Οτι τα πουλιά πετούσαν ακανόνιστα πάνω από τις χιονισμένες στέγες και τα σκυλιά ούρλιαζαν, πριν σημειωθεί ο (πρώτος) μεγάλος, καταστροφικότατος και φονικός, σεισμός της Δευτέρας, υποστήριξαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κάτοικοι των πληγεισών περιοχών. Το γεγονός δεν προκαλεί εντύπωση καθώς η ιδέα ότι τα ζώα έχουν την ικανότητα να αισθάνονται τους σεισμούς πριν από τους ανθρώπους κυκλοφορεί ως θεωρία τουλάχιστον από την αρχαιότητα. Ποια είναι, όμως, η άποψη της επιστήμης;

Οι ειδικοί εξηγούν ότι, όπως ακριβώς τα διάφορα σεισμογραφικά όργανα μπορούν να καταγράφουν δονήσεις που δεν αισθάνονται οι άνθρωποι, έτσι και τα ζώα είναι σε θέση να αντιλαμβάνονται προσεισμούς δευτερόλεπτα πριν σημειωθούν μεγαλύτερης έντασης σεισμικές δονήσεις. Ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν μάλιστα ότι τα ζώα ενδέχεται να αισθάνονται μεγάλους σεισμούς ακόμη και πριν από τους προσεισμούς τους.

Επικαλούμενη το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ, η Washington Post γράφει ότι η όποια αλλόκοτη συμπεριφορά των ζώων δευτερόλεπτα πριν από έναν σεισμό, «εξηγείται από τη διαφορά μεταξύ δύο μορφών σεισμικών κυμάτων. Τα πρωτεύοντα κύματα (P) είναι τα πρώτα που διαδίδονται από έναν σεισμό και ταξιδεύουν με ταχύτητα αρκετών χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο από το επίκεντρο. Αυτά είναι πιο αισθητά στα ζώα. Τα κύματα P ακολουθούνται από ισχυρότερα δευτερεύοντα κύματα (S), τα οποία σείουν το έδαφος».

Ελάχιστοι άνθρωποι μπορούν να αισθάνονται τα μικρότερα κύματα P που ταξιδεύουν πιο γρήγορα και φτάνουν πριν από τα μεγαλύτερα κύματα S. Ωστόσο πολλά ζώα με πιο οξείες αισθήσεις μπορούν να αντιλαμβάνονται τα κύματα P, δευτερόλεπτα πριν την άφιξη των κυμάτων S.

Στους προσεισμούς, που συλλαμβάνονται και αναλύονται από ειδικά όργανα καταγραφής σεισμικών δονήσεων, βασίζεται και η λειτουργία διάφορων συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης που χρησιμοποιούνται για την πρόβλεψη σεισμών. Ωστόσο η όποια πρόβλεψη είναι δυνατή μόλις δευτερόλεπτα πριν, ούτε καν ένα λεπτό, από τον μεγάλο σεισμό.

Οπότε το ζήτημα όσον αφορά τα ζώα δεν είναι εάν είναι σε θέση να προαισθάνονται τους σεισμούς δευτερόλεπτα πριν σημειωθούν, αλλά εάν μπορούν να τους αντιλαμβάνονται ακόμη νωρίτερα και πολύ καλύτερα από τα σύγχρονα μηχανήματα.

Ο Μάρτιν Βικέλσκι, ερευνητής για τη Συμπεριφορά των Ζώων στο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ, θεωρεί πιθανό τα ζώα να μπορούν να αισθάνονται μεγάλους σεισμούς ακόμη και πριν τους προσεισμούς τους. «Εχουμε πολύ καλές ενδείξεις πως τα ζώα πραγματικά αντιλαμβάνονται τα πρόωρα φαινόμενα των σεισμών και δεν πρόκειται για σεισμική δραστηριότητα» είπε, μιλώντας στην Washington Post.

Σχετικά ανέφερε ότι στο πλαίσιο έρευνας που εκπονήθηκε την περίοδο 2016/2017 (με τον ίδιο επικεφαλής) σε μια ιταλική φάρμα κοντά σε περιοχή όπου καταγραφόταν για καιρό έντονη σεισμική δραστηριότητα, διαπιστώθηκε πως τα ζώα – αγελάδες, πρόβατα και σκυλιά – ήταν ασυνήθιστα «υπερδραστήρια» (με την έννοια ότι κινούνταν συνεχώς για περισσότερα από 45 λεπτά) πριν από επτά από τους οχτώ κύριους σεισμούς που σημειώθηκαν στην ευρύτερη περιοχή. Οι ερευνητές, χρησιμοποιώντας συσκευές που o Μάρτιν Βικέλσκι περιέγραψε ως «μικρά κινητά τηλέφωνα για τα ζώα», διαπίστωσαν ότι τα ζώα θα μπορούσαν να είναι σε θέση να αισθάνονται σεισμούς έως και περισσότερο από 12 ώρες πριν από τον άνθρωπο – και πολύ νωρίτερα από τους όποιους προσεισμούς.

Ωστόσο οι λόγοι που τα ζώα αντιδρούν ασυνήθιστα πριν από σεισμούς δεν είναι ακόμα ξεκάθαροι. «Υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να μας λένε κάτι. Πώς το κάνουν αυτό, δεν το γνωρίζουμε ακόμα», είπε o γερμανός επιστήμονας, ο οποίος πιστεύει ότι η ικανότητά των ζώων να αισθάνονται τον κίνδυνο ενδέχεται να σχετίζεται με την ικανότητά τους να επικοινωνούν μεταξύ τους.

«Οι αγελάδες αρχικά απλά πάγωσαν, έμειναν ακίνητες. Και στη συνέχεια αυτό ανησύχησε πραγματικά τα σκυλιά, και άρχισαν να τρελαίνονται και να γαβγίζουν. Και μετά τρελάθηκαν και τα πρόβατα. Και όλο αυτό άρχισε να τρελαίνει πραγματικά και τις αγελάδες», εξήγησε. Ανέφερε επίσης ότι τα ζώα προαισθάνθηκαν σεισμούς σε απόσταση έως και 19 χιλιόμετρα από το επίκεντρό τους. «Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που αυτά τα ζώα φαίνεται πως κατανοούν και λαμβάνουν υπόψη αλλά αυτό παραμένει ένα μαύρο κουτί», πρόσθεσε, αναφέροντας ότι πρόθεσή του είναι να συνεχίσει τις έρευνές του, ούτως ώστε να τους ανακαλύψει.

Ωστόσο στο δημοσίευμα της Washington Post αναφέρεται πως έπειτα από επανεξέταση (το 2018) 700 καταγεγραμμένων περιπτώσεων μη φυσιολογικής συμπεριφοράς ζώων πριν από σεισμούς, διαπιστώθηκε ότι χρειάζονται περισσότερα στοιχεία για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.

Οι ερευνητές που προέβησαν στην επανεξέταση, εστιάζοντας την προσοχή τους στο κατά πόσο τα ζώα έχουν την ικανότητα να αισθάνονται τους σεισμούς νωρίτερα από τα όργανα καταγραφής σεισμικών δονήσεων, τόνισαν πως η κύρια εξήγηση όσον αφορά την ασυνήθιστη, μη φυσιολογική συμπεριφορά των ζώων πριν από σεισμούς, εξακολουθεί να εδράζεται στο ότι είναι σε θέση να αισθάνονται, σε αντίθεση με τους περισσότερους ανθρώπους, τους προσεισμούς.

Πάντως αυτό δεν αλλάζει το γεγονός, όπως (φέρεται να) περιέγραψε ο ρωμαίος συγγραφέας Κλαύδιος Αιλιανός, ότι ποντίκια, φίδια, σαρανταποδαρούσες και σκαθάρια εγκατέλειψαν την πόλη Ελίκη στην Αχαΐα προτού ισοπεδωθεί από σεισμό και καλυφθεί ολόκληρη στη συνέχεια από ένα τσουνάμι το 373 π.Χ..

Ούτε ότι το 2016, όχι μερικά δευτερόλεπτα αλλά δεκαπέντε ολόκληρα λεπτά πριν ένας σεισμός μεγέθους 5,6 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ πλήξει την Οκλαχόμα, άρχισαν να πετούν συγχρόνως πάνω από την αμερικανική πολιτεία τόσα πολλά πουλιά, που ήταν δυνατός ο εντοπισμός τους στον αέρα μέσω ραντάρ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News