Τα όντα σε στεριά και θάλασσα δεν έχουν την ίδια εμφάνιση και τα ίδια χαρακτηριστικά με εκείνα που είχαν οι πρόγονοι τους και όσο πιο πίσω πάμε στο γενεαλογικό δέντρο κάθε είδους οι διαφορές είναι όλο και περισσότερες. Η εξέλιξη ενός είδους όπως για παράδειγμα η μετατροπή ενός πτερυγίου σε πόδι τις περισσότερες φορές γίνεται με μικρά γονιδιακά βήματα τις μεταλλάξεις. Τα βήματα αυτά γίνονται από γενιά σε γενιά και η διάρκεια τους είναι πολύ μεγάλη σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να περάσουν μερικά εκατ. έτη για να υλοποιηθεί μια αλλαγή.

Στη διάρκεια αυτών των εξελικτικών μεταβολών κάνουν εμφάνιση τους νέα όργανα, κάποια όργανα εξαφανίζονται, κάποια αλλάζουν μορφή ή λειτουργία (ή συμβαίνουν και τα δύο) ενώ κάποιες φορές κάποια όργανα παραμένουν σε ένα οργανισμό αλλά δεν έχουν πλέον κάποια λειτουργία ή χρησιμότητα στον κάτοχο τους. Από αυτή την εξελικτική πραγματικότητα δεν εξαιρείται και ο άνθρωπος αφού όπως φαίνεται στο σώμα και τον οργανισμό μας έχουν… ξεμείνει διάφορα μέρη και όργανα τα οποία κάποτε είχαν κάποια χρησιμότητα αλλά τώρα πλέον δεν έχουν απολύτως καμία. Δημοσίευμα της ιστοσελίδας curiosity.com (https://curiosity.com/topics/4-useless-human-traits-that-once-had-a-purpose-curiosity/) περιγράφει ορισμένα από αυτά.

O κόκκυγας

Ο κόκκυγας είναι σύμφωνα με τους ειδικούς ό,τι απέμεινε από την ουρά που είχαν τα προγονικά μας είδη που ζούσαν στα δέντρα και η ουρά αυτή τους χάριζε ισορροπία σε αυτό το περιβάλλον. Μάλιστα έχει διαπιστωθεί ότι στα πρώιμα στάδια της ανάπτυξης τους τα ανθρώπινα έμβρυα αναπτύσσουν μια ουρά η οποία σταδιακά απορροφάται από το σώμα αλλά υπάρχουν κάποιες σπάνιες περιπτώσεις που δεν υπήρξε απορρόφηση και τα μωρά γεννήθηκαν με αυτή την ουρά.

Η ανατριχίλα

Μια αυτόματη αντίδραση του ανθρώπινου οργανισμού στην έκθεση στο κρύο είναι η ανατριχίλα. Ομως αυτή η αντίδραση δεν ενεργοποιεί κάποιο μηχανισμό που να μας ζεσταίνει. Η απάντηση είναι ότι πρόκειται για μια αντανακλαστική κίνηση του οργανισμού που αποτελεί υπόλειμμα από την εποχή που οι μακρινοί μας πρόγονοι είχαν πυκνό τρίχωμα το οποίο λειτουργούσε σαν γούνα. Μια ομάδα μικροσκοπικών μυών συνδεδεμένων με τις φολίδες των τριχών συσπώνται όταν το ανθρώπινο σώμα νιώσει κρύο, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα οι τρίχες να «σηκώνονται» όρθιες. Οταν το τρίχωμα του ανθρώπου ήταν (πολύ) περισσότερο από ό,τι σήμερα η ανόρθωση των τριχών του λειτουργούσε μονωτικά και τον προστάτευε όσο ήταν εφικτό από το κρύο.

Τα αυτιά

Τα αυτιά μας εξακολουθούν φυσικά να λειτουργούν και να είναι κάτι περισσότερο από χρήσιμα αλλά αποτελούν ταυτόχρονα και ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των πολλών τρόπων με τους οποίους εξελίχθηκε ο άνθρωπος στο πέρασμα των αιώνων. Σίγουρα γνωρίζετε ή έχετε δει ανθρώπους που μπορούν να κινούν τα αυτιά τους. Τα αυτιά όλων των πρωτευόντων θηλαστικών διαθέτουν μύες τους οποίους τα ζώα μπορούν να χρησιμοποιούν για να τα κινούν με τρόπο τέτοιο ώστε να τα μετατρέπουν σε… ραντάρ που θα συλλαμβάνουν κάθε ήχο στο κοντινό τους περιβάλλον: ένας ήχος μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμος στην αναζήτηση τροφής ή σωτήριος στην περίπτωση πιθανής απειλής. Ομως οι άνθρωποι μπορούν απλά να στρέφουν το κεφάλι τους προς την κατεύθυνση των ήχων που θέλουν να ακούσουν και έτσι, προοδευτικά, αφού δεν χρησιμοποιούσαμε αυτούς τους μύες εκείνοι αδυνάτισαν και τελικά απωλέσαμε την ικανότητα να κινούμε τα αυτιά μας. Το ίδιο ακριβώς συνέβη και στους χιμπατζήδες.

Επίσης ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων γεννιέται με μία μικροσκοπική σχεδόν αόρατη τρύπα στο σημείο που το αυτί συναντά το πρόσωπο. Η τρύπα αυτή ονομάζεται προωτιαίος κόλπος και ορισμένοι βιολόγοι εκτιμούν ότι αποτελεί απομεινάρι από βράγχια, απομεινάρι δηλαδή όχι από προγονικά είδη του σύγχρονου ανθρώπου αλλά από προγονικά είδη των θηλαστικών τα οποία ζούσαν στην θάλασσα.

Οι φρονιμίτες

Οι πρώτοι φρονιμίτες κάνουν την εμφάνιση τους στον άνθρωπο σε ηλικία περίπου έξι ετών, οι επόμενοι σε ηλικία περίπου 12 ετών και οι τελευταίοι εμφανίζονται σε ηλικία περίπου 20 ετών. Σε κάποιες περιπτώσεις οι φρονιμίτες αναδύονται φυσιολογικά μέσα στην οδοντοστοιχία αλλά συχνά η παρουσία τους στην στοματική κοιλότητα είναι προβληματική αφού είτε βγαίνουν στραβά, είτε παρεμποδίζονται από άλλα δόντια, είτε έχουν σχηματιστεί αλλά δεν τελικά παραμένουν μέσα στα ούλα και χρειάζεται σε κάθε περίπτωση οδοντιατρική παρέμβαση. Το θέμα είναι ότι αυτά τα δόντια ήταν πιθανότατα χρήσιμα στα προγονικά μας είδη και βοηθούσαν στο να μασούν τις συνήθως σκληρές τροφές που είχαν στην διάθεση τους. Οταν προοδευτικά ο άνθρωπος κατάφερε με το μαγείρεμα των τροφών να τις κάνει πιο μαλακές οι φρονιμίτες πέρασαν σε αχρηστία.

Σκωληκοειδής απόφυση

Το πιο χαρακτηριστικό αλλά και επώδυνο/επικίνδυνο παράδειγμα άχρηστου οργάνου είναι η σκωληκοειδής απόφυση η οποία αποτελεί ένα μικρό τμήμα του παχέος εντέρου. Το όργανο αυτό από την μια πλευρά φαίνεται να μην έχει οποιαδήποτε χρησιμότητα στον οργανισμό και από την άλλη πλευρά μια φλεγμονή σε αυτό μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο τον ασθενή αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα το πρόβλημα. Μέχρι πρόσφατα η κρατούσα θεωρία ανέφερε ότι το όργανο αυτό ήταν ένα άχρηστο εντερικό υπόλειμμα. Ομως τελευταίες μελέτες που έχουν γίνει στην σκωληκοειδή υπόφυση έχουν οδηγήσει πολλούς επιστήμονες στην εκτίμηση ότι είναι σημαντική για την μικροβιακή ισορροπία στο παχύ έντερο, αφού τα μικρόβια τα οποία την επιλέγουν για να δημιουργήσουν αποικίες μπορούν να αναδημιουργούν τη χλωρίδα του εντέρου σε περίπτωση που διαταραχτεί, για παράδειγμα από μια σοβαρή διάρροια.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News