Πριν από μερικούς μήνες, ο Κερτ Σόλερ, δημοσιογράφος των New York Times και διευθυντής του περιοδικού T της εφημερίδας, επικοινώνησε μέσω Zoom με τους αρχιτέκτονες Τοσίκο Μόρι, Αναμπελ Σέλντορφ και Βίνσεντ Βαν Ντούισεν, τον designer Τομ Ντίξον, τον καλλιτέχνη και σκηνογράφο Ες Ντέβλιν, τον Νικίλ Σάβαλ, κριτικό και συνεργάτη  του Τ, και τον Τομ Ντελαβάν, διευθυντή design /εσωτερικών χώρων του T, για να μιλήσουν για τη μεταπολεμική αρχιτεκτονική.

Ο στόχος τους, γράφει ο Σόλερ στους New York Times, ήταν να φτιάξουν μια λίστα -παρόμοια με αυτή που έχει κάνει το περιοδικό για τους πιο επιδραστικούς χώρους, την τέχνη διαμαρτυρίας και τη σύγχρονη τέχνη– με τα 25 πιο σημαντικά κτίρια που κατασκευάστηκαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο χαρακτηρισμός «σημαντικό» προκαλεί πάντα αντιπαραθέσεις και υπήρξαν μεγάλες διαφωνίες μεταξύ των μελών της ομάδας.

Ωστόσο, όλοι ήθελαν να φωτίσουν έργα, που έγιναν τις τελευταίες οκτώ δεκαετίες οπουδήποτε στον κόσμο, είτε δημόσια είτε ιδιωτικά, περιορίζοντας τη λίστα τους σε αυτά που εξακολουθούν να υπάρχουν.  Ετσι ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες στην ομάδα να προτείνει ο καθένας περίπου 10  κτίρια, τα οποία στη συνέχεια θα «κοβόντουσαν» ανελέητα.

Στο βίντεο, επάνω, ο οικισμός Νέα Κουρνά, κοντά στο Λούξορ της Αιγύπτου, έργο του πρωτοπόρου Χασάν Φάθι, έχει ανακηρυχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Οι μοντερνιστές έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη συζήτηση, και μερικοί από αυτούς -Λούντβιχ Μις φαν ντερ Ρόε, Λούις Καν, Λίνα Μπο Μπάρντι, Λουίς Μπαραγκάν – αναφέρθηκαν επανειλημμένα στις  προτάσεις.

Υπήρχαν επίσης τρία κτίρια –η οικία «Farnsworth» του Μις φαν ντερ Ρόε (1951) το «Salk Institute» του Καν (1965), και το εργοστάσιο « SESC Pompéia» της Μπο Μπάρντι (1986)- που έχοντας λάβει τρεις προκαταρκτικές ψήφους το καθένα, επιβαλλόταν πρακτικά η ένταξή τους στην τελική λίστα.

Από εκεί και πέρα, όμως, η αντιπαράθεση δυνάμωσε καθώς έπρεπε να περιοριστούν τα στυλ, οι χώρες, η αισθητική, οι τυπολογίες και οι δημιουργοί των έργων, και τα μέλη της ομάδας  ασκούσαν πίεση υπέρ ή κατά της αρχιτεκτονικής που θεωρούσαν ότι όχι μόνο αναδιαμόρφωσε τον κόσμο και την εποχή της, αλλά επίσης διαρκεί και η επιρροή της συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Με δεδομένο τις δυσκολίες της εποχής μας, γράφει ο Σόλερ, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι κοινωνικές ανησυχίες της αρχιτεκτονικής -η ανάγκη παροχής στέγης, για παράδειγμα, ή η δημιουργία χρήσιμων αστικών και ακαδημαϊκών δομών, η ιδέα ότι όμορφες πόλεις και κοινότητες δεν πρέπει να χτίζονται μόνο για και από τους πλούσιους ,  ο επείγων χαρακτήρας της βιωσιμότητας, του περιβαλλοντισμού και της υλικότητας – ήταν στο μυαλό όλων.

Προσπάθησαν, λοιπόν, να είναι δημοκρατικοί επιλέγοντας, επίσης, έργα από κάθε ήπειρο εκτός από την Ανταρκτική και λαμβάνοντας υπόψη τις ιστορικές ανισότητες του τομέα, ειδικά στη Δύση, και ιδιαίτερα όταν πρόκειται για αρχιτέκτονες μαύρους και γυναίκες.

Προφανώς, μια διαφορετική λίστα θα είχε προκύψει από διαφορετική ομάδα, ή ακόμη και από την ίδια ομάδα ένα άλλο απόγευμα. Γιατί όπως τόνισε η Σέλντορφ σε κάποια στιγμή απογοήτευσης «Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν περισσότερα από 25 σημαντικά κτίρια».

Ιδού τα κτίρια που επέλεξαν:

• 1 Λουίς Μπαραγκάν, «Casa Luis Barragán», Πόλη του Μεξικού (1948)
• 2 Λούντβιχ Μις φαν ντερ Ρόε, «Farnsworth House», Πλάνο, Ιλινόις, ΗΠΑ (1951)
• 3 Χασάν Φάθι, «New Gourna Village» Λούξορ, Αίγυπτος (1952)
• 4 Αλβάρ Ααλτο, «Säynätsalon kunnantalo» Δημαρχείο της πόλης Γιβάσκιλα, Φινλανδία (1952)
• 5 Λούντβιχ Μις φαν ντερ Ρόε, «Seagram Building», πόλη της Νέας Υόρκης, ΗΠΑ (1958)
• 6 Κέντζο Τάνγκε, «Kagawa Prefectural Government Office Building», Τακαμάτσου, Ιαπωνία (1958)
• 7 Κάρλο Σκάρπα, «Renovation of Fondazione Querini Stampalia», Βενετία, Ιταλία (1959)
• 8  ΛεΚορμπιζιέ,«Couvent Sainte-Marie de la Tourette», Εβέ, Γαλλία (1960)
• 9 Εντουαρντ Λάραμπι Μπαρν, «Haystack Mountain School of Crafts», Ντιρ Αϊλ, Μέιν, ΗΠΑ (1961)
• 10 Λούις Καν, «Salk Institute», Λα Τζόλα, Καλιφόρνια, ΗΠΑ (1965)
• 11 Μπακμίνστερ Φούλερ, «Geodesic Dome for Expo ’67» Μόντρεαλ, Καναδάς (1967)
• 12 Τζον Μουτουσάμι, «Johnson Publishing Company Building», Σικάγο, ΗΠΑ (1971)
• 13 Τζορν Ατσον, «Sydney Opera House», Σίδνεϊ, Αυστραλία (1973)
• 14 Σαρλότ Περιάν και Atelier d’Architecture en Montagne, «Les Arcs in Savoie», Γαλλία (1974)
• 15 Τζούλιαν Λάμπεν,«Van Wassenhove House», Σιντ Μάρτινς-Λάτεμμ, Βέλγιο (1974)
• 16 Ρέντσο Πιάνο και Ρίτσαρντ Ρότζερς «Centre Pompidou», Παρίσι, Γαλλία (1977)
• 17 Μπαλκρίσνα Ντόσι, «Indian Institute of Management Bangalore», Μπανγκαλόρ, Ινδία (1983)
• 18 Λίνα Μπο Μπάρντι, «SESC Pompéia», Σάο Πάολο, Βραζιλία (1986)
• 19 Πέτερ Τσούμτχορ, «Therme Vals», Βαλς, Ελβετία (1996)
• 20 Φράνσις Κερέ, «Gando Primary School», Γκάντο, Μπουργκίνα Φάσο (2001)
• 21 Γουάνγκ Σου και Λου Γουενγιού, «Xiangshan Central Campus of China Academy of Art» Χανγκτσού, Κίνα (2007)
• 22 Μαρίνα Ταμπασούμ, «Bait Ur Rouf Mosque», Ντάκα, Μπαγκλαντές (2012)
• 23 Αμάντα Γουίλιαμς, «“Color(ed) Theory” Series» Σικάγο, ΗΠΑ (2014-16)
• 24 Lacaton & Vassal, Φρεντερίκ Ντρουό and Κριστόφ Ουτίν, «Transformation of 530 Dwellings», Grand Parc, Μπορντό, Γαλλία (2017)
• 25 Διάφοροι designers «International Space Station», σε τροχιά γύρω από τη Γη (σε φάση ανάπτυξης)

Δείτε εδώ πληροφορίες και φωτογραφίες όλων των κτιρίων

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News