Το 1892 ο Νορβηγός ζωγράφος Εντβαρντ Μουνκ δημιούργησε ένα εξπρεσιονιστικό πίνακα που απεικονίζει μια αγωνιούσα μορφή με φόντο ένα «χαοτικό» ουρανό με χρώμα κόκκινο σαν αυτό του αίματος. Ο Μουνκ τα επόμενα χρόνια δημιούργησε διάφορες εκδοχές του πίνακα χρησιμοποιώντας διάφορα μέσα (παστέλ, λιθογραφίες κ.α).

Εχουν αναπτυχθεί πολλές θεωρίες τόσο για το τι συμβολίζει ο πίνακας όσο και για το πώς τον εμπνεύστηκε ο καλλιτέχνης. Μια δημοφιλής θεωρία είναι ότι ο πίνακας συμβολίζει το ανθρώπινο είδος κάτω από τη συντριβή του υπαρξιακού τρόμου. Ο ίδιος στο ημερολόγιο του  περιγράφει την έμπνευσή του για τον αρχικό πίνακα:

«Περπατούσα σ’ ένα μονοπάτι με δυο φίλους -ο ήλιος έπεφτε- ξαφνικά ο ουρανός έγινε κόκκινος σαν αίμα -σταμάτησα, νιώθοντας εξαντλημένος, και στηρίχτηκα στο φράχτη- αίμα και γλώσσες φωτιάς πάνω από το μαύρο-μπλε φιόρδ και την πόλη – οι φίλοι μου προχώρησαν, κι εγώ έμεινα εκεί τρέμοντας από την αγωνία- κι ένιωσα ένα ατέλειωτο ουρλιαχτό να διαπερνά τη φύση».

Οσον αφορά το τοπίο και ειδικά τον ουρανό του πίνακα αναπτύχθηκε η θεωρία ότι δεν αποτελεί δημιούργημα της φαντασίας του Μουνκ αλλά ότι απεικονίζει ένα ηλιοβασίλεμα που είδε ο καλλιτέχνης στο Οσλο το οποίο εξαιτίας μιας φυσικής καταστροφής έμοιαζε έτσι όπως το αποτύπωσε ο ζωγράφος.

Σύμφωνα με αυτή την θεωρία ο ουρανός αυτός ήταν αποτέλεσμα της τρομερής ηφαιστειακής έκρηξης στο νησί Κρακατόα της Ινδονησίας το 1883. Είναι γνωστό ότι η έκρηξη αυτή ήταν από τις πιο ισχυρές των τελευταίων χιλιετιών, οι επιπτώσεις της ήταν πολλές και διήρκησαν αρκετά χρόνια. Μια από τις επιπτώσεις ήταν ότι η ατμόσφαιρα της Γης είχε γεμίσει με την ηφαιστειακή ύλη εμποδίζοντας ή περιορίζοντας σε διάφορες περιοχές το ηλιακό φως και προκαλώντας διάφορα φαινόμενα.

Το φαινόμενο

Οπως αναφέρει σε δημοσίευμά του το BBC, η καθηγήτρια του πανεπιστημίου του Οσλο Ελέν Μούρι, μιλώντας σε επιστημονικό συνέδριο στην Βιέννη υποστήριξε ότι αυτό που είδε και αποτύπωσε ο Μουνκ στην «Κραυγή» δεν ήταν ηλιοβασίλεμα υπό ηφαιστειακή ύλη αλλά ένα σπάνιο ατμοσφαιρικό φαινόμενο. Σύμφωνα με την Μούρι ο Μουνκ είδε τα λεγόμενα «Μαργαρώδη Νέφη».

Πρόκειται για εντυπωσιακά νέφη που σχηματίζονται στην στρατόσφαιρα σε ύψη 15.000 έως 25.000 μέτρα. Τα νέφη αυτά σχηματίζονται σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, κάτω από μείον 78 βαθμούς Κελσίου, και λάμπουν δυνατά πριν την αυγή ή μετά το σούρουπο κυρίως στις πολικές περιοχές αλλά κάνουν την εμφάνιση τους και λίγο νοτιότερα για αυτό και εμφανίζονται κάποιες φορές και στις περιοχές της Σκανδιναβίας.

Τα «Μαργαρώδη Νέφη» συνδέονται επίσης με την καταστροφή του όζοντος αφού συσσωρεύονται σε αυτά επικίνδυνα χημικά που προέρχονται από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Επειδή βρίσκονται πάρα πολύ ψηλά αλλά και λόγω της καμπυλότητας της Γης, τα νέφη αυτά δεν «πλήττονται» από τις ακτίνες του ήλιου, αλλά λαμβάνουν το φως από κάτω από τον ορίζοντα και το αντανακλούν, δημιουργώντας έντονους χρωματισμούς. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι βλέποντας τα νέφη αυτά ο Μουνκ με το καλλιτεχνικό του μάτι θα πρέπει να εντυπωσιάστηκε πολύ» ανέφερε η Μούρι.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News