Οι online αγορές ρουχισμού και οι επιστροφές ρούχων είναι μέρος της σύγχρονης ζωής. Μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο οι πελάτες επιστρέφουν κάθε χρόνο εμπορεύματα αξίας 7 δισ. λιρών (περίπου 8 δισ. ευρώ) αγορασμένα μέσω Διαδικτύου, ενώ περισσότερα από το ένα πέμπτο όλων των ρούχων που αγοράζονται online αποστέλλονται πίσω, γράφει στον Guardian η Αμίλια Τέιτ.

Παντού στον κόσμο, όμως, τα ποσοστά επιστροφής είναι συνήθως υψηλότερα όταν οι πελάτες ψωνίζουν διαδικτυακά· στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, επιστρέφονται εμπορεύματα που έχουν αγοραστεί από φυσικά καταστήματα σε ποσοστό 8-10% και από αγορές ηλεκτρονικού εμπορίου το 20-30%.

Οι αυξανόμενες επιστροφές προβληματίζουν τους λιανοπωλητές· την άνοιξη του 2022 η εταιρεία fast fashion Boohoo κατηγόρησε την αύξηση των επιστροφών για μια πτώση 94% στα προ φόρου κέρδη της.

Το πρόβλημα των επιστροφών είναι πλέον τόσο διαδεδομένο ώστε στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον, στη Βρετανία, δημιουργήθηκε ένας εξειδικευμένος οργανισμός για τη μελέτη του· επικεφαλής της Ομάδας Ερευνας Επιστροφών Προϊόντων (PRRG) είναι η καθηγήτρια Ρετζάινα Φρέι, η οποία διαπίστωσε ότι η αντιμετώπιση της επιστροφής ενός προϊόντος αξίας 89 λιρών (περίπου 102 ευρώ) κοστίζει σε μια εταιρεία 11 λίρες (περίπου 12,50 ευρώ), τη στιγμή που το 20% των παραγγελιών επιστρέφεται.

Η Φρέι μίλησε επίσης με υπαλλήλους αποθήκης και ανακάλυψε ότι πολλοί έμποροι λιανικής δεν γνωρίζουν τους πραγματικούς λόγους για τους οποίους επιστρέφονται τα προϊόντα: το 70% των επιστροφών καταγράφονται ως «αλλαγή γνώμης» του πελάτη, εν μέρει επειδή αυτή είναι η πρώτη φράση στη λίστα επιλογών που «κλικάρουν» οι υπάλληλοι.

«Συχνά υπάρχει έλλειψη στρατηγικής για τον τρόπο αντιμετώπισης των επιστροφών» λέει η Φρέι, ενώ η Λίζα Τζακ, καθηγήτρια λογιστικής και μέλος του PRRG, επισημαίνει ότι η κατάσταση κλιμακώνεται σε σημείο που «θα μπορούσε να εξαλείψει τα κέρδη που αποκομίζουν οι εταιρείες από την πώληση αγαθών».

Ωστόσο, το φαινόμενο των επιστροφών δεν επηρεάζει μόνο τους λιανοπωλητές· είχε αρνητικό αντίκτυπο σε ολόκληρη την οικονομία και κατά κάποιο τρόπο δημιούργησε τη δική του παράπλευρη οικονομία. Υπάρχουν καθαριστήρια που αναβιώνουν τα ρούχα των επιστροφών, οδηγοί παράδοσης, εργαζόμενοι σε αποθήκες, μοδίστρες, κατασκευαστές συσκευασιών και εταιρείες διαχείρισης απορριμμάτων των οποίων οι θέσεις εργασίας αναμφισβήτητα υπάρχουν επειδή απλά δεν μπορούμε να σταματήσουμε να στέλνουμε πράγματα πίσω. Ολόκληρες νέες επιχειρήσεις έχουν αναδυθεί ή επεκταθεί για να αντιμετωπίσουν –και να τροφοδοτήσουν– την εμμονή μας με τις επιστροφές, γράφει στον Guardian Αμίλια Τέιτ.

Αυτός είναι εν μέρει ο λόγος που η 25χρονη νοσοκόμα Μέγκαν Χιτ (κυριολεκτικά εθισμένη στις επιστροφές) ντρέπεται τώρα πολύ λιγότερο όταν στέλνει πίσω ανεπιθύμητα δέματα. «Τώρα υπάρχει η υπηρεσία InPost Lockers και δεν χρειάζεται να δεις κανέναν» λέει. «Μπορείς απλά να πάρεις το πακέτο και να σαρώσεις τον κωδικό QR». Τον Νοέμβριο του 2022, η InPost ανέφερε αύξηση ρεκόρ από έτος σε έτος, σημειώνοντας περήφανα ότι το 46% των κατοίκων στο Λονδίνο, στο Μπέρμιγχαμ και στο Μάντσεστερ βρίσκονταν «σε απόσταση επτά λεπτών με τα πόδια» από μια θυρίδα InPost.

Τζάμπα ρούχα για σέλφι στο Instagram

Η παράπλευρη οικονομία εξηγεί επίσης εν μέρει πώς έγινε τόσο έντονη η συνήθεια των online αγορών της Χιτ από την Asos. Η νεαρή νοσοκόμα παραδέχεται ότι, ως φοιτήτρια, «πάντα χρειαζόμουν να φοράω κάτι διαφορετικό σε κάθε φωτογραφία του Instagram, δεν φορούσα ποτέ ξανά το ίδιο ρούχο» λέει στον Guardian. «Δείχνει», όμως, επίσης την εφαρμογή Klarna της σουηδικής fintech εταιρείας Klarna Group, με την οποία μπορείς να κάνεις online αγορές και να πληρώσεις αργότερα· η Asos ξεκίνησε να συνεργάζεται με την Klarna το 2019.

«Αν είχαμε να κάνουμε κάτι το Σαββατοκύριακο, θα παίρναμε μέσω Klarna τέσσερα διαφορετικά ρούχα, θα βλέπαμε ποιο μας άρεσε περισσότερο και θα τα στέλναμε όλα πίσω» λέει η Χιτ. «Δεν περιμένεις καν να σου επιστραφούν τα χρήματα, γιατί δεν θα τα έχεις καν πληρώσει» εξηγεί. Η επίσημη ιστοσελίδα της Klarna, εξάλλου, μπορεί να υπερηφανεύεται: «Δοκιμάστε πριν αγοράσετε και πληρώστε 30 ημέρες αργότερα ή μοιράστε το κόστος σε τρεις άτοκες δόσεις μετά την παράδοση».

Η InPost και η Klarna είναι μόνο δύο από τις επιχειρήσεις που επωφελούνται από πελάτες όπως η Χιτ. Ωστόσο, οι παραδοσιακοί λιανοπωλητές παραμένουν ευάλωτοι λόγω των επιστροφών που ο αριθμός τους αυξάνεται συνεχώς. «Επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα της εταιρείας, επομένως μπορεί να οδηγήσουν σε πολλές απώλειες» λέει η Φρέι και προσθέτει: «Μπορεί να συμβάλουν στο να αναγκαστούν οι λιανοπωλητές να κλείσουν υποκαταστήματα και κεντρικοί δρόμοι να ερημώσουν περισσότερο».

Η τάση για επιστροφή προϊόντων δημιουργεί θέσεις εργασίας και ταυτόχρονα τις θέτει σε κίνδυνο· ωφελεί τις επιχειρήσεις και τις απειλεί. Για μεμονωμένους λιανοπωλητές το κόστος μπορεί να είναι αστρονομικό, αλλά για τον πλανήτη το κόστος είναι ακόμη υψηλότερο, επισημαίνει η Αμίλια Τέιτ στον Guardian. Τεχνικώς, η επιστροφή είναι δωρεάν για τον καταναλωτή, αλλά ποιο είναι το τίμημα που πληρώνουμε πραγματικά; Ποιο είναι το πραγματικό κόστος της οικονομίας επιστροφής;

Οταν παραγγέλνουμε ένα φόρεμα, αλλά κατσουφιάζουμε μόλις το παραλάβουμε, το ξαναβάζουμε σε μια πλαστική συσκευασία και το στέλνουμε πίσω. Υποθέτουμε ότι το φόρεμα φτάνει σε μια αποθήκη. Μπαίνει εκ νέου σε άθικτο πλαστικό πακέτο και τοποθετείται ξανά σε ράφι. Κάπου, ένα αισιόδοξο άτομο που έγραψε τη διεύθυνση email του σε μια φόρμα με την επισήμανση «ειδοποιήστε με όταν υπάρχει πάλι σε απόθεμα», λαμβάνει μια ειδοποίηση που αλλάζει τη ζωή του και το φόρεμα ζει ευτυχισμένο για πάντα στο νέο του σπίτι…

Αυτό, όμως, λέει η Φρέι, πολύ συχνά δεν συμβαίνει: «Εάν δεν είναι σε άψογη κατάσταση, εάν υπάρχει καθυστέρηση στην αποστολή ή στην επεξεργασία, ή το κρατήσετε για πολύ καιρό πριν το επιστρέψετε, τότε δεν πρόκειται να μεταπωληθεί» εξηγεί η επικεφαλής της PRRG. Και, όπως αναφέρει το Forbes, η πλατφόρμα επιστροφών Optoro εκτιμά ότι μόνο το 50% των επιστροφών μεταπωλείται.

Ανυπολόγιστο το κόστος για τον πλανήτη

Η Φρέι υποστηρίζει ότι οι περισσότεροι καταναλωτές δεν γνωρίζουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των επιστροφών. Μια εταιρεία logistics δήλωσε ότι το κόστος σε διοξείδιο του άνθρακα των επιστροφών στις ΗΠΑ είναι ισοδύναμο με την παραγωγή 3 εκατ. αυτοκινήτων. Ακόμα και αν το φόρεμα που στείλατε πίσω δεν πεταχτεί, η πώλησή του είναι επίσης δαπανηρή για το περιβάλλον. Υπάρχει η μεταφορά, φυσικά, και συχνά τα ρούχα είναι «τυλιγμένα σε χαρτί και σε μια πλαστική σακούλα που πρέπει να αντικατασταθούν, ενώ αν είναι από ύφασμα που τσαλακώνεται εύκολα, πρέπει να σιδερωθούν με ατμό».

Σύμφωνα με το Ιδρυμα Ellen MacArthur για τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία, λιγότερο από 1% των ρούχων ανακυκλώνεται, με αποτέλεσμα ένα φορτηγό με ρούχα να στέλνεται σε χωματερή ή να καίγεται κάθε δευτερόλεπτο· και όπως αναφέρει το Al Jazeera, η έρημος Ατακάμα στη Χιλή έχει μετατραπεί σε χωματερή για 39.000 τόνους απούλητων ρούχων τον χρόνο από όλον τον κόσμο: στοιβαγμένα σε ψηλούς σωρούς όσο φτάνει το μάτι, αυτά τα υφάσματα διαρρέουν ρύπους στα τοπικά ύδατα, ενώ μερικές φορές παίρνουν φωτιά από τη ζέστη. Ακόμη και πριν λάβουμε υπόψη τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της αποστολής αυτών των ανεπιθύμητων ρούχων σε όλον τον κόσμο, η παραγωγή μόδας ευθύνεται για το 2%-8% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα.

Ενώ πολλές εταιρείες έχουν κατακτήσει τα «forward logistics» –τον σχεδιασμό, την κατασκευή, τη συσκευασία και την αποστολή των προϊόντων τους όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά–, τα «reverse logistics», αντιστρόφως, είναι πιο ακατάστατα. Αυτό οδηγεί σε περαιτέρω σπατάλη, καθώς το απόθεμα ενημερώνεται με βάση τις πωλήσεις, πράγμα που σημαίνει ότι οι εταιρείες κατασκευάζουν περισσότερα προϊόντα, που τελικά αποστέλλονται πίσω.

Χωρίς αποτελεσματικά μοντέλα «reverse logistics», οι επιχειρήσεις πωλούν συχνά τα αποθέματά τους σε επιχειρηματίες που αγοράζουν μαζικά εμπορεύματα που έχουν επιστραφεί χωρίς να γνωρίζουν καν τι υπάρχει μέσα στις παλέτες ή σε ποια κατάσταση βρίσκονται τα αγαθά (και τα προωθούν σε στοκάδικα). Η Φρέι λέει ότι έτσι «υπάρχει ακόμη περισσότερη μεταφορά και συσκευασία».

Ενα μοντέλο ανακύκλωσης στη Σκωτία

Μια λύση είναι οι λιανοπωλητές να αναπτύξουν κυκλικά επιχειρηματικά μοντέλα, αξιοποιώντας σε μέγιστο δυνατό βαθμό τα προϊόντα τους, επισκευάζοντας ή ανακυκλώνοντάς τα. Ο Αντριου Ραφ είναι διευθύνων σύμβουλος της Advanced Clothing Solutions (ACS), μιας εταιρείας ενοικίασης ρούχων που ιδρύθηκε στη Σκωτία πριν από 25 χρόνια και η οποία το 2019 επέκτεινε τις υπηρεσίες της επισκευάζοντας και μεταπωλώντας επώνυμα ενδύματα που έχουν επιστραφεί.

Ο Ραφ παρατηρεί ότι τα τελευταία χρόνια τα πράγματα «εξελίσσονται πολύ γρήγορα», καθώς φίρμες συνειδητοποιούν τη σημασία των κυκλικών λύσεων. Ωστόσο, δεν συμφωνούν όλοι. «Προσπαθήσαμε να μιλήσουμε σε οίκους fast-fashion, αλλά πολλοί από αυτούς δυστυχώς δεν ήθελαν να ασχοληθούν πραγματικά μαζί μας» λέει στον Guardian.

Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί· τα φθηνά ρούχα έχουν τη φήμη ότι διαλύονται με το πλύσιμο. Ο Ραφ λέει ότι η ACS έχει βοηθήσει ορισμένες εταιρείες να γίνουν πιο βιώσιμες και πιο κερδοφόρες, αλλά υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος: «Πρέπει να αλλάξουμε τη νοοτροπία ότι τα ρούχα είναι στοκ. Είναι περιουσιακά στοιχεία. Και αυτά τα στοιχεία θα έχουν πολλούς χρήστες κατά τη διάρκεια της ζωής τους».

Η ACS στεγάζεται σε έναν τεράστιο χώρο κοντά στην πόλη Μάδεργουέλ, όπου επεξεργάζονται πάνω από 6 εκατ. είδη ένδυσης τον χρόνο και σε περίοδο αιχμής (γάμοι) απασχολεί 250 άτομα. Κάποιοι υπάλληλοι –γνωστοί ως «ειδικοί για τη μακροζωία των ενδυμάτων»– συγκρίνουν την τεράστια εγκατάσταση με το εργοστάσιο στην κωμωδία κινουμένων σχεδίων «Μπαμπούλας Α.Ε.» («Monsters, Inc», 2001).

Στην ταινία, οι πόρτες της κρεβατοκάμαρας κινούνται πάνω και κάτω σε ράγες. Εδώ, οι σακούλες στεγνού καθαρισμού περνούν γρήγορα πάνω από το κεφάλι σου και η καθεμία φέρει ετικέτα για το ρούχο που υπάρχει μέσα. Ο χώρος για το στεγνό καθάρισμα βρίσκεται στον δεύτερο όροφο της αποθήκης, από όπου αναδύεται η ευχάριστη μυρωδιά του ατμού.

Ενα ρούχο που επιστρέφεται κάνει πολλές στάσεις στις εγκαταστάσεις της ACS πριν ενοικιαστεί ξανά ή μεταπωληθεί. Αφού ξετυλιχθεί, αξιολογηθεί και απολυμανθεί με όζον σε έναν σταθμό απολύμανσης που θυμίζει εσωτερικό φορτηγού, ένα κατεστραμμένο αντικείμενο θα φτάσει στο πόστο της επόπτριας στεγνού καθαρισμού Αντζελα Γκραντ, μιας βετεράνου με 28 χρόνια εμπειρίας.

Η Γκραντ αφαιρεί κάθε λεκέ που μπορεί κανείς να φανταστεί· ένας πλαστικοποιημένος οδηγός της λέει την ακριβή ποσότητα διαλύματος που χρειάζεται να βάλει για τα πάντα, από μαρκαδόρο μέχρι εμετό. Τα διάφορα διαλύματα βρίσκονται σε χρωματιστά μπουκάλια: για να βγάλεις έναν λεκέ από μουστάρδα χρειάζεσαι μερικές σταγόνες από το κόκκινο μπουκάλι και το πράσινο μπουκάλι, ενώ για να αφαιρέσεις μαρμελάδα θα πρέπει να ρίξεις λίγο από το κόκκινο, το πράσινο, το μπλε και το κίτρινο μπουκάλι.

«Αν πάρεις ένα φόρεμα, στην κορυφή θα έχει κρέμα μαυρίσματος (χωρίς ήλιο) και λεκέδες από μακιγιάζ» λέει η Γκραντ. «Στη μέση θα υπάρχουν λεκέδες φαγητού και το κάτω μέρος του –αν είναι μακριά τουαλέτα– θα έχει συρθεί στο χώμα». Συχνά, η Γκραντ βρίσκει τσίχλες στις τσέπες και στη φόδρα υπάρχουν λεκέδες για τους οποίους δεν θέλεις να ξέρεις τι είναι. Το πιο δύσκολο πράγμα για να βγει; Μα… το κόκκινο κρασί.

Στη συνέχεια, υπάρχουν πλυντήρια, στεγνωτήρια και πρέσες παντελονιών, αλλά και ένας σταθμός επισκευής όπου οι μοδίστρες εργάζονται ακούραστα για να κάνουν τα παλιά ρούχα να φαίνονται καινούργια. Μια ειδική βαριά ραπτομηχανή επισκευάζει τα σχισίματα στα τζιν και ένας ολόκληρος τοίχος είναι γεμάτος με κουμπιά συσκευασμένα ανά μάρκα σε διαφανή πλαστικά δοχεία.

«Επισκευάζω τα πάντα, φορέματα, παντελόνια, τζιν, μπουφάν, αδιάβροχα, ό,τι ρούχο θέλεις» λέει η Αλίτσια Μπιαλάστσικ, μια 41χρονη ειδικός που ήρθε στο Ηνωμένο Bασίλειο πριν από 14 χρόνια από την Πολωνία, όπου σπούδασε design ρούχων. «Είναι πολύ καλλιτεχνική» λέει για τη δουλειά της στην ACS: αν έχει τέσσερα ίδια φορέματα για επισκευή αλλά λείπουν τα σωστά κουμπιά, φερμουάρ ή πούλιες, χρησιμοποιεί ένα φόρεμα για να επισκευάσει τα άλλα τρία.

«Οταν τελειώνεις κάτι, νιώθεις ευτυχία» λέει στην Αμίλια Τέιτ του Guardian που επισκέφθηκε τις εγκαταστάσεις της ACS στη Σκωτία. «Νιώθω ότι αξίζει τον κόπο να σκεφτόμαστε το περιβάλλον» εξηγεί. Μάλιστα, αυτή η δουλειά άλλαξε ακόμη και τις συνήθειές της: «Εχω σταματήσει να ψωνίζω πια!»

Ποιος φταίει, τελικά, για τις αυξανόμενες επιστροφές;

Είναι εύκολο –και για πολλούς, πιθανώς ικανοποιητικό– να κουνήσει κανείς το δάχτυλο σε φοιτήτριες που αγοράζουν λαμέ φορεματάκια για 14 λίρες (16 ευρώ) πριν τα στείλουν πίσω στο ηλεκτρονικό κατάστημα και τους επιστραφεί ολόκληρο το ποσόν. Το 2019, η Asos άρχισε να απενεργοποιεί τους λογαριασμούς όσων κάνουν «κατά συρροήν επιστροφές» στην ιστοσελίδα της, και η Ρετζάινα Φρέι, ενώ παραδέχεται ότι ορισμένοι κάνουν κατάχρηση του συστήματος με αυτόν τον τρόπο, κατηγορεί επίσης τους οργανωμένους εγκληματίες του είδους.

Στο Διαδίκτυο υπάρχει ένα δίκτυο «επαγγελματιών επιστροφής χρημάτων», που παραπονιούνται δολίως για αντικείμενα ώστε να εξασφαλίζουν επιστροφές χρημάτων, και μετά στέλνουν πίσω άδεια κουτιά και γράφουν οδηγούς ebook με συμβουλές για άλλους που θέλουν να κάνουν το ίδιο. Ορισμένοι, μάλιστα, λέει η Φρέι, χρεώνουν ακόμη και ένα τέλος για να πραγματοποιήσουν την απάτη για λογαριασμό σας. Σύμφωνα με τη Netacea, εταιρεία προστασίας από μπότ, υπάρχουν σήμερα 1.600 εταιρείες επιστροφής χρημάτων που πωλούν τις υπηρεσίες τους.

«Κάθε εταιρεία έχει καλή θέληση, που μπορεί να αξιοποιηθεί για την επιστροφή χρημάτων» αναφέρει το σχετικό ebook. Σύμφωνα με τη Φρέι, αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο το ζήτημα είναι τόσο δύσκολο να αντιμετωπιστεί· προσθέτει ότι πολλές επιχειρήσεις δεν γνωρίζουν το πραγματικό μέγεθος της απάτης των επιστροφών. Ωστόσο, το πρόβλημα είναι πολύ βαθύτερο· στην πραγματικότητα, όλοι  επιστρέφουμε πράγματα και είναι αυτή η πανταχού παρουσία που προκαλεί προβλήματα, υποστηρίζει η Αμίλια Τέιτ. (Παρακαλώ, όχι όλοι, είμαστε και εμείς που ούτε online αγορές, ούτε επιστροφές κάνουμε, παρά μόνο εάν χρειαστεί, σε φυσικά καταστήματα).

Η Asos εισήγαγε για πρώτη φορά δωρεάν παράδοση και δωρεάν επιστροφές για όλους τους πελάτες της στο Ηνωμένο Βασιλείου το 2009, μετά από σχεδόν μια δεκαετία πώλησης ρούχων στο Διαδίκτυο. Η Zara τη μιμήθηκε το 2011, όταν λανσάρισε την ιστοσελίδα της, και την επόμενη δεκαετία πολλές μάρκες ακολούθησαν το παράδειγμά τους. Σε λίγο, ήταν κάτι που οι πελάτες θεωρούσαν δεδομένο.

Ωστόσο, το πρόβλημα με τις επιστροφές δεν μπορεί να αποδοθεί μόνο στους πελάτες. Οποιος έχει ψωνίσει στο Διαδίκτυο ξέρει ότι αυτό που βλέπει δεν είναι πάντα αυτό που παίρνει. «Οι εταιρείες πρέπει να κοιτάξουν αρχικά πώς πουλάνε» λέει η Λίζα Τζακ. «Μήπως οι άνθρωποι αγοράζουν δύο ή τρία διαφορετικά μεγέθη επειδή δεν είναι σίγουροι για το μέγεθός σας; Μήπως αγοράζουν διαφορετικά χρώματα επειδή οι εικόνες σας δεν είναι καθαρές;».

Και όμως, λύσεις υπάρχουν

Πώς λύνεται το πρόβλημα των επιστροφών; Αυτό είναι κάτι που προσπαθεί να καταλάβει η Ομάδα Ερευνας Επιστροφών Προϊόντων. Τα ευρήματα της Ρετζάινα Φρέι υποδηλώνουν πως όταν οι πελάτες προειδοποιούνται ότι η επιστροφή επηρεάζει το περιβάλλον, η συμπεριφορά τους αλλάζει. Οι έμποροι λιανικής μπορούν να κάνουν πιο ακριβείς τους οδηγούς μεγεθών και τις εικόνες των προϊόντων τους και οι εργαζόμενοι στις αποθήκες πρέπει να έχουν τον χρόνο και την τεχνογνωσία για να αξιολογούν σωστά τα προϊόντα που επιστρέφονται· η Φρέι λέει ότι οι εργαζόμενοι αναγκάζονται να βιάζονται λόγω των αυστηρών στόχων, και δεν καταγράφουν πολύτιμες πληροφορίες.

Στη συνέχεια, κάποιες μεγαλύτερες αλλαγές μπορούν να γίνουν από όλους μας: η Φρέι πιστεύει ότι η κοινωνία πρέπει να απομακρυνθεί από την έννοια της ιδιοκτησίας και να αγκαλιάσει μοντέλα που μειώνουν το περιβαλλοντικό κόστος παραγωγής ρούχων, όπως η ενοικίαση. Αυτό, φυσικά, δεν είναι κάτι που μπορεί να συμβεί από τη μια μέρα στην άλλη. Μια πιο άμεση αλλαγή που θα μπορούσαν να κάνουν οι εταιρείες είναι να τερματίσουν τις δωρεάν επιστροφές.

Μεταξύ άλλων όρων, η Zara χρεώνει πλέον τους πελάτες 3,95 ευρώ ανά αίτημα επιστροφής και παραλαβής από το σπίτι. Η Asos, εν τω μεταξύ, λέει ότι το 97% των προϊόντων της μεταπωλούνται στο site μετά από έλεγχο και, αν χρειαστεί, επισκευή και καθαρισμό. Λέει, επίσης, ότι όλα τα ρούχα που πωλούνται σε τρίτους έχουν απαιτήσεις σχετικά με το τι μπορεί να γίνει με αυτά και δεν στέλνει προϊόντα σε χώρους υγειονομικής ταφής, ούτε τα καταστρέφει, εκτός αν απαιτείται από τον νόμο.

Η Μέγκαν Χιτ, από την πλευρά της, σημειώνει ότι τον τελευταίο χρόνο προσπάθησε να μειώσει τα ψώνια και τις επιστροφές. «Δεν ήξερα πραγματικά πόσο αρνητική για το περιβάλλον ήταν, γενικώς, η γρήγορη μόδα» λέει στον Guardian. Αρχισε να αλλάζει στάση όταν μια φίλη φίλης έπιασε δουλειά σε ένα μεγάλο διαδικτυακό κατάστημα και της είπε ότι πολλές επιστροφές κατέληγαν σε χωματερές. «Γίνομαι καλύτερη στο να ξαναφοράω τα ίδια ρούχα» λέει, αν και παραδέχεται πως εξακολουθεί να παραγγέλνει νέα ρούχα δύο ή τρεις φορές τον μήνα, «κάτι που ξέρω ότι ακούγεται ακόμα πολύ, αλλά είναι πολύ καλύτερο από αυτό που συνήθιζα να κάνω…»

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News