Δεν συμβαίνει συχνά ένας τόπος να σε εκπλήσσει. Σε μία εποχή που η πληροφορία κυκλοφορεί τόσο γρήγορα και απρόσκοπτα, λίγο πολύ όλα είναι γνωστά. Η Δράμα όμως έχει κρατήσει ένα μυστικό. Μάλλον όχι μόνο ένα. Πολλά.

Τι σκέφτεται κανείς στο άκουσμα της λέξης Δράμα;

Ισως η πρώτη σκέψη σήμερα να είναι τα εξαιρετικά κρασιά της μια και φιλοξενεί οκτώ οινοποιεία. H δεύτερη, το Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους. Για άλλους η Δράμα είναι η περιοχή με τα μάρμαρα, καθώς με την Καβάλα και τη Θάσο καλύπτουν το 60% της εξόρυξης μαρμάρων στη χώρα. Για άλλους, πάλι, είναι η έδρα τριών εταιριών που δρουν και ως ευεργέτες της πόλης: της διεθνούς εμβέλειας Raycap, της ΑμΚΕ ΚΥΚΛΩΨ του δραμινού εφοπλιστή Αρη Θεοδωρίδη και της fhl Kiriakidis.

Για τους παλαιότερους, η Δράμα κουβαλά μνήμες ανατολίτικες, βαλκανικές, από τον Πόντο και τη Μικρά Ασία, με πληθυσμιακές και προσφυγικές μεταβολές. Μια κοινωνία που αποτελεί την σύνθεση τριών διαφορετικών πολιτισμών: των γηγενών, των προσφύγων, των Οθωμανών. Αλλά και εικόνες αστικής ευμάρειας, μαζί με τις Σέρρες και την Καβάλα, πόλεις που έως τη δεκαετία του ’60 ήταν από τις πιο πλούσιες χάρη στα καπνά.

Εζησε εποχές οικονομικής ανάπτυξης έως τη δεκαετία του ’90, με βιοτεχνίες και κλωστοϋφαντουργία, όταν «κάθε γυναίκα δούλευε έξω από το σπίτι». Σήμερα στο κέντρο υπάρχουν ακόμα ατελιέ με τόπια και ραφτάδικα, σχεδόν σε κάθε στενό, θυμίζοντας την παράδοση της πόλης στα υφάσματα.

Καταλύτης στην ιστορική της διαδρομή υπήρξε ο σιδηρόδρομος. Το κτίριο του σιδηροδρομικού σταθμού εγκαινιάστηκε το 1896. Είναι ένας από τους ωραιότερους σταθμούς της Ελλάδας, ο οποίος ανακηρύχθηκε βιομηχανικό μνημείο από το υπουργείο Πολιτισμού.

Αυτός ο σταθμός στο αμαξοστάσιό του «κρύβει» δύο ατμομηχανές κατασκευής του 1927 και 1943, δύο βαγόνια του Orient Express (εστιάμαξα του 1927 και κλινάμαξα του 1949), έναν επιβατηγό και ένα εμπορικό του 1895 και άλλα βαγόνια και δραιζίνες, που ανάγονται στην αρχή του προηγούμενου αιώνα. Το νέο Μουσείο Τρένων Δράμας ετοιμάζεται στο κτίριο της πρώην αποθήκης εμπορευμάτων, δίπλα στο κεντρικό κτίριο του σιδηροδρομικού σταθμού. Ο σύλλογος «Μ.Ε.Α.Σ. Ηφαιστος», που ίδρυσαν οι σιδηροδρομικοί υπάλληλοι της Δράμας το 1983, προσπαθεί να κινητοποιήσει αρμόδιους και μη για τη δρομολόγηση τουριστικής αμαξοστοιχίας με αφετηρία τη Δράμα και διαδρομές που να περνούν από τα σπήλαια του Αγγίτη και της Αλιστράτης, αλλά και προς την Ξάνθη, μέσα από σταθμούς που οριοθετούν την κοιλάδα του Νέστου.

Εκεί βρίσκεται και το Παρανέστι, ένας ορεινός δήμος, που όπως μαρτυρά το όνομά του, διασχίζεται από το Νέστο, έως το φαράγγι των Θρακικών Τεμπών, με εντυπωσιακούς καταρράκτες από παραποτάμους στις πλαγιές των βουνών. Ενα παρθένο τοπίο που προσφέρεται για περιήγηση, ποδηλασία και δραστηριότητες εναλλακτικού τουρισμού, σημειώνει ο ιδρυτής του TravelExplore Κυριάκος Μιχαηλίδης, ο οποίος διαμορφώνει προτάσεις βιωματικών εκδρομών και δραστηριοτήτων στο νομό. Σε αυτά τα βουνά, ο Δήμος διοργανώνει κάθε χρόνο τους Αγώνες Βουνού Παρθένου Δάσους Παρανεστίου, γνωστοί στους αθλούμενους ως Virgin Forest Trail (VFT).

Η Δράμα είχε επίσης την τύχη να αποκτήσει ένα πάρκο-ορόσημο στην «καρδιά» της, χάρη στον αρχιτέκτονα καθηγητή Δημήτρη Φατούρο, ο οποίος με τη βραβευμένη αρχιτεκτονική του μελέτη, άλλαξε την αστική υπαίθρια περιοχή του πάρκου της Αγίας Βαρβάρας, έκτασης 60 στρεμμάτων, αξιοποιώντας της πηγές της περιοχής. Για να τη μετατρέψει από βάλτο σε έναν χώρο πρασίνου και αναψυχής που απολαμβάνουν οι κάτοικοι και οι επισκέπτες.

Κυρίως όμως η πόλη έχει τους ανθρώπους που την αγαπούν. Παραγωγούς, κατοίκους, επαγγελματίες.

Η Δράμα λοιπόν έχει πολλά μυστικά. Μερικά ίσως είναι άγνωστα ακόμα και στην τοπική κοινωνία.

Πώς κουμπώνουν όλα αυτά; Μα μέσα από την γεύση, τις διαδρομές, τις πρώτες ύλες, την παράδοση. Και σε συνδυασμό με την έμπνευση, το μεράκι, την αφοσίωση κάποιων ανθρώπων στο να διατηρούν την αγνότητα της πρώτης επαφής με την επιχειρηματικότητα, ακόμα και όταν καταξιώνονται. Αλλά και μέσα από τον ενθουσιασμό κάποιων νέων, οι οποίοι στήνουν τη ζωή τους σε αυτόν τον τόπο.

Εναν τόπο με πλούσιο υπέδαφος για τα αμπέλια, έναν τόπο με ήπιο κλίμα για να ζει κανείς, έναν τόπο με ιστορία, με καταβολές. Και με διάθεση να μην κρατάει πλέον μυστικά.

Αυτά τα μυστικά θέλησε να αποκαλύψει ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Δράμας Αγγελος Καλλίας, ο οποίος το 2017 οραματίστηκε να συνθέσει και να συνδέσει όλους τους κρίκους της πόλης, ώστε να αναδειχθούν ολοκληρωμένες εμπειρίες για αυτόν που ζει ή επισκέπτεται τη Δράμα. Πέντε χρόνια μετά, αυτή η ιδέα που ξεκίνησε με ενθουσιασμό και με συζητήσεις, έγινε πράξη συσπειρώνοντας κάτω από την ομπρέλα της γεύσης παραγωγούς, ξενοδόχους, εστιάτορες, εμπόρους, ταξιδιωτικούς πράκτορες και οικοτεχνίες.

Και αυτή η συσπείρωση έγινε με μια γιορτή. Το πρώτο Γαστρονομικό Φεστιβάλ Δράμας πραγματοποιήθηκε από τις 23 έως 25 Σεπτεμβρίου στις παλιές αποθήκες του ΟΣΕ, με παρουσίαση του μενού της «Γης του Διονύσου» – καθώς υπάρχει ιστορική σύνδεση της περιοχής με τον θεό του κρασιού – κυρίως για να γνωρίσει στην τοπική και όχι μόνο κοινωνία, την «πρώτη ύλη» που παράγει η περιοχή, από το Νευροκόπι έως το Παρανέστι. Πέρα από τα εκλεκτά κρασιά, που έχουν ήδη εξαγωγική δραστηριότητα, τα βιολογικά γαλακτοκομικά και τυροκομικά προϊόντα (Πελέχρας, Μενοίκιο), το λάδι (οικογενειακό Ελαιοτριβείο Μαλέας), τα εξαιρετικής ποιότητας αλλαντικά (Βόρειος Ελλάς), το μέλι (Το μέλι της αρκούδας), τα μανιτάρια από το Σιδηρόνερο, τις πατάτες Νευροκοπίου, το κρέας ωρίμανσης, τον «μαστιχάτο» χαλβά (Ελευθερίου), όλα αποτέλεσαν κομμάτια του γαστρονομικού παζλ, που συνέθεσε ο σεφ Τζόναθαν Χάρτνετ. Ο ίδιος, Καναδός στην καταγωγή, ζει 20 χρόνια στην Ελλάδα που αγάπησε με το πρώτο του ταξίδι στη Σαμοθράκη. Επί δύο μήνες ο σεφ χαρτογράφησε κάθε προϊόν της περιοχής, γνωρίζοντας το από κοντά μαζί με τους παραγωγούς. Για να δημιουργήσει – με εθελοντές σπουδαστές και μάγειρες της πόλης – ένα μενού απαιτήσεων, με οκτώ πιάτα, τα οποία είχαν πρωταγωνιστές τα υλικά.

«Προ πενταετίας βάλαμε στο τραπέζι την ανάδειξη της τοπικής γαστρονομίας, ως ένα μοντέλο- εργαλείο για την ανάπτυξη του γαστρονομικού τουρισμού, με σκοπό να αναδείξουμε τη Δράμα ως γαστρονομικό, αλλά και ως αγροτουριστικό προορισμό», λέει ο κ. Καλλίας. «Παρ’ όλες τις δυσκολίες δεν το βάλαμε κάτω, ετοιμάσαμε μία πολύ ολοκληρωμένη πρόταση και την καταθέσαμε στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Leader, δημιουργώντας ένα συνεργατικό σχήμα, με σκοπό να ενεργοποιήσει όσους περισσότερους μπορεί».

Ετσι η Ενωση Ξενοδόχων Δράμας, ως επικεφαλής εταίρος του συνεργατικού σχήματος του προγράμματος Leader, με τίτλο «Συνεργασία φορέων με σκοπό την ανάδειξη της γαστρονομικής ταυτότητας και του αγροτουρισμού της περιοχής παρέμβασης», από κοινού με τους εταίρους LAPTI ΙΚΕ, Κληρονόμους Β. Παπαδόπουλου ΟΕ και την Ενωση Οινοπαραγωγών Δράμας, ξεκίνησαν τη μελέτη για την ανάδειξη της γαστρονομικής ταυτότητας και του αγροτουρισμού, με έναν κοινό στόχο: να τοποθετήσουν δυναμικά τη Δράμα, στον αγροτουριστικό χάρτη της χώρας.

Προϋπολογισμός του έργου 123.500 ευρώ, από τα οποία τα 80.275 ευρώ είναι η δημόσια δαπάνη και τα 43.225 ευρώ η ιδιωτική συμμετοχή, το 90% της οποίας καταβλήθηκε από την Ενωση Ξενοδόχων Δράμας. Μια Ενωση που αποτελείται από 20 ξενοδοχεία.

«Εχοντας στο μυαλό ότι η περιοχή μας είναι τόσο πλούσια στον πρωτογενή τομέα, με προϊόντα μοναδικής διατροφικής αξίας, θέλουμε να δώσουμε τη δυνατότητα στον επισκέπτη να γευτεί, να μυρίσει να γίνει μέρος του τόπου μας», λέει ο κ. Καλλίας, σημειώνοντας ότι το πλάνο περιλαμβάνει οργανωμένες δράσεις, οι οποίες θα αναπτυχθούν στη διάρκεια ενός έτους. Με το «να αναδείξουμε τα προϊόντα μας, να κάνουμε επισκέψιμους χώρους παραγωγής, να έχουμε ένα δομημένο τουριστικό γαστρονομικό προϊόν, ευελπιστούμε ότι σύντομα θα έχουμε επισκέπτες στον τόπο μας που θα απολαμβάνουν τις εμπειρίες».

Η Δράμα είναι μια έκπληξη για τον νέο επισκέπτη. Όχι μόνο για τα προφανή, τα ταβερνάκια, τα μπαχαράδικα, τα ζαχαροπλαστεία με τη γαλλική αύρα, από την εποχή της αστικής ευμάρειας.

Το σουτζουκάκι – κεμπάπ

Το σουτζουκάκι – κεμπάπ, είναι το έδεσμα της πόλης. Ακόμα και αυτό είναι μια εμπειρία, αν το δοκιμάσει κανείς παραγγέλνοντας τη «βάρκα» στο ιστορικό ψητοπωλείο «Καλαμιά». Εκεί όπου ο ιδιοκτήτης του Νίκος Λατσίσταλης, εκτός από το να λειτουργεί καθετοποιημένη μονάδα παραγωγής κρέατος, για τη διασφάλιση της ποιότητάς του, έχει συλλέξει στοιχεία για την ιστορία του κεμπάπ στην πόλη της Δράμας. Γιατί κάποτε στη Δράμα υπήρχαν 650 ψητοπωλεία.

Ο ζυμωτός μαστιχάτος χαλβάς

Πόσο μπορεί να σε εντυπωσιάσει ένα χαλβαδοποιείο; Και όμως. Πρόσφυγες από την Αξό Καππαδοκίας, η οικογένεια Ελευθερίου εγκαταστάθηκε στη Δράμα για να δημιουργήσει έναν χαλβά, ζυμώνοντάς τον με το χέρι. Αυτό το ζύμωμα, που σήμερα συνεχίζει να κάνει αποκλειστικά ο 25χρονος Βασίλης Ελευθερίου, διαρκεί περίπου μία ώρα για κάθε μπακίρι με μίγμα από ταχίνι και γλυκόζη, βάρους 70 κιλών. Και δημιουργεί τον «μαστιχάτο» χαλβά, όπως έχει κατοχυρωθεί ως ο μοναδικός με αυτή την παρασκευή. Πολλές φορές ο Βασίλης πρέπει να ζυμώσει το μίγμα σε επτά τέτοια μπακίρια μέσα σε μια μέρα. Όμως η οικογένεια Ελευθερίου επιμένει να ζυμώνει τον χαλβά με τον ίδιο τρόπο, χρησιμοποιώντας τα πιο αγνά και ποιοτικά υλικά. Ενώ, εκτός από χαλβά, παράγει και άλλα προϊόντα από ταχίνι και χαρουπάλευρο, τα οποία διαθέτει σε όλη τη χώρα και στο εξωτερικό.

Η επίσκεψη-εμπειρία στα οινοποιεία

Η επίσκεψη στα οινοποιεία της Δράμας, επιφυλάσσει μια διαφορετική εμπειρία. Όχι μόνο χάρη στην ευρύτητα και ποικιλία των κρασιών, αλλά και στη διαφορετική προσωπικότητα του οινοποιείου, η οποία αντικατοπτρίζει αυτή του ιδρυτή του. Η γευσιγνωσία και η ξενάγηση στους χώρους είναι μια εδραιωμένη διαδικασία, αλλά και η αρχή της μύησης στον κόσμο του καθενός. Εικόνες μέσα στη φύση, αρώματα και γεύσεις, που δημιουργούν την αδήριτη ανάγκη της επιστροφής. Ή τουλάχιστον την επιθυμία της ανάκλησης της μνήμης, με ένα ποτήρι από το κρασί τους.

Domaine Costa Lazaridi

Το Κτήμα Κώστα Λαζαρίδη διαθέτει έναν ιδιόκτητο αμπελώνα 3.000 στρεμμάτων περίπου, στην Αδριανή, την Καλή Βρύση, την Πλατανιά και το Κατάφυτο της Δράμας. Αποτελεί το επιστέγασμα της οινικής διαδρομής του Κώστα Λαζαρίδη, ο οποίος με αφετηρία την εξόρυξη μαρμάρου, το 1979 φύτευσε τους πρώτους γραμμικούς αμπελώνες στην ευρύτερη περιοχή, αποκτώντας τον τίτλο του «πατριάρχη» των δραμινών κρασιών.

Τέσσερις είναι οι βασικές «οικογένειες» των πολυβραβευμένων κρασιών του οινοποιείου: Αμέθυστος, Chateau Julia, Domaine Costa Lazaridi, Οινότρια Γη και μία ακόμα, η Oenodea η οποία προορίζεται αποκλειστικά για το εξωτερικό.

Η εταιρία που είναι εισηγμένη στο Χ.Α.Α. από το 2000, δραστηριοποιείται σήμερα εκτός από την οινοπαραγωγή, στην παραγωγή αποσταγμάτων σταφυλής και στεμφύλων, ούζου και βαλσαμικών ξιδιών. Διαθέτει αμπελώνες και οινοποιεία στην Δράμα και στο Καπανδρίτι Αττικής.

Οινογένεσις

Εμπνευσμένο αρχιτεκτονικά από τα παλαιά Μακεδονίτικα αρχοντικά, το οινοποιείο Οινογένεσις είναι ένα μεγάλο καστρόσπιτο 4.000 τ.μ., στο Δοξάτο. Οι ιδιόκτητοι αμπελώνες του είναι 300 στρέμματα που μοιράζονται στους νομούς Δράμας και Καβάλας. Με καταξιωμένη εμπειρία ο οινολόγος Μπάκης Τσάλκος, παράγει δικά του κρασιά μαζί με τον γιο του Αλέξανδρο, ο οποίος ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Γαλλία.

Η καλλιέργεια των αμπελιών του κτήματος γίνεται με τα πρότυπα της βιολογικής γεωργίας, σε εδάφη άγονα, που δεν συγκρατούν το νερό, είναι πετρώδη, ασβεστολιθικά και ημιαργιλώδη. Οι ποικιλίες που καλλιεργούνται είναι οι ελληνικές: Ασύρτικο, Μαλαγουζιά, Ξινόμαυρο και Μοσχάτο και οι «διεθνείς» Sauvignon Blanc, Semillon, Ugni Blanc, Viogner, Grenache, Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc και Merlot, σε τέσσερις ετικέτες (Φεγγίτες, Δέκα, Σκέρτσο και Θύρσος).

Oenops Wines

Το νεότερο οινοποιείο της περιοχής δημιούργησε στην Προσοτσάνη το 2015 ο δραμινός οινολόγος Νίκος Καρατζάς, δίνοντας το όνομά του από την ομηρική λέξη οίνωψ – αυτός που έχει την όψη του κρασιού. Η ιδιαιτερότητα του Oenops – με μότο «παλιές ρίζες, νέες διαδρομές» – είναι πως δεν διαθέτει δικά του αμπέλια, αλλά συνεργάζεται με αμπελουργούς απ’ όλη την Ελλάδα.

Αξιοποιεί μόνο ελληνικές ποικιλίες: Μαλαγουζιά, Ασύρτικο, Ροδίτης, Βιδιανό και Κυδωνίτσα σε λευκές και Ξινόμαυρο, Μαυρούδι και Λημνιώνα σε ερυθρές, δοκιμάζοντας παράλληλα κι άλλες, χρησιμοποιώντας και πήλινους αμφορείς, εκτός από βαρέλια.

Το οινοποιείο παράγει επτά ετικέτες με ναυαρχίδα την APLA. Οι τρεις οίνοι της σειράς αυτής συνοδεύονται από τη ρήση του Τσάρλι Τσάπλιν: «Η απλότητα δεν είναι απλό πράγμα».

Οπως και τα μυστικά της Δράμας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News