη ανεπτυγμένα» συνεχίζει ο συντάκτης του κειμένου στο αμερικανικό πρακτορείο.

Η πίεση από τον μαζικό τουρισμό έφτασε πλέον και στα λιγότερο γνωστά, περισσότερο «exclusive», νησιά: «Συγκεκριμένα, η Σίφνος, η Σέριφος και η Φολέγανδρος —μικροσκοπικά μέρη χωρίς αεροδρόμιο, περισσότερο γνωστά για τα γοητευτικά χωριά τους και την απουσία ανάπτυξης μεγάλης κλίμακας παρά για τις παραλίες ή τη νυχτερινή τους ζωή. Ωστόσο ακόμη και η κλίμακα της μέτριας ανάπτυξης δοκιμάζει σε αυτά τις υποδομές και το φυσικό τους περιβάλλον με τρόπους που, ακόμη και οι ίδιοι οι δήμαρχοι των νησιών φοβούνται ότι μπορεί να τα ωθήσουν πέρα από το σημείο καμπής» σημειώνει, κλείνοντας, ο Ο’Σάλιβαν.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News