Το Βέλες, Βελεσά στα ελληνικά και Τίτοβ  Βέλες πριν από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, είναι μία πόλη στην καρδιά της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (πΓΔΜ) 55.000 κατοίκων. Eνας απ’ αυτούς είναι ο «Μπόρις», ένας νεαρός ηλικίας 18 ετών που έως και τον περασμένο Νοέμβριο εργαζόταν ως «δημοσιογράφος».

Ενα από τα πρώτα «ρεπορτάζ» που δημοσίευσε αφορούσε τον «ανεκδιήγητο» Ντόναλντ και περιέγραφε πώς ο 45ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών χαστούκισε έναν άνδρα κατά τη διάρκεια ομιλίας του, πριν κερδίσει τη μάχη για τον Λευκό Οίκο, μόνο και μόνο επειδή διαφώνησε μαζί του.

Το εν λόγω περιστατικό, ωστόσο, στην πραγματικότητα δεν σημειώθηκε ποτέ. Απλώς ο «Μπόρις» χρειαζόταν ένα όποιο κομμάτι για τον «ειδησεογραφικό» ιστότοπό του, οπότε οικειοποιήθηκε το εν λόγω κείμενο που εντόπισε κάπου στο Διαδίκτυο και το ανάρτησε σε λογαριασμό του στο Facebook, διασπείροντάς το ταυτόχρονα σε διάφορες ομάδες χρηστών με ενδιαφέρον για την αμερικανική πολιτική. Προς μεγάλη του έκπληξη, η «είδηση» αναπαράχθηκε περίπου 800 φορές με αποτέλεσμα ο «Μπόρις» να εισπράξει τον Φεβρουάριο του 2016 περισσότερα από 140 ευρώ από τις διαφημίσεις της Google στην ιστοσελίδα του. Και αναλογιζόμενος ότι ποτέ ξανά δεν είχε κερδίσει περισσότερα χρήματα στη ζωή του, αποφάσισε να παρατήσει το σχολείο.

Στην υπηρεσία του νέου πλανητάρχη

Στην πραγματικότητα αυτός ο «δαιμόνιος» ρεπόρτερ δεν ονομάζεται «Μπόρις» και προτιμά την ανωνυμία καθώς γνωρίζει πως συμμετείχε στην (παγκόσμια) εκστρατεία διάδοσης ψευδών ειδήσεων που σημάδεψαν τις αμερικανικές εκλογές. Κατά τις τελευταίες εβδομάδες της πορείας προς τις κάλπες, στο μυαλό πολλών Αμερικανών το Βέλες κατέληξε να αποτελεί άτυπο κέντρο προπαγάνδας του νέου πλανητάρχη. Ρεπορτάζ του βρετανικού Guardian και του αμερικανικού Buzzfeed αποκάλυψαν ότι η πόλη την οποία διασχίζει ο Βαρδάρης ήταν η έδρα τουλάχιστον 100 φιλικά προσκείμενων προς τον Τραμπ ιστοσελίδων που επιδίδονταν δίχως τον παραμικρό ενδοιασμό στη διάδοση ψευδών ειδήσεων.

Η ποινική δίωξη της Χίλαρι Κλίντον ήταν ένα από τα πιο διαβασμένα θέματα ενώ αίσθηση προκάλεσε και η «είδηση» της έγκρισης της υποψηφιότητας Τραμπ από την πλευρά του πάπα Φραγκίσκου. Η αυξημένη κίνηση που παρουσίασαν εκείνη την περίοδο οι «ενημερωτικοί» ιστότοποι του Βέλες ανταμείφθηκε πλουσιοπάροχα από αυτοματοποιημένες μηχανές διαφήμισης όπως η AdSense της Google. Ο «Μπόρις» για παράδειγμα, από τον Αύγουστο έως τον Νοέμβριο του 2016, κέρδισε περισσότερα από 15.000 ευρώ, την ώρα που ο μέσος μισθός στην όμορη χώρα ανέρχεται στα 350 ευρώ. Αλλά ο 18χρονος, μιλώντας στο Wired, δήλωσε ότι κάποια μέρα θα εγκαταλείψει τη γενέτειρά του γιατί « εδώ δεν μπορούμε να βγάλουμε χρήματα με μια κανονική δουλειά και αυτό το Google AdSense δεν είναι κανονική δουλειά».

Κάνοντας, ωστόσο, αυτήν την σχεδόν δουλειά, ο Μπόρις του οποίου τα αγγλικά είναι κάθε άλλο παρά ικανοποιητικά –αναφέρει σε εκτενή ανταπόκρισή της από το Βέλες η ιρλανδή δημοσιογράφος του Wired– καθημερινά και επί σειρά εβδομάδων αναρτούσε στις ιστοσελίδες του «άρθρα» για τον Τραμπ και την Κλίντον. Τα εντόπιζε στα αμέτρητα sites της αποκαλούμενης εναλλακτικής δεξιάς (alt-right) στις ΗΠΑ τα οποία κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας στις ΗΠΑ μετατράπηκαν σε εργοστάσια κατασκευής ψευδών ειδήσεων. Είτε επρόκειτο για τα ασύστολα ψέματα του ίδιου του αμερικανού προέδρου είτε για την παντελή διαστρέβλωση της πραγματικότητας από ιστοσελίδες όπως το σεξιστικό, ξενοφοβικό και ρατσιστικό Breitbart News του Στιβ Μπάνον, ανώτερου συμβούλου σήμερα του Τραμπ, και το NationalReport.net, αποδείχτηκε για ακόμη μια φορά πως η προπαγάνδα μπορεί εύκολα να αποκρούσει την αλήθεια.

«Moët! Moët! Roberto Cavalli! Jack Daniel’s!»

Ο λόγος για να στραφεί ο «Μπόρις» στο Διαδίκτυο ήταν φυσικά τα χρήματα. Αρχικά κατοχύρωσε μια σειρά από διαδικτυακά ονόματα – Gossip¬Knowledge.com, DailyInterestingThings.com κ.α. — και δημιούργησε απλές ιστοσελίδες τις οποίες ξεκίνησε να τροφοδοτεί με «άρθρα» και «ειδήσεις» παντός περιεχομένου που αντλούσε από την τεράστια δεξαμενή του Διαδικτύου. Έως τη στιγμή που εντόπισε το (αναληθές) κομμάτι για τον Τραμπ που δεν δίστασε να χαστουκίσει έναν άνδρα και αποφάσισε να «ιδρύσει» το NewYorkTimesPolitics.com, έναν ιστότοπο πανομοιότυπο με την κεντρική ιστοσελίδα των New York Times στον οποίο αναπαρήγαγε διάφορα κείμενα για τις πολιτικές εξελίξεις στην Αμερική. Η αντίδραση, ωστόσο, της νεοϋορκέζικης εφημερίδας ήταν άμεση με τον Μπόρις να βλέπει το φιλόδοξο σχέδιό του να ναυαγεί. Δεν πτοήθηκε, όμως, και τον περασμένο Αύγουστο, έστησε το PoliticsHall.com ενώ λίγους μήνες μετά δημιούργησε και το USAPolitics.co.

Από τότε και έως την 24η Νοεμβρίου, ημέρα κατά την οποία η Google απέσυρε τις διαφημίσεις της από τις ιστοσελίδες του «Μπόρις», ο νεαρός από το Βέλες αναρτούσε έως και δέκα άρθρα την ημέρα υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ τα οποία στη συνέχεια προωθούσε σε διάφορες ομάδες στο Facebook με τίτλους όπως «Η Αμερική μου», «Το σπίτι μου», «Φίλοι που στηρίζουν τον Ντόναλντ Τραμπ για Πρόεδρο». Και ο λόγος που επέλεξε να στηρίξει τον Τραμπ δεν ήταν τόσο οι πολιτικές του απόψεις αλλά οι εκατοντάδες χιλιάδες περισσότεροι χρήστες που είχαν οι ομάδες προσκείμενες στον νέο πρόεδρο της Αμερικής συγκριτικά με τις ομάδες που στήριζαν τη Χίλαρι Κλίντον.

Οταν άρχισε να αμείβεται για τις διαφημίσεις που φιλοξενούνταν στις ιστοσελίδες του, ο «Μπόρις» αγόρασε καινούργια ρούχα, ένα πιο ισχυρό, λόγω φόρτου εργασίας, laptop, ένα πακέτο διακοπών στη λίμνη Οχρίδα. Κάποια περίοδο, οι περισσότεροι από τους φίλους είχαν στήσει παρόμοιες ιστοσελίδες και – χάρη στους Αμερικανούς αναγνώστες – είχαν ξαφνικά στις τσέπες τους λεφτά για ξόδεμα. Τα βράδια συνήθιζαν να πηγαίνουν σε κάποιο από τα τρία κλαμπ του Βέλες και να παραγγέλνουν Moët & Chandon με το μπουκάλι να κοστίζει 100 ευρώ. «Δεν πίνω σαμπάνια» -προσδιόρισε, ωστόσο, ο ίδιος- «αγόραζα όμως το μπουκάλι μόνο και μόνο για να την ανοίγω. Όλα τα βλέμματα στραμμένα σε μένα. Moët! Moët! Roberto Cavalli! Jack Daniel’s!. Αποτελούν μέρος της ζωής. Πρέπει να ζήσουμε κάποια στιγμή».

Oσον αφορά την επικράτηση του Ντόναλντ Τραμπ και το ενδεχόμενο η ενασχόλησή του αλλά και των συντοπιτών με τη «δημοσιογραφία» να επηρέασε με οποιοδήποτε τρόπο το εκλογικό αποτέλεσμα, ο «Μπόρις» υποστήριξε πως «εάν η Αμερικανοί ήθελαν να κερδίσει η Χίλαρι Κλίντον, τότε θα κέρδιζε η Χίλαρι Κλίντον. Ψήφισαν τον Ντόναλντ Τραμπ και ο Τραμπ κέρδισε». Ανησυχεί, ωστόσο, καθώς πλέον θεωρεί πως «ο νικητής των εκλογών είναι ένας τρελός τύπος που μπορεί να προκαλέσει τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο».

Oσον αφορά τη μάστιγα των ψευδών ειδήσεων που πλήττει ολοένα και δριμύτερα την πολιτική σε παγκόσμιο επίπεδο, δηλώνει κυνικά πως «τα ΜΜΕ προβαίνουν στην πλύση εγκεφάλου και οι άνθρωποι ακολουθούν σαν πρόβατα». Πάντως το τελευταίο άρθρο που ανάρτησε στο USAPolitics.co εστίαζε στο ενδεχόμενο απέλασης από τις ΗΠΑ όλων των παράτυπων μεταναστών με βεβαρημένο ποινικό μητρώο. Αναπαράχθηκε σχεδόν 300 φορές ενώ άλλα τόσα ήταν και τα σχόλια των αναγνωστών.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News