Στις 10 το πρωί της 20ής Νοεμβρίου 1945, οι κατηγορούμενοι εισήλθαν στο δικαστήριο και πήραν τις θέσεις σε μία ειδικά διαμορφωμένη πλατφόρμα, περιτριγυρισμένοι από αμερικανική στρατιωτική αστυνομία.

Πέρασε ολόκληρη η πρώτη ημέρα της πολύκροτης Δίκης της Νυρεμβέργης μέχρι να διαβαστούν στην αίθουσα και οι 24.000 λέξεις του κατηγορητηρίου, το οποίο συμπεριελάμβανε συνωμοσία για την κήρυξη πολέμου και διάπραξη εγκλημάτων κατά της ειρήνης και της ανθρωπότητας, καθώς και εγκλημάτων πολέμου.

Η επιλογή της Νυρεμβέργης ήταν και συμβολική, καθώς εκεί είχαν γίνει μαζικές συγκεντρώσεις των Ναζί πριν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο πρόεδρος του διεθνούς στρατιωτικού δικαστηρίου, λόρδος Τζέφρι Λόρενς, κήρυξε την έναρξη της διαδικασίας, κάνοντας λόγο για «μία δίκη μοναδική στα παγκόσμια νομικά χρονικά και τεράστιας σημασίας για εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον πλανήτη».

Η πρώτη δίκη διήρκεσε 10 μήνες. Οι δικαστές προέρχονταν από τα τέσσερα κράτη που είχαν τον ρόλο του κατήγορου: Βρετανία, ΗΠΑ, Γαλλία και Σοβιετική Ενωση.

Ανάμεσα στους 24 κατηγορουμένους, οι περισσότεροι ηγετικά στελέχη των Ναζί, ήταν οι Χέρμαν Γκέρινγκ, Ρούντολφ Ες, Γιόαχιμ φον Ρίμπεντροπ και Αλμπερτ Σπέερ.

Οι 12 από τους 24 καταδικάστηκαν σε θάνατο, οι επτά πήγαν φυλακή με ποινές από 10 χρόνια έως ισόβια, τρεις αθωώθηκαν ενώ για δύο δεν υπήρξε απόφαση.

Η Δίκη της Νυρεμβέργης άνοιξε τον δρόμο για μελλοντικές δίκες για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας  και εγκλήματα πολέμου και τη δημιουργία του διεθνούς ποινικού δικαστηρίου της Χάγης.

Το ερώτημα αν τελικά αποδόθηκε δικαιοσύνη στη Νυρεμβέργη, παραμένει αναπάντητο για πολλούς, ανάμεσά τους και τους τρεις επιζώντες του Ολοκαυτώματος, που μιλούν στο αφιέρωμα του Guardian, 75 χρόνια μετά την έναρξη της πρώτης δίκης.

Ο Ιβορ Περλ από την Ουγγαρία

Ο Ιβορ Περλ γεννήθηκε ως Γιτζάκ Περλμούτερ στην Ουγγαρία, το 1932. Μεγάλωσε σε μία οικογένεια ορθόδοξων Εβραίων με οκτώ αδέλφια. Μόνο αυτός και ένας αδελφός του επέζησαν του Ολοκαυτώματος.

Η οικογένειά του αναγκάστηκε να μετακομίσει σε ένα γκέτο Εβραίων, από όπου οι Ναζί πήραν τον πατέρα και τον μεγαλύτερο αδελφό και τους έστειλαν σε καταναγκαστικά έργα. Τα υπόλοιπα μέλη στριμώχθηκαν σε ένα τρένο με προορισμό το στρατόπεδο συγκέντρωσης Αουσβιτς-Μπίρκεναου, όπου η μητέρα του και έξι από τα αδέλφια του εκτελέστηκαν σε θάλαμο αερίων.

Τον Ιανουάριο του ’45, όταν οι Ρώσοι πλησίαζαν στο Αουσβιτς, ο Ιβορ και ο αδελφός του μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Γερμανία, και αργότερα στο Νταχάου. Μετά την απελευθέρωση, τα αδέλφια έφτασαν στην Αγγλία.

Ο 88χρονος σήμερα Περλ, ήταν 13 ετών όταν ξεκίνησε η Δίκη της Νυρεμβέργης.

«Εκείνη την εποχή, η δίκη δεν σήμαινε πολλά για μένα. Με απασχολούσε περισότερο το πώς θα συνεχίσω τη ζωή μου. Νομίζω ότι η δίκη έγινε πολύ γρήγορα μετά το τέλος του πολέμου. Η Ευρώπη ήταν σοκαρισμένη και οι άνθρωποι προσπαθούσαν να ξαναφτιάξουν τις ζωές τους. Αν η δίκη γινόταν 10 χρόνια αργότερα, η επίδρασή της θα ήταν πολύ πιο αισθητή.

Γνωρίζαμε ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα. Το σημαντικό ήταν ότι ο κόσμος έμαθε τι συνέβαινε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ηταν φυσικά το σωστό να δικαστούν οι Ναζί αλλά το εύρος των εγκλημάτων τους ήταν τρομακτικό. Δικαιοσύνη; Είναι πολύ δυνατή η λέξη. Υποδηλώνει λευκό μητρώο, κάτι που έχει τελειώσει.

Πριν λίγα χρόνια, μου ζήτησαν να είμαι μάρτυρας στη δίκη του Οσκαρ Γκρένινγκ, (ενός φύλακα των SS, γνωστού ως του λογιστή του Αουσβιτς), στη Γερμανία. Είπα όχι γιατί δεν ήθελα για κανένα λόγο να ξαναπάω στη Γερμανία. Αλλά η κόρη μου επέμενε ότι έπρεπε να πάω και πήγα.

Ετρεμα από το φόβο μου. Εφεραν έναν γέρο (ο Γκρένινγκ ήταν 96 ετών) σε αναπηρικό αμαξίδιο μέσα στην αίθουσα και είχε δύο νοσοκόμες στο πλευρό του. Ηθελα να τον μισήσω αλλά το μόνο που είδα ήταν ένας ηλικιωμένος. Αισθανόμουν κάτι να φεύγει από μέσα μου. Δεν μπορώ να περιγράψω τι ένιωσα, αλλά δεν ήταν μίσος.

Ηουν 12 χρονών και δύο μηνών όταν πήγα στο Αουσβιτς. Είπα στο δικαστήριο τι μου συνέβη. Ο Γκρένινγκ κρίθηκε ένοχος (για συνέργεια στον φόνο 300.000 Εβραίων), αλλά ποια ποινή μπορούσε να με κάνει να αισθανθώ ικανοποίηση;

Δεν θέλω εκδίκηση. Θέλω οι άνθρωποι να μάθουν από την ιστορία».

Η Τζόαν Σάλτερ από την Πολωνία

Η Τζόαν Σάλτερ ήταν μωρό με το όνομα Φάνι Ζίμετμπαουμ, όταν οι Ναζί εισέβαλαν στο Βέλγιο, όπου είχαν καταφύγει οι πολωνοί εβραίοι γονείς της. Η οικογένειά της πέρασε μέσω της Γαλλίας, όπου βοηθήθηκε από την Αντίσταση, με κατεύθυνση την Ισπανία, πριν συλληφθεί στα Πυρηναία και φυλακιστεί.

Οταν ήταν τριών ετών, διασώθηκε από μέλη της αμερικανικής επιτροπής για τη φροντίδα των παιδιών στην Ευρώπη και υιοθετήθηκε από ένα ζευγάρι Αμερικανών.

Πολλά χρόνια αργότερα, οι θετοί της γονείς έμαθαν ότι οι γονείς της ζούσαν ακόμα και έτσι πέρασε την παιδική της ηλικία ανάμεσα στη Βρετανία και τις ΗΠΑ, ζώντας και με τις δύο της οικογένειες. Σήμερα είναι 80 ετών. Οταν ξεκίνησε η Δίκη της Νυρεμβέργης, ήταν πέντε.

«Το αφήγημα του δικαστηρίου ήταν μαύρο – άσπρο. Οι Ναζί ήταν οι κακοί και οι Σύμμαχοι οι καλοί. Τα συμμαχικά έθνη αποζητούσαν δικαιοσύνη για λογαριασμό των θυμάτων των Ναζί. Πώς όμως, να αποδιδόταν δικαιοσύνη όταν και τα τέσσερα κράτη συνέφερε να μην αποκαλυφθεί τίποτα για τη δική τους ευθύνη;

Τα εγκλήματα των Ναζί ξεπερνούσαν κάθε όριο απανθρωπιάς και εξαχρείωσης. Αλλά αναρωτιέμαι αν τα συμμαχικά έθνη μπορούσαν να πουν ότι ήταν ηθικά. Οι ΗΠΑ και η Βρετανία είχαν κλείσει τις πόρτες τους στους εβραίους πρόσφυγες όταν μπορούσαν να σταματήσουν το Ολοκαύτωμα. Και οι δύο χώρες είχαν αυστηρό περιορισμό στον αριθμό των Εβραίων που μπορούσαν να δεχθούν και αρνήθηκαν να τον άρουν πριν από τον πόλεμο.

Η Γαλλία παρουσιάζεται ως θύμα της ναζιστικής Γερμανίας, αλλά η κυβέρνηση του Βισύ δεν συνεργάστηκε απλά αλλά απέλασε χιλιάδες Εβραίους. Οσο για τους Σοβιετικούς, ο αντισημιτισμός ήταν εδραιωμένος σε εκείνο το μέρος του κόσμου. Το αφήγημα ήταν διαστρεβλωμένο. Δεν υπήρξε ειλικρινής παράθεση των γεγονότων. Μπορούσαν να είχαν σταματήσει τον Χίτλερ αν ενεργούσαν νωρίτερα».

Ο Στίβεν Φρανκ από την Ολλανδία

Η οικογένεια του Στίβεν Φρανκ ήταν Εβραίοι στο Αμστερνταμ. Ο πατέρας του ήταν γνωστός ολλανδός δικηγόρος και έγινε μέλος της ολλανδικής Αντίστασης στην αρχή του πολέμου βοηθώντας κόσμο να δραπετεύσει στην Ελβετία και βρίσκοντας κρυψώνες για τους Εβραίους. Το 1942, προδόθηκε, φυλακίστηκε, βασανίστηκε και μεταφέρθηκε στο Αουσβιτς, όπου εκτελέστηκε σε θάλαμο αερίων, το 1943.

Το 1944, ο νεαρός Στίβεν, η μητέρα του και τα δύο του αδέλφια μεταφέρθηκαν στο Τερεζίν της Τσεχοσλοβακίας. Η οικογένεια επέζησε, απελευθερώθηκε από τον Κόκκινο Στρατό, στις 9 Μαΐου του 1945 και μετακόμισε στη Βρετανία. Ο Φρανκ ήταν 10 ετών όταν ξεκίνησε η Δίκη της Νυρεμβέργης.

«Η δημοσιότητα ήταν τεράστια. Ολα τα ΜΜΕ του κόσμου ήταν εκεί. Θυμάμαι τα δημοσιεύματα. Αυτό που είχε συμβεί ήταν εγκλήματα ενός κράτους, πολύ καλά οργανωμένα, για να εξαλείψουν όσους -όχι μόνο Εβραίους- δεν ήθελαν οι Ναζί.

Ηταν διαβολικά (τα εγκλήματά τους) και ήταν σημαντικό να δικαστούν. Στην πρώτη δίκη ήταν τα μεγάλα ονόματα, αλλά αργότερα, δικάστηκαν και μικρότερα γρανάζια της μηχανής, όπως φύλακες στα στρατόπεδα. 

Δεν δίνω κανένα βάρος στο επιχείρημα ότι εκτελούσαν εντολές. Τα πράγματα που έκαναν, όπως το να παίρνουν τα μωρά από τα χέρια των μανάδων τους και να σπάνε τα κεφάλια τους στον τοίχο, ήταν ανείπωτα. Αυτοί οι άνθρωποι καταλάβαιναν τι έκαναν.

Ακόμα και πρόσφατα έχουν γίνει δίκες φρουρών που είχαν περάσει τα 90 τους. Είναι σημαντικό ακόμα και σήμερα να κριθούν για τις πράξεις τους.

Η Δίκη της Νυρεμβέργης οδήγησε στη Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του 1948 και αργότερα, στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Ημουν μόλις εννέα ετών στο τέλος του πολέμου, αλλά εκείνα τα πρώτα χρόνια της ζωής μου, έμαθα να μισώ. Πρέπει να βγάλεις το μίσος από μέσα σου για να κάνεις ειρήνη με τον εαυτό σου.

Τώρα, μέχρι κάποιο σημείο, έχω συγχωρήσει. Αλλά δεν έχω ξεχάσει».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News