Η Λιβύη είναι ένα πεδίο διεθνούς ανταγωνισμού από την εποχή (1805) που πάτησε στην το πόδι του στη Ντέρνα ο πρώτος πεζοναύτης του ακόμη νέου, τότε, κράτους των Ηνωμένων Πολιτειών.

Για δύο αιώνες, τόσο πριν όσο και μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας ενός Λιβυκού κράτους το 1951, Οθωμανοί, Γάλλοι, Ιταλοί, Βρετανοί, Αμερικανοί και, εσχάτως Ρώσοι ανταγωνίζονταν να επηρεάσουν αυτή την, κατά τα λοιπά, ανομοιογενή τεράστια (τέταρτη σε έκταση στην Αφρική) και πλούσια σε ορυκτούς πόρους, χώρα.

Πριν λίγες ημέρες ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας συναντήθηκε στο Τομπρούκ με τον πρόεδρο της Λιβυκής Βουλής Αγκίλα Σάλεχ, ο οποίος εμφανίζεται ως ο νέος ισχυρός άνδρας στην Κυρηναϊκή μετά την σαφή απόσυρση της εμπιστοσύνης όλων των κρίσιμων παικτών, όπως η Αίγυπτος, η Ρωσία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) προς το πρόσωπο του στρατάρχη Καλίφα Χαφτάρ.

Λίγο μετά την συνάντηση με τον Νίκο Δένδια, ο Σάλεχ ταξίδεψε (3 Ιουλίου) ως τη Μόσχα για συζητήσεις με τον ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ.

Την ίδια ημέρα, ο Λαβρόφ ανακοίνωσε ότι η Ρωσία ανοίγει ξανά την πρεσβεία της με ευθύνη το σύνολο της Λιβύης αλλά, λόγω του πολέμου, με έδρα στην Τύνιδα.

Μια ημέρα νωρίτερα, στις 2 Ιουλίου, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ γνωστοποίησε ότι αμερικανοί διπλωμάτες και εκπρόσωπος του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (δηλαδή της πλευράς του Χαφτάρ) συνομίλησαν δια τηλεδιασκέψεως για το ενδεχόμενο διάλυσης των πολιτοφυλακών στη Λιβύη. Όπως έκανε γνωστό το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, οι αμερικανοί διπλωμάτες (ανάμεσα στους οποίους και μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΠΑ) έθεσαν στους λίβυους συνομιλητές του ζήτημα για την σχέση του Λιβυκού Εθνικού Στρατού με τους μισθοφόρους της Βάγκνερ, που πολεμούν για λογαριασμό του ρωσικού υπουργείου Άμυνας, αλλά και την διακοπή της πετρελαϊκής παραγωγής της Λιβύης, κάτι που αποτελεί πλήγμα για τα συμφέροντα των ΗΠΑ.

Την ίδια στιγμή οι Τούρκοι, έχουν αποδυθεί σε έναν στρατιωτικό αγώνα δρόμου ενίσχυσης των υποδομών της Τριπολίτιδας, επιχειρώντας, προτού προχωρήσει οποιαδήποτε διπλωματική λύση, να εδραιώσουν την παρουσία τους με δύο βάσεις, μια ναυτική και μια αεροπορική, όσο ακόμα ο Φαγέζ αλ Σαράζ παραμένει κυρίαρχος του δυτικού τμήματος της χώρας.

Σε αυτό το πλαίσιο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει πείσει τον Ντόναλντ Τραμπ πως η Τουρκία μπορεί να αποτελέσει ανάχωμα στην επέκταση της ρωσικής επιρροής από την Συρία και στη Λιβύη. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι ο ίδιος ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ έχει φανεί να υποστηρίζει αυτή τη θέση, εκκινώντας από την άποψη θέση ότι η Τουρκία αποτελεί ένα από τα πλέον ισχυρά μέλη του Βορειοατλαντικού Συμφώνου.

Με αυτή την άποψη διαφωνούν κάθετα η Αίγυπτος και τα ΗΑΕ, καθώς θεωρούν ότι η Άγκυρα, χρησιμοποιώντας ισλαμιστές μαχητές από το μέτωπο της Συρίας και έχοντας την στήριξη των Αδελφών Μουσουλμάνων, στοχεύει στην αποσταθεροποίηση του συνόλου της περιοχής. Ενδεικτική είναι η άβολη ισορροπία ανάμεσα στην κυβέρνηση της Τυνησίας και τον πρόεδρο της Βουλής που είναι στέλεχος των εγχώριων Αδελφών Μουσουλμάνων.

Η ουδετερότητα της Τυνησίας δεν αποτελεί επιλογή, αλλά ανάγκη. Αυτή λοιπόν η πραγματικότητα, κάνει την Αίγυπτο να θεωρεί αναπόφευκτη την ειρήνη στην παρούσα φάση, παρότι είναι απολύτως σαφές πως, παρά τις περί του αντιθέτου διακηρύξεις, ο Αμπντέλ Φατάχ ελ Σίσι δεν επιθυμεί την πολεμική εμπλοκή σε αυτό που θα μπορούσε γρήγορα να μετατραπεί στο «βάλτο της Λιβύης», κατ’ αντιστοιχία της κατάστασης που επικρατεί στη Συρία τα τελευταία χρόνια.

Σε αυτό το μωσαϊκό εξαιρετικά ασταθών ισορροπιών, η Ιταλία έχει κινηθεί προσπαθώντας να αποκτήσει ερείσματα προς όλες τις κατευθύνσεις (Άγκυρα, Κάιρο και Μόσχα), ενώ την ίδια στιγμή έχει σαφώς αποστασιοποιηθεί από τη Γαλλία.

Η «ξαφνική» ανάδυση της Τουρκίας σε μια περιοχή που η Ρώμη θεωρούσε φυσικό χώρο άσκησης επιρροής, έχει αποδειχθεί χρήσιμο μάθημα για την ιταλική ηγεσία. Αντιθέτως, το Παρίσι εμφανίζεται απομονωμένο μέσα στο ΝΑΤΟ, αλλά και με πολύ μικρή επιρροή στα λιβυκά πράγματα. Το περιστατικό της 10^ης Ιουνίου, όταν η φρεγάτα «Courbet» ήλθε σε αντιπαράθεση (επικίνδυνοι ελιγμοί) με την τουρκική φρεγάτα «Ορούτς Ρέις», παρά τους υψηλούς τόνους που χρησιμοποιήθηκαν από την υπουργό Ενόπλων Δυνάμεων Φλοράνς Παρλί, αντιμετωπίστηκε με την γνωστή τακτική ουδετερότητας, προκαλώντας οργή στο Παρίσι για αυτή την κίνηση που είχε ως προφανή στόχο να κρατηθούν οι καλές ισορροπίες με την Άγκυρα.

Εξίσου προφανής είναι και η δυσκολία που αντιμετωπίζει αυτή την εποχή η Αθήνα στο ΝΑΤΟ, καθώς, παρά τη γενική παραδοχή ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο αποτελεί ευθεία προσβολή στα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, φαίνεται πως η διατήρηση της Ρωσίας μακριά από τη Λιβύη, υπερισχύει.

Την εικόνα τής, κατά τα λοιπά αδύναμης, παρέμβασης της Ευρώπης στη Λιβύη συμπληρώνει η Γερμανία, η οποία για λόγους που συνδέονται με την οικονομία, έχει αυξημένη επιρροή έναντι της Τουρκίας. Τι ρόλο θα παίξει η γερμανική εμπλοκή δεν είναι ακόμα σαφές, ωστόσο φαίνεται πως αυτή στοχεύει κατά κύριο λόγο στην παροχή ευκολιών διαμεσολάβησης.

Από τα παραπάνω καθίσταται σαφές ότι το έδαφος είναι βαλτώδες και η μόνη συμφωνία όλων εντοπίζεται στην διατήρηση της ακεραιότητας της Λιβύης. Ωστόσο, ένα τύποις συνομοσπονδιακό σύστημα, όπου η Τριπολίτιδα στη Δύση, η Κυρηναϊκή στην Ανατολή και το Φεζάν στο Νότο, θα έχουν κάποιες μίνιμουμ κοινές ευθύνες (π.χ. Ένοπλες Δυνάμεις, άσκηση εξωτερικής πολιτικής, πετρελαϊκές εξαγωγές), με τα υπόλοιπα ζητήματα να αποτελούν τοπικές αποφάσεις, δεν θα πρέπει να αποκλείεται.

Το παιχνίδι για τον συμβιβασμό έχει μόλις αρχίσει. Και ενδιαφέρει εντόνως την Ελλάδα, αφού συνδέεται ευθέως με την έλεγχο της τουρκικής επιρροής στη Δυτική Λιβύη και με τις ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News