Ας τα πάρουμε με τη σειρά, ξεκινώντας με μια σύντομη εισαγωγή. Ο μεγιστάνας των media Ρούπερτ Μέρντοκ θα γίνει τον Μάρτιο 92 ετών. Παραμένει στο τιμόνι της αυτοκρατορίας του, η οποία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το δίκτυο Fox News, την οικονομική εφημερίδα Wall Street Journal, τους Times του Λονδίνου, τις σκανδαλοθηρικές Sun (Βρετανία) και New York Post (ΗΠΑ), τον εκδοτικό οίκο Harper Collins και εκατοντάδες ακόμη εκδοτικά σχήματα και επιχειρήσεις μέσων ενημέρωσης ανά τον κόσμο.

Παρότι ο ίδιος έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι το σχέδιό του είναι να ζήσει… για πάντα, και παρότι η πνευματική του κατάσταση κρίνεται εξαιρετική, η μάχη της διαδοχής έχει αρχίσει. Και είναι τόσο σκληρή που μέλη της ίδιας της οικογένειάς του ανέφεραν (ανεπισήμως) στους Financial Times ότι τα πισώπλατα μαχαιρώματα και οι ραδιουργίες που βλέπουμε στη βραβευμένη σειρά «Succession» του HBO δεν απέχουν από όσα συμβαίνουν στις τάξεις της. Μοιραία, λοιπόν, γεννάται το ερώτημα έως πού θα μπορούσαν να φτάσουν τα πράγματα όταν έρθει η κρίσιμη ώρα.

Η βασική ίντριγκα είναι ο ανταγωνισμός ανάμεσα στους δύο γιούς του μεγιστάνα. Ο επίσημος διάδοχος Λάκλαν έχει ανάγκη τη στήριξη και άλλων μελών της οικογένειας για να γίνει στην πράξη το αφεντικό της επόμενης ημέρας. Από την άλλη, ο αποκαλούμενος και «διεκδικητής του θρόνου», ο αδελφός του Τζέιμς, προκαλεί ανησυχία εντός των τειχών –μεταξύ άλλων– για τις απόψεις του. Μόλις το 2021, ο Τζέιμς Μέρντοκ υπονόησε ότι το Fox News του πατέρα του ήταν συνυπεύθυνο για την εισβολή του τραμπικού όχλου στο Καπιτώλιο, κάνοντας άνω κάτω όλη την οικογένεια. Θα επανέλθουμε.

Το ιερό δισκοπότηρο που διεκδικούν τα μέλη της οικογένειας είναι ο έλεγχος του οικογενειακού τραστ των Μέρντοκ, το οποίο έχει μακρά ιστορία, που αγγίζει (με διάφορες μορφές) τις εννιά δεκαετίες. Το τραστ είναι η κατεξοχήν νομική οντότητα που χρησιμοποιείται για τη διαχείριση του οικογενειακού πλούτου υπό κοινή ομπρέλα, και στην περίπτωση της «Μερντοκλάνδης» αφορά ένα ποσό που, σύμφωνα με το Forbes, ξεπερνά τα 17 δισ. δολάρια.

Γιατί όμως τα πράγματα είναι τόσο μπλεγμένα; Οπως εξηγούν οι Financial Times, ο βασικός λόγος είναι η πολυδιάσπαση της περιουσίας μεταξύ αδελφών, μια ιστορία που ξεκινάει από τότε που ο Μέρντοκ κληρονόμησε, μαζί με τις τρεις αδερφές του, το μικρό εκδοτικό «βασίλειο» του πατέρα τους σερ Κιθ Μέρντοκ, που πέθανε το 1952. Ο αυστραλός δημοσιογράφος και πολεμικός ανταποκριτής απέκτησε μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο σημαντικά μερίδια σε εφημερίδες, ραδιοφωνικούς σταθμούς και καλωδιακές υπηρεσίες. Η ιστορία επαναλαμβάνεται 70 χρόνια μετά, με τη διαδοχή του γιού του.

Παρότι ο Ρούπερτ Μέρντοκ είναι ο πιο ισχυρός άνδρας των media παγκοσμίως, για πάρα πολλά χρόνια δεν είχε τον έλεγχο της οικογενειακής επιχείρησης. Η εξουσία του υπόκειτο στον έλεγχο και την έγκριση των τριών αδελφών του, της Τζάνετ Κάλβερτ-Τζόουνς, της Αν Κάντορ και της Ελεν Χάντμπουρι. «Η μεγαλύτερη απειλή για τον έλεγχο της News Corp (της εμβληματικής ομπρέλας των ΜΜΕ) ήταν πάντα η οικογένειά του», σχολίασε ο βιογράφος του μεγιστάνα, Νιλ Τσένογουεθ.

Τα ίδια προβλήματα, της διαδοχής και του ελέγχου της περιουσίας, περνούν τώρα στην επόμενη γενιά της δυναστείας των Μέρντοκ. Κομβικής σημασίας για τις εξελίξεις είναι το σχέδιο συγχώνευσης των εταιρειών News Corp και Fox Corporation, που θα δημιουργήσει, αν όλα πάνε καλά (καθόλου σίγουρο αυτή τη στιγμή), έναν Γολιάθ των μέσων ενημέρωσης.

Τζέιμς εναντίον Λάκλαν

Ιθύνων νους του ντιλ θεωρείται ο μεγαλύτερος γιος του Μέρντοκ, ο αποκαλούμενος και «επίσημος» διάδοχός του, Λάκλαν Μέρντοκ. Είναι σήμερα ο διευθύνων σύμβουλος της Fox Corporation και ο εκτελεστικός συμπρόεδρος της News Corp. Η οικογένεια κατέχει αυτή τη στιγμή περίπου το 40% των μετοχών, με δικαίωμα ψήφου κάθε εταιρείας. Το ερώτημα που πλανάται, ωστόσο, είναι αν η οικογένεια θα σταθεί δίπλα του και θα τον αφήσει να κάνει κουμάντο, με πρώτο σταθμό το σχέδιο της συγχώνευσης (καθόλου σίγουρο και αυτό).

Διότι, μπορεί ο Ρούπερτ Μέρντοκ να βρήκε μια φόρμουλα συνύπαρξης με τις αδελφές του χωρίς πολλά προβλήματα, κάτι τέτοιο όμως δεν διαγράφεται αυτή τη στιγμή στον ορίζοντα για τους μελλοντικούς επιγόνους του. Το πρόβλημα του Λάκλαν είναι ότι καλείται να διευθύνει την επιχείρηση χωρίς να έχει πλήρη έλεγχο του οικογενειακού μεριδίου, το οποίο κατέχει από κοινού με τα τρία αδέρφια του: την Προύντενς, την Ελίζαμπεθ και τον Τζέιμς.

Ο τελευταίος, αφού πρώτα εγκατέλειψε όλες τις θέσεις που κατείχε στον οικογενειακό επιχειρηματικό όμιλο (υπήρξε διευθύνων σύμβουλος της News Corp), «κάρφωσε» με δηλώσεις του τα Μέσα του ομίλου (δηλαδή τον αδελφό και τον πατέρα του Ρούπερτ) το 2021, μετά την εισβολή των τραμπικών ημι-αγρίων στο Καπιτώλιο. Χωρίς να αναφέρει ονομαστικά το αμερικανικό δίκτυο Fox News, το οποίο διαχειρίζεται ο αδελφός του Λάκλαν, έκανε λόγο για «διαδόσεις και ψεύδη ορισμένων Μέσων». Ολοι κατάλαβαν ότι εννοούσε το Fox και τις σκανδαλοθηρικές φυλλάδες της οικογένειας.

Είπε, επίσης, ότι επρόκειτο για μια μανιέρα που γινόταν κατ’ εξακολούθηση και «παρά το γεγονός ότι ήξεραν ποια είναι η πραγματικότητα, προτιμούσαν να διαδίδουν ψέματα». Από τη δημοσιογραφία αυτού του επιπέδου απειλήθηκε η αμερικανική δημοκρατία, προσέθεσε ο Τζέιμς, και τόνισε ότι «ήρθε η ώρα να τη σταματήσουμε». Κάπως έτσι, τα δυο αδέλφια ξέθαψαν τα τσεκούρια του πολέμου ενόψει της διαδοχής.

Απειλείται όμως πραγματικά ο πιο «δεξιός» Λάκλαν από τον μετριοπαθή αδελφό του; Μπορεί να του κάνει ζημιά στην κούρσα της διαδοχής; Πηγές με γνώση όσων συμβαίνουν στην οικογένεια αναφέρουν ότι ο Λάκλαν, ως «χειροτονημένος» από τον πατέρα του διάδοχος, έχει πάντα ένα πλεονέκτημα. Ωστόσο, δεν είναι βέβαιο ότι τα αδέρφια του θα είναι τόσο φιλικά όσο οι αδερφές του Ρούπερτ Μέρντοκ, που έκαναν στην άκρη με το αζημίωτο και του άφησαν το τιμόνι. Επίσης, δεν θα είναι εύκολο να εξαγοράσει τη συμμετοχή τους, ενώ παράλληλα κινδυνεύει να συνασπιστούν τα τρία αδέλφια εναντίον του. Πρόκειται για καταστάσεις που βλέπουμε συνέχεια να συμβαίνουν στη σειρά «Succession» την οποία ο Λάκλαν καλό θα ήταν να «ξεκοκκαλίσει». Ποτέ δεν ξέρεις από πού μπορεί να σου έρθει η υπονόμευση…

Ο βασικός εχθρός του, ο αδελφός του Τζέιμς, ο οποίος λέγεται ότι διατηρεί πικρία επειδή δεν έλαβε εκείνος το «δαχτυλίδι», είναι προφανές ότι σιχαίνεται το Fox News. Ακόμα χειρότερα, έχει αναφέρει σε φίλους του ότι είναι αποφασισμένος να αναπροσανατολίσει την επιχείρηση, με ή χωρίς τον αδερφό του! Αν θελήσει τελικά να προχωρήσει σε ένα τέτοιο «πραξικόπημα» εναντίον του Λάκλαν, το ερώτημα που τίθεται είναι αν θα βάλουν πλάτη οι αδερφές του, Προύντενς (χαϊδευτικά Πρου) και Ελίζαμπεθ (Λιζ).

Κάποιοι σχολιαστές πιστεύουν ότι ο Λάκλαν θα καταφέρει μετά κόπων και βασάνων να διατηρήσει το status quo. Για να το πετύχει, όμως, θα απαιτηθεί «τιτάνια μάχη», όπως ανέφερε βετεράνος συνεργάτης της οικογένειας. Γίνεται όμως; Η απάντηση περνάει από την κατανόηση της δομής της οικογενειακής περιουσίας. Το τραστ των Μέρντοκ, η ομπρέλα που ελέγχει τη συνολική περιουσία, είναι το «κλειδί».

Ο «πατριάρχης» Ρούπερτ, λοιπόν, που έχει παντρευτεί τέσσερις φορές, προσπάθησε να εξασφαλίσει και τα έξι συνολικά παιδιά του. Γίνεται όμως να τετραγωνίσεις τον κύκλο ώστε να είναι όλοι ευχαριστημένοι και να μην προκύψουν ανταγωνισμοί και διαμάχες; Οταν τα χρήματα και η επιρροή (πολιτική και άλλη) φτάνουν σε τέτοια κλίμακα, είναι μάλλον αδύνατο.

Οι σύζυγοι και τα κορίτσια

Η οικογενειακή νομική οντότητα που ελέγχει την περιουσία ονομάζεται Cruden Financial Services. Αυτή διαχειρίζεται τις αποφάσεις και τα δικαιώματα ψήφου των μετοχών στις εταιρείες της οικογένειας. Ο Μέρντοκ διατηρεί πάντα τον έλεγχο, αλλά από το 1999 το κλίμα στην οικογένεια είχε αρχίσει να χαλάει. Ηταν η χρονιά που ο αυστραλός μεγιστάνας εγκατέλειψε τη δεύτερη σύζυγό του για την κατά 37 χρόνια νεότερή του Γουέντι Ντενγκ, στέλεχος τηλεοπτικού δικτύου στο Χονγκ Κονγκ. Ο  πολυτελής γάμος τους τελέστηκε στο καινούργιο, τότε, γιοτ του Μέρντοκ, το Morning Glory.

Το πρόβλημα δεν ήταν το κόστος του γάμου, ούτε του γιοτ, αλλά αυτό που ζήτησε η προηγούμενη σύζυγος του Μέρντοκ. Πρόκειται για την Αννα Τορβ, δημοσιογράφο, με την οποία ο Μέρντοκ παντρεύτηκε το 1967 και απέκτησε τρία παιδιά: τη Λιζ, τον Λάκλαν και τον Τζέιμς. Η Τορβ έθεσε στη συμφωνία του διαζυγίου απαράβατους όρους.

Αντί να διεκδικήσει τη μάξιμουμ αποζημίωση για τον εαυτό της, απαίτησε να μπουν τα περιουσιακά στοιχεία του Μέρντοκ σε ένα τραστ για τα τρία παιδιά τους, αλλά και για την Προύντενς (χαϊδευτικά Πρου), την κόρη του μεγιστάνα από τον πρώτο του γάμο (το 1956) με την Πατρίσια Μπούκερ, που όταν γνωρίστηκαν εργαζόταν ως αεροσυνοδός. Το διευρυμένο αυτό οικογενειακό τραστ (που αποτελεί συνέχεια των προηγουμένων) είναι το σκηνικό όπου αναμένεται να λάβει χώρα το σαιξπηρικού χαρακτήρα ξεκαθάρισμα.

Για να το πούμε όσο πιο απλά γίνεται, τα τέσσερα αδέλφια, ο Λάκλαν, ο Τζέιμς, η Λιζ και η Πρου, έχουν δικαίωμα βέτο απέναντι σε κάθε θεμελιώδη αλλαγή. Αρα, μπορούν να μπλοκάρουν ο ένας τον άλλον. Οπως έχει παραδεχτεί και ο ίδιος ο Μέρντοκ, «αν τα παιδιά παλέψουν αρκετά σκληρά, το όλο πράγμα θα καταρρεύσει. Δεν υπάρχει μηχανισμός πρόληψης απέναντι σε αυτό το ενδεχόμενο».

Και εδώ που βρισκόμαστε, με τον Τζέιμς να θεωρεί το Fox News –το οποίο διευθύνει ο αδελφός του Λάκλαν– απειλή για τη δημοκρατία, όλα τα «πολεμικά» σενάρια είναι ανοιχτά, εφόσον δεν τα βρουν μεταξύ τους τα δυο αδέλφια.

Οταν σημάνει η ώρα για να αναλάβει τα ηνία η επόμενη γενιά, οι συνεργάτες του Τζέιμς λένε σε δημοσιογράφους ότι θα μπορέσει να συγκεντρώσει την υποστήριξη των αδελφών του, της Πρου και της Λιζ, ώστε να εκτοπίσει τον Λάκλαν και να «επαναφέρει τις προτεραιότητες» που θεωρεί ο ίδιος σωστές. Η Πρου, που δεν ακολούθησε τους υπόλοιπους στην οικογενειακή επιχείρηση, διατηρεί για την ώρα καλές σχέσεις με όλες τις πλευρές. «Είναι η Ελβετία», λέει χαριτολογώντας ένας φίλος της οικογένειας. Η ίδια περιγραφή χρησιμοποιείται μερικές φορές και για την αδελφή της, τη Λιζ, η οποία δουλεύει ως μάνατζερ στα μέσα ενημέρωσης της οικογένειας αλλά παραμένει «σφίγγα» σε ότι αφορά τις συμμαχίες της. Στο καλοκαιρινό πάρτι της News Corp στο Λονδίνο, πάντως, ο «πατριάρχης» Ρούπερτ πλαισιωνόταν από τους Λάκλαν, Λιζ και Πρου. Μόνο ο Τζέιμς απουσίαζε…

«Αν στόχος είναι η οικογενειακή αρμονία, οι οιωνοί δεν είναι καλοί», σχολίασε ο Ράφαελ Αμιτ, καθηγητής στο φημισμένο πανεπιστήμιο Wharton, ο οποίος μελετά τέτοιες περιπτώσεις: τη διαχείριση πλούτου σε γενιές οικογενειών με μεγάλη περιουσία και ισχυρές επιχειρήσεις. Ο Αμιτ σχολίασε ότι οι Μέρντοκ φαίνεται «να πέφτουν σε κάθε πιθανή παγίδα, διότι δεν έχουν κοινό όραμα για το ποιοι είναι, ως ομάδα, και τι θέλουν να πετύχουν».

Ο πρώτος καβγάς συνέβη στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν ο Μέρντοκ θέλησε να προσθέσει στο τραστ τα δύο μικρότερα παιδιά που απέκτησε με τη Γουέντι Ντενγκ, τις μικρούλες τότε Γκρέις (γενν. το 2001) και Κλόι (γενν. το 2003). Ζήτησε να τους δοθεί το ίδιο μερίδιο, αλλά τα μεγαλύτερα παιδιά του αντέδρασαν έντονα. Λέγεται ότι το επεισόδιο στενοχώρησε πολύ τον Μέρντοκ, που «φαρμακώθηκε» με την προοπτική της διχόνοιας ανάμεσα στα παιδιά του. Ο συμβιβασμός που επιτεύχθηκε, τελικά, το 2006 έδινε ένα ποσό από 100 έως 150 εκατ. δολάρια σε κάθε ένα από τα δύο μικρά κορίτσια, χρήματα που ήταν ουσιαστικά το «χρύσωμα» του χαπιού για το γεγονός ότι μπήκαν μεν στο τραστ, αλλά χωρίς δικαίωμα ψήφου.

Το σενάριο της «ισοπαλίας»

Ετσι όπως έχουν αυτή τη στιγμή τα πράγματα, το χειρότερο σενάριο είναι αυτό της «ισοπαλίας». Αν π.χ. ο Λάκλαν και ο Τζέιμς εξασφαλίσουν τη στήριξη μίας εκ των δύο αδελφών τους ο καθένας (άρα έχουμε δύο εναντίον δύο), τότε η δομή μπορεί να παραλύσει και να μην μπορεί να λαμβάνει αποφάσεις ούτε για τη News Corp, ούτε για το Fox. Η λύση που μελετάται είναι να εξαγοράσει ο Λάκλαν το μερίδιο του Τζέιμς. Ωστόσο, φίλοι του τελευταίου ανέφεραν στους Financial Times ότι «γνωρίζει καλά το διακύβευμα και ως εκ τούτου δεν υπάρχει ποσό που θα μπορούσε να τον πείσει».

Η παρηγοριά για τους ανησυχούντες μετόχους του Fox και της News Corp είναι ότι ο πατέρας Μέρντοκ –όπως λένε φίλοι του– παραμένει σε καλή φόρμα για έναν… σχεδόν 92χρονο: το μυαλό του είναι κοφτερό, οι δυνατότητές του να αποφασίζει ανεπηρέαστες και η όρεξη του να παρεμβαίνει στην πολιτική εξακολουθούν να προκαλούν φόβο στην Ουάσινγκτον και στο Λονδίνο.

Οπως αναφέραμε και στην αρχή αυτής της οικογενειακής ιστορίας, όταν κάποτε ρωτήθηκε για τη διαδοχή του, ο Μέρντοκ είχε απαντήσει ότι ο στόχος του ήταν να «ζήσει για πάντα». Ωστόσο, ως πατέρας φαίνεται να ανησυχεί για τις δύσκολες σχέσεις ανάμεσα στους δύο γιους του.

Και επειδή κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον και πώς θα εκτυλιχθεί η διαδοχή, έχει ενδιαφέρον πόσες ακόμη «εκδοχές πολέμου» έχει να μας προσφέρει η μυθοπλασία. Δηλαδή ο τέταρτος κύκλος του «Succession», της σειράς του HBO που έχει σαρώσει τα Εmmy και είναι χτισμένη στο καλούπι των Μέρντοκ, ο οποίος αναμένεται την άνοιξη.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News