Κοντεύει να περάσει ένας χρόνος από τη μεταμεσονύκτια σκηνή στην Ευελπίδων, που ήθελε τον Γιάννο Παπαντωνίου και τη σύζυγο του Ρούλα Κουράκου να μπαίνουν σε κλούβα της ΕΛ.ΑΣ. Ήταν 23 Οκτωβρίου, άγριο βράδυ, με παγωνιά και εξουθένωση ύστερα από ανάκριση που άγγιζε τα όρια των αντοχών – 16 ολόκληρες ώρες. Οι δυο τους είχαν καταρρεύσει στο άκουσμα της απόφασης της ανακρίτριας Ηλιάνας Ζαμανίκα να τους προφυλακίσει. Και είχαν προσπαθήσει να κρύψουν τις χειροπέδες με μαντίλια και σακάκια, με τον πρώην υπουργό να κάνει λόγο για «δόγμα Πολάκη» και μάντρωμα πίσω από τα σίδερα πολιτικών αντιπάλων, επί τούτου.

Έχουν περάσει ήδη 15 – 16 χρόνια δικαστικών ερευνών γύρω από το πρόσωπο του Γιάννου Παπαντωνίου. Αξιοσημείωτο νούμερο, ειδικά όταν πρόκειται για «φύλο και φτερό» τραπεζικούς λογαριασμούς, δηλώσεις πόθεν έσχες, συμβάσεις για εξοπλιστικά και συμβόλαια real estate εξοχικού στη Σύρο.

Τις ημέρες αυτές «πέφτουν» οι υπογραφές που σηματοδοτούν το τέλος της διετούς ανάκρισης για τις φρεγάτες τύπου «S», την εμβληματική υπόθεση για την οποία ο πρώην υπουργός είναι έγκλειστος στον Κορυδαλλό. Η έρευνα ολοκληρώθηκε, οι κατηγορούμενοι φθάνουν τους πέντε · για κανέναν άλλο από τους υπόλοιπους 16 – μεταξύ άλλων και για τον Σπύρο Τραυλό, πρώην γενικό γραμματέα Εξοπλισμών  του υπουργείου Εθνικής Άμυνας – δεν βρέθηκαν στοιχεία. Και η υπόθεση περνάει πλέον στα χέρια του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών που θα προτείνει στο αρμόδιο δικαστικό Συμβούλιο την παραπομπή τους ή μη σε δίκη.

Έγκυρες πηγές αποκαλύπτουν στο Protagon ότι υπάρχει πρόσωπο – έκπληξη στην υπόθεση, καθώς εκτός του ζεύγους Παπαντωνίου, κατηγορείται και ο  επιχειρηματίας Μιχαήλ Ματαντός, το όνομα του οποίου έχει αναμειχθεί και στα εξοπλιστικά των υποβρυχίων · επίσης, ο πάλαι ποτέ αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού Αθανασάκης, καθώς και ο επιχειρηματίας και φίλος της οικογένειας Παπαντωνίου Ανδρέας Μπάρδης, ο οποίος έχει κατηγορηθεί καθώς μετέφερε σταδιακά μετρητά του πρώην υπουργού, από τους προσωπικούς του λογαριασμούς με έμβασμα σε τράπεζες της Ελβετίας.

Ο Ματαντός ήταν πρώην εκπρόσωπος της γερμανικής εταιρείας Ferrostaal, άμεσα σχετιζόμενος με τα ΕΝΑΕ, Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, και φέρεται να έχει δωροδοκήσει τον Αθανασάκη, που είχε την ιδιότητα μέλους επιτροπής στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας.

Κωδικός «Very Important»

Τον Ιανουάριο του 2019, στη Χάγη, στα γραφεία της Eurojust, το ανακριτικό δίδυμο (η Ηλιάνα Ζαμανίκα, και ο επίκουρός της Γιώργος Ευαγγέλου) που κράτησε τα ηνία της έρευνας στις βασικές υποθέσεις Παπαντωνίου, καθόταν στο ίδιο τραπέζι με εισαγγελείς και εκπροσώπους αρχών άλλων χωρών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ζητώντας επίσπευση των δικαστικών συνδρομών που έχει αιτηθεί για άνοιγμα λογαριασμών σε τράπεζες στη Γαλλία, την Ελβετία, την Κύπρο, την Ολλανδία – έδρα μεταξύ άλλων της Thales, προμηθεύτριας των φρεγατών εταιρείας. Ακόμη και στις ΗΠΑ, καθώς η εταιρεία στην οποία έχει πωληθεί το εξοχικό Παπαντωνίου στη Σύρο, η Aegean Blue, είναι αμερικανικών συμφερόντων.

Οι ομοτράπεζοι έδειξαν ενδιαφέρον. Η υπόθεση αγγίζει άλλωστε μια «δική» τους, και πάντως ευρωπαϊκή, βιομηχανία όπλων, συνεπώς και τις οικονομίες των χωρών τους. Στον φάκελο Παπαντωνίου, επιγράφηκε ο κωδικός «Very Important».

Παρά τον συναγερμό, οι πολυπόθητες αυτές απαντήσεις στις δικαστικές συνδρομές δεν έχουν προς το παρόν δοθεί. Το κατηγορητήριο, στον βασικό πυρήνα του τουλάχιστον, ερείδεται σε χορό αναλήψεων και καταθέσεων σε τράπεζες, ιδίως ελβετικές, όπως η UBS, η HYPO SWISS BANK και η CREDIT SUISSE, από σύμπλεγμα προσώπων που κινούνται δορυφορικά του Γιάννου Παπαντωνίου, πλην όμως δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους. Οι ανακριτές περιγράφουν έναν μηχανισμό, βάσει του οποίου οι αναλήψεις ποσών – προερχομένων από την (προμηθεύτρια των φρεγατών) εταιρεία Thales – γίνονταν από τον αντιπρόσωπό της στην Ελλάδα και πάλαι ποτέ αξιωματικό του Πολεμικού Ναυτικού Χαράλαμπο Μπεκατώρο, που δε ζει πια, δίδονταν στον πρώην υπουργό σε μετρητά, και κείνος με τη σειρά του τα έδινε στον επιχειρηματία, φίλο του, Ανδρέα Μπάρδη, προκειμένου να ξεπλυθούν.

Η θέση Παπαντωνίου

Ο Γιάννος Παπαντωνίου αρνείται επίμονα όσα του αποδίδουν κάνοντας λόγο για σκευωρία στο πλαίσιο ευρύτερου σχεδίου της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ενώ έχει κατηγορήσει τους ανακριτές για «ταξίδι στο Διάστημα» και προσπάθεια «μετάβασης σε άλλο Σύμπαν», καθώς – πάντα κατά τον ίδιο – επιχειρούν να συνδέσουν αναλήψεις μετρητών με τις καταθέσεις άλλων προσώπων, χωρίς την ύπαρξη ηλεκτρονικού στίγματος. Δεν έχει πάψει να τονίζει ότι δεν γνώριζε ούτε εξ όψεως τον Μπεκατώρο, καθώς και ότι οι αναλήψεις- καταθέσεις δεν έχουν χρονική συνάφεια μεταξύ τους.

Ο ίδιος έχει εξάλλου υπογραμμίσει ότι ήταν τέτοια η οικονομική του επιφάνεια εδώ και 35 χρόνια, ως στελέχους του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης στο Παρίσι, και εν συνεχεία ως μέλους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που του επέτρεπε υψηλές καταθέσεις, λογαριασμούς και υπο-λογαριασμούς. Οι δαιδαλώδεις διαδρομές του μαύρου χρήματος που εντοπίζουν οι ανακριτές δεν είναι παρά κινήσεις αξιοποίησης της προσωπικής του περιουσίας, κατ΄ εντολήν του private banking μεγάλων τραπεζών, κατά την εκδοχή του πρώην υπουργού.

Ο Παπαντωνίου επιμένει, εξάλλου, ότι ο εκσυγχρονισμός των φρεγατών επί ημερών του ήταν απολύτως απαραίτητος: η ακύρωση ή η διακοπή του προγράμματος θα επέφερε σημαντική μείωση της περιουσίας του Δημοσίου λόγω ταχείας επιχειρησιακής απαξίωσης των έξι φρεγατών · θα είχε ως συνέπεια τη δέσμευση περίπου του δεκαπλάσιου ποσού για την υλοποίηση του εναλλακτικού προγράμματος για την κατασκευή νέων φρεγατών (3 έως 3,5 δισ. ευρώ έναντι 380 εκ. ευρώ για τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων φρεγατών) – στόχος που δεν ήταν εφικτός, ιδίως υπό το πρίσμα των οικονομικών δεσμεύσεων της χώρας εντός της Ευρωζώνης. Το κυριότερο, όμως, όπως λέει: θα υπέσκαπτε την εθνική ασφάλεια λόγω της απώλειας του ελέγχου στο Αιγαίο για περίπου μία δεκαετία, δεδομένης της αναμενόμενης χρονικής υστέρησης άνω των 10 ετών για την παραγγελία – κατασκευή – παράδοση νέων φρεγατών σε σχέση με τα τρία έτη που απαιτούνταν χονδρικά για την παράδοση των εκσυγχρονισμένων φρεγατών, χρόνος ο οποίος τηρήθηκε.

Σε κάθε περίπτωση, η έρευνα για τις φρεγάτες ολοκληρώθηκε. Οι δικογραφίες που αφορούν το εξοχικό και τις συμβάσεις άλλων πέντε εξοπλιστικών προγραμμάτων βρίσκονται προς εξέταση στη Βουλή. Οι ελληνικές αρχές δεν έχουν διαφωτισθεί ιδιαίτερα από τις καταθέσεις του παρελθόντος, καθώς δεν έχουν επιτύχει να κάνουν το ραντεβού με τον -περίφημο, μα τόσο αμφιλεγόμενο- Μισέλ Ζοσεράν, πρώην στέλεχος της Thales, παλαιά κατάθεση του οποίου για μίζες στην ελληνική πολιτική σκηνή, κρινόταν ότι έπρεπε να συνεκτιμηθεί στην έρευνα. Οι Γάλλοι δεν αποκαλύπτουν καν αν ζει και πού διαμένει…

Οι νέες «συντεταγμένες» της υπόθεσης

Ο νόμος επιτάσσει προφυλάκιση έως και 18 μηνών. Πέρασαν ήδη οι έντεκα. Η πλευρά του Γιάννου Παπαντωνίου έχει προσπαθήσει για την αποφυλάκισή του, χωρίς αποτέλεσμα. Οι αιτήσεις του έχουν απορριφθεί, αμφότερες, τόσο από το αρμόδιο δικαστικό συμβούλιο, όσο και από την ανακρίτρια Ζαμανίκα – η τελευταία απερρίφθη περί τα τέλη Αυγούστου. Δεν χωρεί αμφιβολία ότι θα επιχειρήσει και τρίτη φορά, με αφορμή το 12μηνο της προσωρινής του κράτησης. Και άγνωστη έκβαση. Άλλο Γιάννος, άλλο Ρούλα;

Η σύζυγος Παπαντωνίου αποφυλακίστηκε ύστερα από πέντε μήνες στον Κορυδαλλό, και μεγάλο αγώνα (ήταν άλλωστε η κύρια έγνοια του πρώην υπουργού, σύμφωνα με ανθρώπους που συνομιλούν μαζί του) και αφού οι δικαστικές αρχές απέκτησαν τα εχέγγυα που επιθυμούσαν. Η πλευρά των κατηγορουμένων φρόντισε να «αποδομήσει» με σειρά χειρισμών το αρχικό σκεπτικό της προφυλάκισης, και ως προς το σκέλος που αφορούσε τον κίνδυνο διαφυγής τους (παρουσίασαν λύση συμβολαίων ενοικίασης στην Ελβετία), και ως προς το σκέλος «της μη συνεργασίας τους» για το άνοιγμα των ελβετικών λογαριασμών τους, που ούτως ή άλλως είχε εξαρχής διαψεύσει. Πρόσωπα που είναι σε θέση να γνωρίζουν τις σχετικές κινήσεις, σημειώνουν ότι το ζεύγος Παπαντωνίου έχει παράσχει «την ανεπιφύλακτη συγκατάθεσή του για το άνοιγμα όλων των τραπεζικών λογαριασμών του, ανά τον κόσμο», ενώ έχει καταθέσει μήνυση κατά εισαγγελικής αρχής στη Βέρνη, που ισχυρίστηκε ότι προσπάθησε να μπλοκάρει με έφεση τη διαβίβαση ελβετικών τραπεζικών δεδομένων του στην Ελλάδα.

Δεν μπορεί παρά να αποτελεί επίσης είδηση ότι οι Ζαμανίκα – Ευαγγέλου «φεύγουν» από την υπόθεση, και τα εκκρεμή σκέλη της υπόλοιπης έρευνας (ιδίως για το ακίνητο της Σύρου) ανατίθενται σε άλλον δικαστικό λειτουργό. Με απόφαση της διοίκησης του Πρωτοδικείου, ο αριθμός των ανακριτών Διαφθοράς μειώνεται από εννέα σε οκτώ και το γραφείο από το οποίο πέρασε ο Γιάννος Παπαντωνίου και η Ρούλα Κουράκου «κλείνει».

Το σκηνικό διαμορφώνεται εκ νέου και με τις αλλαγές που επιφέρει ο προσφάτως ψηφισθείς Ποινικός Κώδικας – στοιχείο σχετικό με την ποινική μεταχείριση Παπαντωνίου, αν η υπόθεση φθάσει ως το τέλος. Ενδεικτική είναι η κατάργηση του νόμου περί καταχραστών του Δημοσίου, ο οποίος θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί επιβαρυντικά, επισύροντας την ποινή της ισόβιας κάθειρξης (νόμος που είχε εν πολλοίς κριθεί απαρχαιωμένος).

Με όλα αυτά τα δεδομένα, ο εισαγγελέας στην παρούσα φάση και εν συνεχεία το δικαστικό συμβούλιο διαθέτουν γκάμα δυνατοτήτων, μέσα στο επόμενο δίμηνο. Μπορούν να κρίνουν ότι ο πρώην υπουργός δεν εμπλέκεται, να αρχειοθετήσουν την υπόθεση ή να τον παραπέμψουν σε δίκη, στη βάσανο της ακροαματικής διαδικασίας, εντός του 2020.

Το ενδιαφέρον, ό,τι κι αν ισχύσει, θα είναι τεράστιο. Η κατηγορία σε βάρος του πρώην υπουργού δεν είναι συνήθης: ξέπλυμα (με βάση το αδίκημα της απιστίας) μαύρου χρήματος, με μίζες 2,5 εκατομμυρίων ευρώ. Και ο Γιάννος Παπαντωνίου είναι ίσως το μοναδικό πρόσωπο αυτού του πολιτικού βεληνεκούς, σε προηγμένη ευρωπαϊκή χώρα, που βρίσκεται εδώ και ένα σχεδόν χρόνο στη φυλακή.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News