Σύμφωνα με ένα παλιό ανέκδοτο, οι Αγγλοι και οι Αμερικανοί είναι δυο λαοί που τους χωρίζει η ίδια γλώσσα. Αμφότεροι μιλούν την αγγλική, πρακτικά όμως, μεταξύ των αγγλικών που ομιλούνται στις ΗΠΑ και των αγγλικών της Βρετανίας υφίσταται μια σειρά από αξιοσημείωτες διαφορές. Για παράδειγμα, η λέξη «χρώμα» γράφεται διαφορετικά, «colour» στη Γηραιά Αλβιόνα και «color» στις Ηνωμένες Πολιτείες. Υπάρχει, φυσικά, και το ζήτημα της προφοράς, η οποία αποκαλύπτει αμέσως εάν ο ομιλητής είναι από το Λονδίνο ή από τη Νέα Υόρκη.

Αλλά μια σχετικά πρόσφατη επανεξέταση του Oxford English Dictionary, του λεξικού της αγγλικής γλώσσας του περίφημου Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, «αποκάλυψε μια ιστορική πρωτοβουλία με στόχο να ενωθούν γλωσσικά οι Αγγλοι και οι Αμερικανοί, αντί να είναι διαιρεμένοι – ή τουλάχιστον να εμπλουτιστούν τα αγγλικά που ομιλούνται κατά βάση στη Βρετανία με τα αγγλικά της Αμερικής και κάθε άλλης πρώην αποικίας της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, της μεγαλύτερης και πολυπληθέστερης αυτοκρατορίας στην Ιστορία, που διέδωσε τα αγγλικά σε όλες τις ηπείρους, καθιστώντας την παγκόσμια γλώσσα του πλανήτη» γράφει σε ανταπόκρισή του από το Λονδίνο ο Ενρίκο Φραντσεσκίνι της La Repubblica.

Ο ιταλός δημοσιογράφος σημειώνει ότι μια μέρα πριν από μερικά χρόνια, περιφερόμενη στους διαδρόμους του Oxford University Press, του πανεπιστημιακού εκδοτικού οίκου που εκδίδει το Oxford English Dictionary, η καθηγήτρια Σάρα Ογκιλβι, διάσημη γλωσσολόγος και λεξικογράφος, παρατήρησε σε μια γωνιά ένα σκονισμένο σεντούκι. Μέσα του βρήκε έξι εξίσου σκονισμένα σημειωματάρια τα οποία, όταν τα άνοιξε, διαπίστωσε πως ήταν κατάλογοι διευθύνσεων που είχε συντάξει σχολαστικά πριν από ενάμιση αιώνα ο σερ Τζέιμς Μάρεϊ, ο πρώτος και μακροβιότερος εκδότης του Αγγλικού Λεξικού της Οξφόρδης, ο οποίος είχε φροντίσει να καταγράψει τα στοιχεία όλων όσοι είχαν συνεισφέρει στη σύνταξη του πλέον έγκριτου, και μεγαλύτερου που γράφτηκε ποτέ, λεξικού της αγγλικής γλώσσας.

Το Oxford English Dictionary άρχισε να γράφεται το 1857 «ως ένας είδος Wikipedia του 19ου αιώνα» αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ενρίκο Φραντσεσκίνι, λαμβάνοντας υπόψη πως η συντακτική ομάδα είχε απευθύνει ανοιχτή πρόσκληση στους ομιλητές της αγγλικής γλώσσας ανά τον κόσμο να αποστέλλουν λέξεις που θα λαμβάνονταν υπόψη για την κατάταξή τους στο λεξικό, το οποίο κατέληξε να αποτελείται από συνολικά 20 τόμους. Εως ότου ανακαλύψει η Σάρα Ογκιλβι τα σημειωματάρια του σερ Τζέιμς Μάρεϊ, παρέμενε άγνωστο πόσοι είχαν συνεισφέρει στη σύνταξη του λεξικού, με τη βρετανίδα ακαδημαϊκό να μετράει, τελικά, περισσότερα από 3.000 άτομα.

Στη συνέχεια πραγματοποίησε περαιτέρω έρευνες για τους συν-συγγραφείς του λεξικού, γράφοντας ένα εξαιρετικό δοκίμιο για το θέμα με τίτλο «The Dictionary People: the Unsung Heroes who Helped Create the Oxford English Dictionary» («Οι Ανθρωποι του Λεξικού: οι Αφανείς Ηρωες που Συνέβαλαν στη Δημιουργία του Αγγλικού Λεξικού της Οξφόρδης»), το οποίο μόλις εκδόθηκε στις ΗΠΑ από τον εκδοτικό οίκο Knopf, με την Wall Street Journal να προδημοσιεύει ένα κεφάλαιό του.

Σε αντίθεση με ό,τι θα περίμενε κανείς, οι περισσότεροι που συνεισφέραν στη σύνταξη του λεξικού δεν ήταν διακεκριμένοι ακαδημαϊκοί. Οι τέσσερις κύριοι συνεισφέροντες, ένας από τους οποίους απέστειλε 165.000 λέξεις στην Οξφόρδη, ήταν τρόφιμοι ψυχιατρείων. Τρεις ήταν δολοφόνοι που έγραφαν από ένα κελί. Ο ένας ήταν ο μεγαλύτερος συλλέκτης πορνογραφικών εντύπων στον κόσμο, ο οποίος εστίαζε κυρίως σε λέξεις σεξουαλικού περιεχομένου, ειδικά όσον αφορά το bondage.

Αρκετοί ήταν Αμερικανοί, ορισμένοι διάσημοι και μορφωμένοι – πολιτικοί, βιβλιοθηκονόμοι, βιβλιοπώλες, δικηγόροι, προσωπικότητες όπως ο Νόα Τόμας Πόρτερ, εκδότης του Webster Dictionary, του πρώτου αμερικανικού λεξικού της αγγλικής γλώσσας, ο οποίος διετέλεσε επίσης, μεταξύ άλλων, πρόεδρος του Πανεπιστημίου Γέιλ. Αλλοι ήταν άγνωστοι και όχι ιδιαίτερα μορφωμένοι, όπως η 21χρονη Καρίλ Ατγουντ, η οποία ζούσε σε έναν οίκο ανοχής του Σαν Φρανσίσκο αλλά λάτρευε τη λογοτεχνία. Ο πιο πολυγράφος Αμερικανός υπήρξε ο Τζομπ Πίρσον, ένας ιερέας από το Μίσιγκαν, κάτοχος της μεγαλύτερης ιδιωτικής βιβλιοθήκης στην Πολιτεία του, ο οποίος στην Οξφόρδη απέστειλε συνολικά 43.000 λέξεις.

Οι αμερικανικές λέξεις που συμπεριλήφθηκαν στο λεξικό της αγγλικής γλώσσας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης είναι όλων των ειδών, εξηγεί ο δημοσιογράφος της La Repubblica, αναφερόμενος ενδεικτικά στις λέξεις «prairie» (λειμώνας), «skunk» (βρωμοκούναβο), «coyote» (κογιότ) «chipmunk» (σκίουρος), «casket» (φέρετρο), «baggage» (βαλίτσα – «luggage» στα αγγλικά), «cookie» (μπισκότο – «biscuit») και «faucet» (βρύση – «tap»).

Μια δικηγόρος για τα ανθρώπινα δικαιώματα ονόματι Αννα Θορπ Γουέδεριλ συνέβαλε στην εισαγωγή δύο λέξεων που τότε σχετίζονταν με τον αγώνα κατά της δουλείας: «abhorrent» (απεχθής) και «abolition» (κατάργηση). Ο Φράνσις Ατκινς, γιατρός μιας στρατιωτικής βάσης και υπερασπιστής των δικαιωμάτων των γηγενών Αμερικανών, απέστειλε λέξεις σχετικές με την κουλτούρα τους, όπως «squash» (είδος κολοκύθας) και «bison» (βίσονας).

Οπως σημειώνει ο Ενρίκο Φραντσεσκίνι στην ανταπόκρισή του από το Λονδίνο, Βρετανοί και Αμερικανοί έμαθαν να γνωρίζονται καλύτερα χάρη και σε αυτή τη «γλωσσική συμπερίληψη», η οποία αποτέλεσε ένα από τα θεμέλια της αποκαλούμενης ειδικής σχέσης μεταξύ των δύο χωρών, η οποία αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια των δύο παγκοσμίων πολέμων και συνέχισε να εξελίσσεται έως τις μέρες μας, παρά την αμερικανική επανάσταση ενάντια στο βρετανικό στέμμα που οδήγησε στην ίδρυση των ΗΠΑ το 1776.

Ωστόσο, είναι αλήθεια ότι, παρά το Λεξικό της Οξφόρδης, οι δυο λαοί που «χωρίζονται από την ίδια γλώσσα» δεν καταλαβαίνουν πάντα αμέσως ο ένας τον άλλον, με τον δημοσιογράφο της La Repubblica να παραθέτει την εξής ιστορία:  δυο λευκοί εξερευνητές, άγνωστοι μεταξύ τους, που έτυχε να χαθούν την ίδια περίοδο σε μια ζούγκλα της Αφρικής, έπειτα από εβδομάδες περιπλάνησης συναντιούνται τυχαία σε ένα ξέφωτο. Περιχαρείς οι δυο άνδρες αγκαλιάζονται συγκινημένοι. Ο πρώτος αρχίζει να μιλάει με κομμένη την ανάσα, εξιστορώντας την περιπέτειά του, αλλά ο δεύτερος δεν καταλαβαίνει λέξη, κουνάει το κεφάλι του και συλλαβίζει, χειρονομώντας συγχρόνως: «Είμαι Αμερικανός… Από τη Νέα Υόρκη… Εσύ από πού είσαι;». «Από το Λίβερπουλ» απαντά ελαφρώς έκπληκτος ο άλλος.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News