Το ότι είναι άκρως αναποτελεσματικό το να ζητείται από τους πολίτες να αλλάξουν άρδην τις ζωές του, ούτως ώστε να επιβραδυνθεί η κλιματική αλλαγή, υποστηρίζει σε άρθρο του ο Σάιμον Κούπερ. «Ουσιαστικά λέγεται το εξής: σταματήστε να πετάτε και να οδηγείτε και να αγοράζεται ρούχα, να πίνετε καφέ, να πηγαίνετε διακοπές κτλ., και ως αντάλλαγμα ενδέχεται ο πλανήτης να είναι λίγο λιγότερο μη κατοικήσιμος σε έναν αιώνα από σήμερα. Δεν είναι περίεργο ότι αυτό δεν πήγε καλά. Σε κανέναν δεν αρέσουν οι αυτοθυσίες», αναφέρει ο αρθρογράφος των Financial Times. Και μόλις οι ζωές των ψηφοφόρων αρχίζουν να διαταράσσονται, όπως συμβαίνει το τελευταίο διάστημα λόγω της αύξησης των τιμών της ενέργειας, οι κυβερνήσεις εγκαταλείπουν τον κλιματικό ακτιβισμό, αφήνοντας τον κόσμο ανεξέλεγκτο να συνεχίζει να θερμαίνει τον πλανήτη.

Συγχρόνως οι πολιτικοί υπόσχονται αυξήσεις του ΑΕΠ που θα επιτρέπουν στους πολίτες να καταναλώνουν περισσότερο. Αυτό, ωστόσο, δεν γίνεται, εκ των πραγμάτων, να συνεχιστεί, γιατί η υπέρμετρη παραγωγή με στόχο την υπέρμετρη κατανάλωση συμβάλλει στην υπερθέρμανση του πλανήτη.

Αντί, οπότε, για περισσότερα αγαθά, οι πολιτικοί πρέπει να αρχίσουν να προσφέρουν στον κόσμο περισσότερο χρόνο, υποστηρίζει ο Σάιμον Κούπερ. «Συγκεκριμένα στις ανεπτυγμένες χώρες όπου οι άνθρωποι έχουν αρκετά για να ζήσουν, πρέπει να περιορίσουμε τις ώρες εργασίας για να σώσουμε τον πλανήτη. Μία εβδομάδα τεσσάρων εργάσιμων ημερών θα ήταν μια καλή αρχή», υποστηρίζει ο βρετανός δημοσιογράφος.

«Λυπηρά» γεγονότα

Επιχειρηματολογώντας υπέρ της πρότασής του, επισημαίνει δύο «λυπηρά» γεγονότα. Καταρχάς πως στους περισσότερους ανθρώπους δεν αρέσουν οι δουλειές τους. Σύμφωνα με παγκόσμια έρευνα της Gallup μόλις ένας στους πέντε εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης αισθάνεται αφοσιωμένος στη δουλειά του. Αντιθέτως πάρα πολλοί εργαζόμενοι αισθάνονται πως στερούνται χρόνου, γεγονός που οφείλεται εν μέρει και στις αυξημένες υποχρεώσεις ανατροφής των παιδιών τους.

Ο Κούπερ δεν αρνείται πως οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να εργάζονται, ούτως ώστε να αισθάνονται χρήσιμοι και ολοκληρωμένοι, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει να δουλεύουμε σαράντα, πενήντα ή και παραπάνω ώρες την εβδομάδα: «Οκτώ ώρες την εβδομάδα είναι η “πιο αποτελεσματική δόση” για την ευημερία, ανέφεραν ακαδημαϊκοί  από τα πανεπιστήμια του Κέιμπριτζ και του Σάλφορντ το 2019, αφότου μελέτησαν περισσότερους από 70.000 βρετανούς εργαζόμενους».

«Οκτώ ώρες την εβδομάδα είναι η “πιο αποτελεσματική δόση” για την ευημερία, ανέφεραν ακαδημαϊκοί  από τα πανεπιστήμια του Κέιμπριτζ και του Σάλφορντ το 2019»

Οσον αφορά το δεύτερο «λυπηρό» γεγονός που καθιστά δυνατή την καθιέρωση του τετραημέρου, είναι ότι όταν οι κοινωνίες αυξάνουν τον πλούτο τους, δεν καθίστανται απαραίτητα πιο ευτυχισμένες. Αυτό συμβαίνει μόνο σε κοινωνίες όπου κυριαρχεί μια σχετική ισότητα. «Με άλλα λόγια η εξτρά παραγωγή συχνά συμβάλλει κυρίως στη ρύπανση του πλανήτη. Φανταστείτε τον αποχαιρετιστήριο λόγο, κατά τη συνταξιοδότησή σας, στον οποίο απαριθμούνται όλα τα επιτεύγματά σας να ολοκληρώνεται με τη φράση “οπότε, το συνολικό σας ανθρακικό αποτύπωμα είναι….”. Φανταστείτε αυτόν τον αριθμό στην ταφόπλακά σας», γράφει ωμά ο Κούπερ.

Κάθε επιπλέον ώρα εργασίας συνεπάγεται περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα, λόγω των μετακινήσεων των εργαζομένων και, κυρίως, της παραγωγής και της κατανάλωσης περισσότερων αγαθών. Το 2016 ερευνητές από το Νορβηγικό Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας εκτίμησαν πως η παγκόσμια κατανάλωση αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 60% των εκπομπών όλων των αερίων του θερμοκηπίου ενώ εξακολουθεί να ισχύει πως όταν οι άνθρωποι αυξάνουν τον πλούτο τους, τείνουν σε γενικές γραμμές να εκπέμπουν περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα.

Τα λεφτά… ποτέ δεν είναι αρκετά

«Σχεδόν όλοι αισθάνονται πως δεν έχουν αρκετά χρήματα, ωστόσο σχεδόν όλοι στις ανεπτυγμένες χώρες έχουν περισσότερα από όσα σχεδόν όλοι πριν από εμάς ονειρεύονταν να έχουν. Πότε δεν θα είναι αρκετά. Αλλά είναι ήδη πάρα πολλά για τον πλανήτη. Οπότε για να σταματήσουμε την κλιματική αλλαγή, πρέπει να φτωχύνουμε, και το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε για να συμβεί αυτό είναι να δουλεύουμε λιγότερο», εξηγεί ο Κούπερ.

Και στην περίπτωση που καθιερωνόταν το τετραήμερο, κατά πάσα πιθανότητα θα συνεχιζόταν και μια μακροχρόνια τάση βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου των ανθρώπων μέσω του περιορισμού των ωρών που εργάζονται. Το 1870 ο μέσος εργαζόμενος στις βιομηχανικές χώρες εργαζόταν περισσότερες από 3.000 ώρες τον χρόνο, δηλαδή από εξήντα έως εβδομήντα ώρες την εβδομάδα επί πενήντα εβδομάδες ανά έτος. Το 2019 οι ώρες εργασίας είχαν μειωθεί σε 1.383 στη Γερμανία και σε 1.777 στις ΗΠΑ.

Το 1956 ο Ρίτσαρντ Νίξον είχε προβλέψει πως το τεραήμερο θα θεσπιζόταν σε ένα «όχι τόσο μακρινό μέλλον» και πλέον φαίνεται πως αυτό το μέλλον τείνει σε αρκετές χώρες να καταστεί παρόν, με την εβδομάδα τεσσάρων εργάσιμων ημερών να εφαρμόζεται δοκιμαστικά σε πολλά κράτη και να εξετάζεται σε άλλες τόσα, ακόμη και στην Ιαπωνία, ενώ αποτελεί σχεδόν κανονικότητα στην Ισλανδία.

Ο Ρίτσαρντ Νίξον είχε προβλέψει πως το τεραήμερο θα θεσπιζόταν σε ένα «όχι τόσο μακρινό μέλλον» και πλέον φαίνεται πως αυτό το μέλλον τείνει σε αρκετές χώρες να καταστεί παρόν

Ωστόσο από μόνη της «μία μέρα δουλειάς λιγότερο, ελάχιστα θα συμβάλει στον περιορισμό των εκπομπών» – παραδέχεται ο Κούπερ – «γιατί οι εργαζόμενοι που ξεκουράζονται είναι τόσο παραγωγικοί που η απόδοσή τους παραμένει επικίνδυνα υψηλή». 

Οπότε στην περίπτωση που οι κυβερνήσεις αποφάσιζαν να προσφέρουν στους πολίτες τους περισσότερο ελεύθερο χρόνο, στη συνέχεια θα έπρεπε να αρχίσουν να τους ενθαρρύνουν να τον αφιερώνουν σε δραστηριότητες με χαμηλό ανθρακικό αποτύπωμα, «όπως το περπάτημα, το παιχνίδι, η άθληση ή το μαγείρεμα». 

Πτήσεις και αστικές συγκοινωνίες

Με στόχο να περιοριστούν τα ολιγοήμερα αεροπορικά ταξίδια θα μπορούσαν να αυξηθούν οι φόροι στις πτήσεις, με τα έσοδα να χρησιμοποιούνται στη συνέχεια για τον εκσυγχρονισμό των αστικών συγκοινωνιών. Η τιμολόγηση άνθρακα θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει έναν αποτελεσματικό τρόπο φορολόγησης του πλουσιότερου 1% του παγκόσμιου πληθυσμού, το οποίο σύμφωνα με την βρετανική φιλανθρωπική οργάνωση Oxfam, παράγει περισσότερες από διπλάσιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συγκριτικά με τους 3,5 δισεκατομμύρια φτωχότερους ανθρώπους του πλανήτη.

Ολοκληρώνοντας το άρθρο του ο Σάιμον Κούπερ παραδέχεται πως το τετραήμερο δεν θα μπορούσε να εφαρμοστεί καθολικά. Καταρχάς γιατί οι φτωχοί των πλούσιων κοινωνιών χρειάζονται κάθε λεπτό που μπορούν να κερδίσουν με την εργασία τους ενώ οι λιγότερες ώρες εργασίας σίγουρα δεν θα ωφελούσαν τις φτωχές χώρες, οι οποίες, ωστόσο, παράγουν σχετικά λίγες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Οσοι έχουν τη δυνατότητα να εργάζονται λιγότερες ώρες, τείνουν να ζουν καλύτερα. Απόδειξη αποτελούν οι Ολλανδοί οι οποίοι κατά μέσο όρο εργάζονται ελάχιστα περισσότερο από τριάντα ώρες την εβδομάδα

Αυτό, ωστόσο, δεν αλλάζει το γεγονός πως όσοι έχουν τη δυνατότητα να εργάζονται λιγότερες ώρες, τείνουν να ζουν καλύτερα. Απόδειξη αποτελούν οι Ολλανδοί οι οποίοι κατά μέσο όρο εργάζονται ελάχιστα περισσότερο από τριάντα ώρες την εβδομάδα, με κάποια συνδικάτα, μάλιστα, να διατείνονται πως είναι ήδη πολλές.

«Μάλλον δεν είναι τυχαίο ότι η Ολλανδία κατατάσσεται στις πιο ευτυχισμένες χώρες του κόσμου. Ομολογουμένως, οι Ολλανδοί έχουν μοιράσει την εργασία με τρόπο σεξιστικό: οι γυναίκες εργάζονται κατά μέσο όρο 27 ώρες την εβδομάδα και οι άνδρες 37. Αλλά δεν είναι πέρα από τις δυνατότητές μας να προβούμε μια δικαιότερη κατανομή. Απαξ και άλλες πλούσιες χώρες ακολουθήσουν, το κλίμα δεν θα είναι το μόνο που θα ωφεληθεί», καταλήγει ο αρθρογράφος των FT.

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News