Η ανοσοθεραπεία, που βασίζεται σε φάρμακα που κινητοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα να καταπολεμήσει τον καρκίνο, αποτελεί θεραπεία πρώτης γραμμής για ορισμένους τύπους καρκίνου, όπως το μελάνωμα (την πιο επικίνδυνη μορφή καρκίνου του δέρματος). Μακροχρόνιες μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να εξαλείψει πλήρως την προχωρημένη νόσο για ορισμένους ασθενείς.

Ωστόσο, η πλειονότητα των ασθενών δεν ωφελείται, με πολλούς να υποτροπιάζουν ή να εμφανίζουν σοβαρές παρενέργειες. Ακόμη και στο μελάνωμα, μόνο το 50% των ασθενών ανταποκρίνεται επιτυχώς στην ανοσοθεραπεία.

Μέχρι σήμερα, οι επιστήμονες που ερευνούν τον καρκίνο δεν έχουν ικανοποιητική απάντηση στο γιατί συμβαίνει αυτό.

Την απάντηση φιλοδοξεί να βρει ένα νέο μεγάλο βρετανικό επιστημονικό project που ονομάστηκε Manifest (Multiomic Analysis of Immunotherapy Features Evidencing Success and Toxicity) και έχει στόχο αυτό που λέει και η ονομασία του: να διερευνήσει τους παράγοντες που συμβάλλουν στην αποτελεσματικότητα της ανοσοθεραπείας και τις αιτίες που την καθιστούν τοξική για τους ασθενείς.

Το project συντονίζει το Ινστιτούτο Francis Crick του Λονδίνου και συμμετέχουν δεκαέξι ακαδημαϊκοί φορείς -ανάμεσά τους τα πανεπιστήμια του Κέιμπριτζ και της Γλασκόβης- έξι κέντρα του βρεαντικού ΕΣΥ, έντεκα εταιρείες βιοεπιστημών, τουλάχιστον τρεις φαρμακευτικές και δώδεκα δίκτυα ασθενών.

Οι δεκάδες επιστήμονες που θα εμπλακούν στο πρόγραμμα θα αναζητήσουν βιοδείκτες (γονίδια, πρωτεΐνες, μόρια κ.λπ.) μέσω των οποίων θα μπορούσαν να αξιολογηθούν οι ασθενείς που μπορούν να ωφεληθούν από την ανοσοθεραπεία. Και ελπίζουν παράλληλα ότι θα οδηγηθούν σε νέες θεραπείες, όπως εμβόλια και κυτταρικές θεραπείες.

Μέσω ειδικών κλινικών δοκιμών, οι βιοδείκτες θα μπορούν να ελέγχονται τόσο πριν από την έναρξη της θεραπείας όσο και στη διάρκειά της, παρέχοντας πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο.

Οι αρχικές δοκιμές θα περιλάβουν 3.000 ασθενείς που έχουν ήδη ολοκληρώσει τη θεραπεία τους και άλλους 3.000 που ξεκινούν θεραπεία για καρκίνο του μαστού, της ουροδόχου κύστης, των νεφρών και του δέρματος, ενώ σχεδιάζεται να συμπεριληφθούν και άλλοι τύποι καρκίνου καθώς το πρόγραμμα θα επεκτείνεται.

Σε διάστημα τεσσάρων ετών, θα συλλέγονται δεδομένα από αυτούς τους ασθενείς. Η ομάδα θα αναλύσει διάφορα χαρακτηριστικά των καρκινικών όγκων, συμπεριλαμβανομένης της γενετικής τους σύνθεσης, του πού βρίσκονται σε σχέση με τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος και ποια χημικά σήματα παράγουν. Θα δημιουργήσει επίσης ένα προφίλ των ανοσοποιητικών κυττάρων στην κυκλοφορία του αίματος κάθε ασθενούς και θα αναλύσει το μικροβίωμα του εντέρου τους.

Η ανοσοθεραπεία θεωρείται πολλά υποσχόμενη μορφή θεραπείας του καρκίνου, επειδή διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς να σκοτώσει τους όγκους, και θα μπορούσε να είναι μια καλή «απάντηση»  στο επώδυνο και τοξικό τρίπτυχο χειρουργικής επέμβασης, ακτινοθεραπείας και χημειοθεραπείας, τουλάχιστον για ορισμένους τύπους της νόσου.

Η καθηγήτρια Σάμρα Τουράιλιτς της ογκολογικής ομάδας στο Ινστιτούτο Crick ασχολείται με το μελάνωμα εδώ και σχεδόν 20 χρόνια. «Οταν ξεκίνησα, οι άνθρωποι πέθαιναν από προχωρημένο μελάνωμα, συνήθως μέσα σε έξι μήνες. Τώρα περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς με προχωρημένο μελάνωμα ανοσοθεραπεία επιβιώνουν για τουλάχιστον 10 χρόνια με την ανοσοθεραπεία», δηλώνει στον Guardian. Παρ’ όλα αυτά, όπως η ίδια εξηγεί, «δεν ξέρουμε από πριν ποιος θα ωφεληθεί και ποιος θα έχει απλώς παρενέργειες. Θέλουμε λοιπόν να να χρησιμοποιήσουμε τους βιοδείκτες  για να κρίνουμε αν η θεραπεία θα λειτουργήσει ή όχι. Πιστεύουμε ότι κανένας μεμονωμένος βιοδείκτης δεν πρόκειται πραγματικά να μας δώσει την απάντηση, επειδή υπάρχει τεράστια πολυπλοκότητα στην αλληλεπίδραση μεταξύ του καρκίνου και του ανοσοποιητικού συστήματος. Ετσι θα πάρουμε έναν πολύ μεγάλο αριθμό μετρήσεων από ασθενείς: δείγματα όγκου, αίμα ασθενών, από το μικροβίωμα, και θα τα συνδυάσουμε σε μια εξέταση για να καταλάβουμε ποια έχει τη μεγαλύτερη προβλεπτική δύναμη. Αυτό δεν είναι κάτι που έχει γίνει σε τέτοια κλίμακα στο παρελθόν».

Το πρόγραμμα Manifest θα επικεντρωθεί σε τέσσερις τύπους καρκίνου για τους οποίους χορηγείται ανοσοθεραπεία: μελάνωμα, καρκίνο των νεφρών, καρκίνο της ουροδόχου κύστης και τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού (που δεν ανταποκρίνεται στα χημειοθεραπευτικά φάρμακα εκλογής και τείνει να είναι πιο επιθετικός).

Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται με εννέα εκατ. λίρες και όπως αναφέρει ο Guardian είναι ένα από τα πολλά νέα ερευνητικά έργα που εγκρίθηκαν από το βρετανικό υπουργείο Επιστημών, Καινοτομίας και Τεχνολογίας στο πλαίσιο μιας δέσμης μέτρων ύψους 118 εκατ. λιρών που θα δημιουργήσει πέντε νέους κόμβους σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών υγείας, συμπεριλαμβανομένων φθηνότερων απεικονιστικών εξετάσεων, διαγνώσεων καρκίνου με Τεχνητή Νοημοσύνη και δοκιμής νέων φαρμάκων με διαδικασίες fast track.

Ο Γουές Στρίτινγκ, υπουργός υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου, δήλωσε: «Ως επιζών από καρκίνο, γνωρίζω πόσο ζωτικής σημασίας είναι η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου και οι καινοτόμες θεραπείες. Η επένδυση αυτή όχι μόνο θα σώσει ζωές, αλλά και θα διασφαλίσει τη θέση της Βρετανίας ως ατμομηχανή των βιοεπιστημών και της ιατρικής τεχνολογίας».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News