Μα δεν επρόκειτο να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία μέσα σε μόλις 24 ώρες μετά από την ορκωμοσία του; Και δεν ήταν τρόπον τινά «φίλος» του Πούτιν; Τελικά, λιγότερο από τρία 24ωρα αφού ανέλαβε τα καθήκοντά του, ο Ντόναλντ Τραμπ αισθάνθηκε την ανάγκη να «απειλήσει» το Κρεμλίνο με επιπλέον «κυρώσεις και δασμούς», εάν δεν βιαστεί να τερματίσει τη σύρραξη.

Η εξήγηση των κινήσεων του Τραμπ είναι πάντα περίπλοκη. Στην προκειμένη περίπτωση, μπορεί να υποτεθεί ότι -αφού δεν είπε τίποτα για την Ουκρανία κατά την εναρκτήρια ομιλία του- ο αμερικανός πρόεδρος επέλεξε να ρίξει μια πρώτη πέτρα στο διαπραγματευτικό τέλμα, καταφεύγοντας σε υψηλούς τόνους και για να ενισχύσει την εικόνα του ως ηγέτης που δεν είναι μόνο αποφασισμένος αλλά και αποφασιστικός. Παράλληλα, όμως, επιδίωξε να μην κόψει τις γέφυρες με τη Μόσχα, με φιλικές διατυπώσεις τύπου «αγαπώ τον ρωσικό λαό» και «πάντα είχα εξαιρετική σχέση με τον Πούτιν».

Οι απειλές, στην πραγματικότητα, είναι κενές περιεχομένου (στη Ρωσία έχουν ήδη επιβληθεί βαρύτατες κυρώσεις ενώ οι ρωσικές εξαγωγές στις ΗΠΑ είναι αμελητέες). Κατά πάσα πιθανότητα ο Τραμπ επιδιώκει να ανασκευάσει την πιο διαδεδομένη άποψη μεταξύ των πολιτικών παρατηρητών, σύμφωνα με την οποία ο Πούτιν πέρασε δύσκολες ώρες με τον Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο ενώ στο εξής, με τον Τραμπ στην εξουσία, όλα θα είναι κατά κάποιο τρόπο… μέλι γάλα (και θα μπορέσει, άρα, να επιβάλει εκείνος τους όρους της εκεχειρίας).

Τι είπε για τη Ρωσία o Τραμπ; Μέσω της εκτενούς ανάρτησής του στο Truth Social, τη δική του πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης, ο αμερικανός πρόεδρος έστειλε διάφορα μηνύματα. Διατύπωσε τις απειλές του ως εξής: «Εάν δεν καταλήξουμε σε μια “συμφωνία”, και σύντομα, δεν έχω άλλη επιλογή από το να επιβάλω υψηλούς φόρους, δασμούς και κυρώσεις σε οτιδήποτε πωλείται από τη Ρωσία στις Ηνωμένες Πολιτείες και από διάφορες άλλες εμπλεκόμενες χώρες». 

Είναι σοβαρές αυτές οι απειλές; Οχι. Οπως εξηγεί το Associated Press, «το πρόβλημα με αυτή την απειλή είναι ότι, εκτός από μια μικρή ποσότητα λιπασμάτων, ζωοτροφών, ανόργανων υλών, όπως ο κασσίτερος, και μηχανημάτων, η Ρωσία εξάγει σήμερα πολύ λίγα αγαθά στις Ηνωμένες Πολιτείες στα οποία θα μπορούσαν να επιβληθούν δασμοί. Το πετρέλαιο ήταν το κύριο εξαγωγικό προϊόν της Ρωσίας στις ΗΠΑ, αλλά αυτή η αγοραπωλησία τερματίστηκε το 2023». 

Ποιες ήταν οι «συμφιλιωτικές» δηλώσεις; «Ας τερματίσουμε αυτόν τον πόλεμο, ο οποίος δεν θα είχε ξεσπάσει ποτέ, εάν ήμουν εγώ πρόεδρος! Μπορούμε να το κάνουμε με τον εύκολο ή τον δύσκολο τρόπο – και ο εύκολος τρόπος είναι πάντα καλύτερος», έγραψε ο Τραμπ. «Ηρθε η ώρα να ΚΑΝΟΥΜΕ ΜΙΑ ΣΥΜΦΩΝΙΑ. ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΑΘΟΥΝ ΑΛΛΕΣ ΖΩΕΣ!!!», πρόσθεσε, έχοντας προβεί, ωστόσο, νωρίτερα σε μια επίθεση… φιλίας: «Δεν επιδιώκω να βλάψω τη Ρωσία. Αγαπώ τον ρωσικό λαό και είχα πάντα μια εξαιρετική σχέση με τον πρόεδρο Πούτιν –και αυτό παρά την κοροϊδία της Ριζοσπαστικής Αριστεράς για τη Ρωσία, τη Ρωσία, τη Ρωσία», σημείωσε, αναφερθείς στην έρευνα περί πιθανής συνέργειας μεταξύ του Τραμπ και της Μόσχας στο πλαίσιο της προεκλογικής εκστρατείας του 2016. «Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι η Ρωσία μας βοήθησε να κερδίσουμε τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, χάνοντας σχεδόν 60 εκατομμύρια ζωές», συμπλήρωσε ο Τραμπ, αγνοώντας, μάλλον, πως στην πραγματικότητα η Μόσχα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου έχασε περί τα 24 εκατομμύρια ανθρώπους.  

Επρόκειτο για ένα κλείσιμο του ματιού; Αναμφίβολα, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Τζο Μπάιντεν είχε φτάσει στο σημείο να χαρακτηρίσει τον Βλαντίμιρ Πούτιν ως φονιά ενώ ο Τραμπ «αγαπάει» τον ρωσικό λαό. Ομως το πραγματικό κλείσιμο του ματιού ήταν ο υπαινιγμός για την υποτιθέμενη δαιμονοποίηση της Ρωσίας στις ΗΠΑ από τη «ριζοσπαστική Αριστερά»: υποδεικνύοντας την ως κοινό εχθρό, ο Τραμπ θα μπορούσε να επιδιώκει την αποκατάσταση της ιδεολογικής συγγένειας μεταξύ της δυτικής (ακρο)δεξιάς -των ΗΠΑ και της Ευρώπης- και του πουτινισμού, η οποία είχε κλονιστεί μετά από την εισβολή στην Ουκρανία.

Ποια ήταν η αντίδραση της Μόσχας; Ο Πούτιν ήταν ο πρώτος παγκόσμιος ηγέτης που συνεχάρη τον Τραμπ για την επανεκλογή του, εφαρμόζοντας μια «στρατηγική της ευγένειας» με στόχο να αφήσει πίσω του την τεταμένη  σχέση με τον Τζο Μπάιντεν. Ομως η «ψυχρολουσία» των «απειλών» του Τραμπ δεν ήταν εντελώς απροσδόκητη, όπως εξηγεί σε ανάλυσή του ο Μάρκο Ιμαρίζιο της Corriere della Sera, παραθέτοντας την άποψη του Κονσταντίν Κοσάτσεφ, μέλος του Ομοσπονδιακού Συμβουλίου (γερουσία) της Ρωσίας και πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του εν λόγω νομοθετικού σώματος.

Σύμφωνα με τον υψηλόβαθμο ρώσο αξιωματούχο οι απειλές του Τραμπ ουσιαστικά εκφράζουν τη βούληση για διαπραγμάτευση με τη Ρωσία: «Για τον Τραμπ, το τέλος της σύγκρουσης είναι προτεραιότητα. Θέλει ξεκάθαρα να αποφύγει την “παγίδα του Νίξον” που του έστησε ο προκάτοχός του, αφήνοντας του κληρονομιά ένα νέο Βιετνάμ. Αργά ή γρήγορα, θα πρέπει να περάσει από την επικοινωνία που βασίζεται στην ισχύ στην επικοινωνία που βασίζεται στην κοινή λογική. Δεν είναι τώρα η ώρα, γιατί όλοι γύρω του του πλασάρουν την ιδέα ότι οποιαδήποτε παραχώρηση στη Μόσχα θα σήμαινε ήττα της Δύσης, της ίδιας της Αμερικής και του ίδιου προσωπικά. Αλλά χωρίς συμφωνίες με τη Ρωσία, ο Τραμπ δεν θα πετύχει τίποτα. Θα πρέπει λοιπόν να βρούμε έναν τρόπο να συνομιλήσουμε».

Να συνομιλήσουν, όμως, περί τίνος; Κανείς δεν φαντάζεται πλέον ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να πειστεί να εγκαταλείψει τις μεγάλες εκτάσεις της ανατολικής Ουκρανίας που κατέκτησαν οι δυνάμεις του και η Μόσχα έχει ήδη προσαρτήσει, πόσω μάλλον την Κριμαία. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως οι Ουκρανοί θα πρέπει να συμβιβαστούν με το τέλος των εχθροπραξιών και τη μη επίσημη αναγνώριση των ρωσικών κατακτήσεων εν αναμονή, επ’ αόριστον, να αλλάξουν (άγνωστο πώς) τα δεδομένα. Αλλά οι Ουκρανοί θέλουν τουλάχιστον εγγυήσεις ότι δεν θα υποστούν περαιτέρω επιθέσεις. Για αυτό γίνεται ήδη λόγος για μια διεθνή ειρηνευτική δύναμη, για τη σύσταση της οποίας θα κληθεί να συνδράμει σημαντικά και η Ευρώπη, τόσο με χρήματα όσο και με ανθρώπινο δυναμικό.

«Σε μια υποθετική ειρηνευτική δύναμη 200.000 ανδρών “οι Αμερικανοί δεν μπορούν να λείπουν”, όπως δηλώνει ο ουκρανός ηγέτης Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ενώ ούτε ο ίδιος ο Τραμπ θα ήθελε την πλήρη αποχώρηση της Ουάσιγκτον, κυρίως για να αποτραπεί μια δεύτερη ταπείνωση στη διεθνή σκηνή αλά Καμπούλ. Αν μη τι άλλο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ στοχεύει στη δημιουργία μιας task-force υπό τη σημαία της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Επειδή το 20% των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη, περίπου 20.000 άτομα, θα μπορούσε σύντομα να ανακληθεί στις ΗΠΑ. Οι εναπομείναντες θα συνέχιζαν να είναι έτοιμοι να υπερασπιστούν, σε περίπτωση ανάγκης, τα ευρωπαϊκά σύνορα αλλά όχι σε βάρος των αμερικανών φορολογούμενων: το κόστος θα βάρυνε κυρίως την Ευρώπη», έγραψε σχετικά ο Φραντσέσκο Μπατιστίνι, επίσης της Corriere della Sera.