«Σε αυτήν την πανδημία κάθε άλμα προς τα εμπρός αποδείχτηκε παραπλανητικό. Η αλήθεια είναι ότι κανένας από εμάς δεν κατέχει την αλήθεια. Αλλά μπορεί να υποστηριχθεί ευλόγως ότι τα εμβόλια θα εγγυηθούν τη μαζική ανοσοποίηση και ότι μέσα σε διάστημα ενός χρόνου η πλειονότητα των ανθρώπων στη Γη θα έχει εμβολιαστεί». Αυτά δηλώνει, μιλώντας στην Corriere della Sera, ο Τζουζέπε Ρεμούτσι.

Ενώπιον του ενθουσιασμού που προκάλεσαν οι ανακοινώσεις της Pfizer – BioNTech και της Moderna για την αναπάντεχα υψηλή αποτελεσματικότητα του εμβολίου τους και την επικείμενη διάθεσή του ανά τον κόσμο, ο διακεκριμένος ιταλός γιατρός, ακαδημαϊκός και διευθυντής του Ινστιτούτου Φαρμακολογικών Ερευνών «Mario Negri», εμφανίζεται συγκρατημένα αισιόδοξος.

Αναγνωρίζει, φυσικά, ότι χάρη στο εμβόλιο η ανθρωπότητα θα καταφέρει ένα καίριο πρώτο πλήγμα στον φονικό κορονοïό. «Πέρα από το ότι θα παράσχει προστασία και θα προλάβει όσο το δυνατόν περισσότερους θανάτους, θα αποτρέψει τη μετάδοση του παθογόνου παράγοντα από τον έναν στον άλλον. Στην παρούσα φάση της πανδημίας θα μπορούσε να είναι αυτή η πιο καθοριστική συνέπεια», εξήγησε. Θέλοντας, ωστόσο, να ξορκίσει τον εφησυχασμό, ο ιταλός ειδικός απάντησε σε μια σειρά από βασικά ερωτήματα όσον αφορά το εμβόλιο ή μάλλον τα εμβόλια που αναμένεται ότι θα είναι διαθέσιμα κατά τους αμέσως επόμενους μήνες.

Θα εξαλείψουν τα εμβόλια τον κορονοïό;  

Όχι. Ολα τα εμβόλια που εγκρίνονται αυτές τις ημέρες ή θα εγκριθούν σύντομα όντας στο τελικό στάδιο κλινικών δοκιμών, με πρώτο το εμβόλιο της Pfizer, δεν θα σκοτώνουν τον κορονοïό. Θα μοιάζουν περισσότερο με τα αντιγριπικά εμβόλια, παρά με το εμβόλιο κατά του ιού της πολιομυελίτιδας. Θα μας προστατεύουν από την ασθένεια, αλλά δεν θα την εξαλείψουν.

Γιατί είναι ιδιαίτερα σημαντικό να υπάρχουν περισσότερα από ένα εμβόλια;

Επειδή δεν γνωρίζουμε εάν το καθένα από αυτά θα είναι 100% αποτελεσματικό και επειδή κανένα δεν θα μπορεί να παραχθεί σε δισεκατομμύρια δόσεις, ώστε να καλυφθούν οι παγκόσμιες ανάγκες. Με περισσότερα από ένα εμβόλια διαθέσιμα, θα επιτευχθεί ταχύτερα ο στόχος του εμβολιασμού της πλειονότητας του παγκόσμιου πληθυσμού.

Τι θα συμβεί τότε; 

Θα αποκτήσει ανοσία μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, με την προϋπόθεση ότι θα διατηρηθούν και θα τηρούνται αυστηρά τα κύρια μέτρα προστασίας – η καθολική χρήση μάσκας, η κοινωνική αποστασιοποίηση και το συχνό πλύσιμο των χεριών. «Προς το παρόν κανένα εμβόλιο δεν θα καταφέρει από μόνο του να εξαλείψει την πανδημία», υπογράμμισε ο ιταλός γιατρός.

Πότε και πώς θα συμβεί αυτό; 

Το εμβόλιο, τα μέτρα προστασίας και ο χρόνος θα συνεπιδράσουν και κάποια στιγμή ο κορονοïός θα μετατραπεί σε απλό κρυολόγημα. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στην κορυφαία επιστημονική επιθεώρηση Nature, αυτό θα συμβεί το 2024. Υπάρχουν, ωστόσο, πολλές μεταβλητές, πολλά πράγματα τα οποία είναι αδύνατο να προβλεφθούν.

Γιατί είναι εξαιρετικά σημαντική η καθολική χρήση μάσκας; 

«Σήμερα το εμβόλιό μας είναι η μάσκα», υπενθύμισε ο ιταλός ειδικός. Όταν αρχίσει η διάθεση των εμβολίων, η κατάσταση θα βελτιωθεί αισθητά, αλλά για να συμβεί αυτό, είναι απαραίτητο και ιδιαίτερα σημαντικό να τηρούνται αυστηρά τα μέτρα προστασίας. Εμποδίζοντας τη μετάδοσή του, περιορίζεται η έκθεση ολόκληρου του πληθυσμού στον ιό, ο οποίος τρόπον τινά αδρανοποιείται εν αναμονή της εξάλειψής του.

Θα είναι το εμβόλιο είναι κατάλληλο για όλους;  

Προς το παρόν τα υποψήφια εμβόλια έχουν δοκιμαστεί σε 20, 30 και σε μία περίπτωση σε 60.000 εθελοντές. Ολοι, όμως, είναι νέοι και υγιείς άνθρωποι. Πρέπει, οπότε, να διαπιστωθεί πώς θα αντιδράσουν όλοι όσοι διατρέχουν κίνδυνο, άτομα με ασθένειες που πλήττουν το ανοσοποιητικό σύστημα και λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα. Ωστόσο, η προστασία σημαντικού μέρους του γενικού πληθυσμού συνεπάγεται την προστασία και των πιο ευάλωτων ομάδων.

Εάν το εμβόλιο δεν εξαλείφει τον κορονοïό, τι ακριβώς κάνει;  

Δημιουργεί αντισώματα, όπως κάθε άλλο εμβόλιο. «Οταν τα αναπτύσσεις, είναι σαν να είσαι άρρωστος δίχως να εκθέτεις το σώμα στις συνέπειες της νόσου», εξήγησε ο ιταλός επιστήμονας, επισημαίνοντας πως πρόκειται περί… «μαγείας». 

Πόσο θα διαρκεί η ανοσία;  

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, από έξι έως οκτώ μήνες και αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να εμβολιαζόμαστε κάθε χρόνο, όπως για τη γρίπη. Επίσης, δεν είναι ακόμη γνωστό εάν θα αρκεί μία δόση. Προς το παρόν για τα πρώτα δύο ξέρουμε ότι θα απαιτούνται δύο δόσεις.

Ποιοι πρέπει να εμβολιαστούν πρώτοι; 

Αρχικά όλοι όσοι πολεμάνε στην πρώτη γραμμή τον κορονοïό και τη νόσο του, δηλαδή οι γιατροί και οι νοσηλευτές και όλοι οι επαγγελματίες υγείας, στη συνέχεια όλοι όσοι ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες και μετά οι άνω των εξήντα ετών, ακολουθώντας καθοδική πορεία προς τις πληθυσμιακές ομάδες που κινδυνεύουν λιγότερο.  

Υπάρχει τρόπος να διανεμηθούν τα εμβόλια άμεσα και δίκαια ανά τον κόσμο;  

Τρεις είναι οι φορείς που θα καθορίσουν στην πράξη το πώς θα διανεμηθούν τα εμβόλια ανά τον κόσμο: ο COVAX, ένας νεοσύστατος οργανισμός που συστάθηκε με τη συμμετοχή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, του Ιδρύματος Gates και του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ και τάσσεται ανοιχτά υπέρ της ισότιμης διανομής των εμβολίων, οι εταιρείες παραγωγής των εμβολίων που επίσης κινούνται, τουλάχιστον σε επίπεδο δηλώσεων, προς την ίδια κατεύθυνση, και τέλος, οι εθνικές κυβερνήσεις. Ενόψει της επικείμενης διάθεσης των πρώτων εμβολίων, πρέπει να βρεθεί το ταχύτερο δυνατό μια φόρμουλα αποδεκτή και από τους τρεις φορείς. Πάντως τα εμβόλια θα μπορούσαν να καταστούν άμεσα διαθέσιμα σε όλους, μέσω της άρσης των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, αλλά κατά πάσα πιθανότητα αυτό δεν πρόκειται να συμβεί.

Πώς διαγράφεται το απώτερο μέλλον;  

Σύντομα η ανθρωπότητα θα έχει στη διάθεσή της ένα αποτελεσματικό εμβόλιο. Η Pfizer και η Moderna εγγυώνται ότι τα εμβόλια τους παρέχουν  90% – 94% προστασία από τον κορονοϊό στα άτομα που χορηγήθηκαν, ενώ η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα θα ήταν ικανοποιημένη και με προστασία της τάξης του 50%. Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι το εμβόλιο θα είναι κατάλληλο για όλους και κυρίως ότι ήρθε η ώρα να απαλλαγούμε από τις μάσκες και τις αποστάσεις, καθώς εξακολουθούν να αποτελούν τα μοναδικά όπλα που διαθέτουμε σήμερα για να αντισταθούμε στον κορονοïό.