Πριν από μερικά χρόνια είχε αποκαλυφθεί ότι το σχεδόν καθεστωτικό κόμμα PRI του Μεξικού χρησιμοποίησε τη νευροεπιστήμη για να μετρήσει τις απόψεις των ψηφοφόρων σχετικά με τον υποψήφιό του για την προεδρία της χώρας. Παρά τη δημόσια κατακραυγή, το κόμμα συνέχισε αυτή την πρακτική, περιγράφοντας μάλιστα την προσέγγισή του ως τον «νέο τρόπο για να κερδηθούν οι εκλογές».

Σύμφωνα με δημοσίευμα του μη κερδοσκοπικού ειδησεογραφικού ιστοτόπου The Conversation, η νευροπολιτική (τομέας της νευρολογίας) χρησιμοποιεί πληροφορίες των εγκεφαλικών νευρώνων για να εξηγήσει τις ανθρώπινες αντιδράσεις απέναντι σε διχαστικά πολιτικά ζητήματα, ενώ παράλληλα ερμηνεύει τους λόγους για τους οποίους κάποιος κρύβει τις προτιμήσεις του στις δημοσκοπήσεις.

Η περίπτωση του Μεξικού είναι ένα παράδειγμα πολιτικών εκπροσώπων που εκμεταλλεύονται τη νευροεπιστήμη προς εκλογικό όφελός τους. Ακούγεται σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά είναι γεγονός: μέσα από συγκεκριμένες λειτουργίες του ο εγκέφαλος μπορεί να αποκαλύψει τις πολιτικές απόψεις του κάθε ατόμου.

Οι μαγνητικοί τομογράφοι (σαρώσεις fMRI) προσφέρουν στην κοινωνική νευροεπιστήμη τη δυνατότητα να αναγνωρίζει τα τμήματα του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται στη διάρκεια πολιτικών εκδηλώσεων, ομιλιών ή διαφημίσεων. Ολα ξεκινούν από τη μεταφορά του οξυγόνου στον εγκέφαλο μέσω του αίματος, το οποίο περιέχει σίδηρο και εμφανίζει στον μαγνητικό τομογράφο τις αντιδράσεις ενός ατόμου που βρίσκεται αντιμέτωπος με εξαιρετικές καταστάσεις, όπως κίνδυνο.

Οταν κάποιος επιθυμεί να αγοράσει κάτι ή να ψηφίσει υπέρ ενός συγκεκριμένου υποψηφίου στις εκλογές ενεργοποιεί ένα τμήμα του εγκεφάλου που ονομάζεται «κοιλιακό ραβδωτό στρώμα» και είναι μέρος των αποκαλούμενων «βασικών γαγγλίων», της περιοχής του εγκεφάλου που σχετίζεται με τις ανταμοιβές. Εάν ο εγκέφαλος ενεργοποιείται στη θέα ενός ελκυστικού υποψηφίου, οι ενδείξεις του εγκεφάλου προδίδουν πρόθεση για ψήφο υπέρ του στις εκλογές.

Το φαινόμενο λειτουργεί και γενικότερα – όταν κάτι μας αρέσει, η περιοχή βομβαρδίζεται από το νευροδιαβιβαστή που ονομάζεται ντοπαμίνη. Στην περίπτωση που οι φωτογραφίες ή τα βίντεο ενός υποψηφίου μας αρέσουν, η ντοπαμίνη πλημμυρίζει το κοιλιακό ραβδωτό στρώμα του εγκεφάλου. Βέβαια ο εγκέφαλος είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη μηχανή και πολλές περιοχές του ενεργοποιούνται όταν σκεφτόμαστε, αλλά ορισμένα τμήματά του συνδέονται με την πολιτική σκέψη.

Μια πρόσφατη μελέτη, στη συγγραφή της οποίας συμμετείχε και ο βραβευμένος βρετανός ηθοποιός Κόλιν Φερθ, διαπίστωσε ότι «ο πιο αυξημένος φιλελευθερισμός [αριστερή σκέψη] συσχετίζεται με αυξημένο όγκο της φαιάς ουσίας στον πρόσθιο φλοιό του εγκεφάλου» – το τμήμα που σχετίζεται με την ενσυναίσθηση. Το συγκεκριμένο εύρημα, λοιπόν, καταδεικνύει ότι όσοι κινούνται ιδεολογικά προς τα αριστερά είναι ίσως λίγο πιο ενσυναίσθητοι.

Ο γνωστός ηθοποιός παρήγγειλε την έρευνα ως προσκεκλημένος παρουσιαστής του ενημερωτικού ραδιοφωνικού προγράμματος του BBC «Today». Η μελέτη πέρασε από επιστημονική αξιολόγηση και δημοσιεύθηκε σε κορυφαίο βρετανικό περιοδικό βιολογίας.

Οσο για τους πιο συντηρητικούς ψηφοφόρους της Κεντροδεξιάς, η έρευνα έδειξε ότι είναι δύσπιστοι μπροστά στις αλλαγές και πιο προσεκτικοί στις επιλογές τους. Η περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με αυτά τα χαρακτηριστικά είναι ο ραχιαίος πλάγιος προμετωπιαίος φλοιός, στην άνω πλευρά. Η μελέτη κατέδειξε ότι το συγκεκριμένο εγκεφαλικό τμήμα ενεργοποιείται όταν εκθέτονται σε εναλλακτικές πολιτικές θεωρίες, στις οποίες είναι αρνητικοί.

Τέλος, οι πιο φανατικοί –είτε θρησκευτικά είτε πολιτικά– άνθρωποι, που αυτοπροσδιορίζονται ως ακροδεξιοί, φονταμενταλιστές και οπαδοί της χρήσης βίας για την επίτευξη των στόχων τους, στις μαγνητικές τομογραφίες τους εμφανίζουν σημάδια βλάβης στον λεγόμενο κοιλιακό-μεσαίο προμετωπιαίο φλοιό. Πρόκειται για μια περιοχή του εγκεφάλου που συνδέεται με την κοινωνική ευφυΐα και την ανεκτικότητα.

Οι ανεπηρέαστες έρευνες της νευροπολιτικής ανοίγουν τις προοπτικές συνάντησης των φυσικών και των ηθικών επιστημών. Πολλοί χωρίς επιστημονική κατάρτιση στον συγκεκριμένο τομέα τη θεωρούν περίεργη, ακόμα και τρομακτική. Αλλά οι μελέτες της έχουν αποδείξει ότι προβλέπουν την πολιτική ιδεολογία με ακρίβεια έως και 85%.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News