Πριν πέσει για ύπνο κάθε βράδυ, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Ορεγκον Ντον Τάκερ τοποθετεί στο κεφάλι του ένα «καπέλο» που αποτελείται από ηλεκτρόδια. Το καπέλο είναι συνδεδεμένο με έναν μικρό υπολογιστή στο κομοδίνο του κρεβατιού. Ο Τάκερ διευθύνει το ιδιωτικό εργαστήριο Brain Electrophysiology και εργαζόμενοι σε αυτό φορούν επίσης το βράδυ το ειδικό καπέλο.

Το σύστημα αντιλαμβάνεται πότε ο χρήστης αρχίζει να κοιμάται και πότε εισέρχεται στο αρχικό, «ελαφρύ» στάδιο του ύπνου. Οταν συμβεί αυτό, το σύστημα εκπέμπει ηλεκτρικούς παλμούς στο κρανίο, οι οποίοι βυθίζουν τον χρήστη σε «βαθύ» ύπνο. Οπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η εφημερίδα «Washington Post», στόχος του συστήματος δεν είναι να κάνει πιο ξεκούραστο τον χρήστη αλλά να βελτιώσει την ποιότητα του ύπνου όσον αφορά τους μηχανισμούς που δρουν στον εγκέφαλο ενόσω κοιμάται.

Μια σειρά από καινοτόμες έρευνες τα τελευταία χρόνια έχουν δείξει ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει ένα σύστημα καθαρισμού που ενεργοποιείται όταν εισερχόμαστε σε βαθύ ύπνο. Το σύστημα αυτό «καθαρίζει» ό,τι ο εγκέφαλος και ο οργανισμός μας κρίνει ότι δεν είναι χρήσιμο και πρέπει να αποβληθεί, επειδή μπορεί να γίνει επιβλαβές. Αυτή η νυχτερινή διαδικασία καθαρισμού του εγκεφάλου βοηθά σε πρώτο επίπεδο να κοιμόμαστε καλύτερα, ενώ παράλληλα ενισχύει τη συγκέντρωση, τη μνήμη και τις κινητικές ικανότητες μας.

Ομως όσο περνούν τα χρόνια, αυτό το σύστημα καθαρισμού αρχίζει να χάνει την αποτελεσματικότητά του και να αφήνει μέσα στον εγκέφαλο και τον οργανισμό αυτά τα «μεταβολικά σκουπίδια», ανάμεσα στα οποία είναι και η β-αμυλοειδής πρωτεΐνη που αποτελεί κύριο συστατικό των πλακών που δημιουργούνται στον εγκέφαλο και προκαλούν τις νευροεκφυλιστικές παθήσεις όπως η άνοια και η Αλτσχάιμερ.

Η ώθηση νεότητας

Ο συγκεκριμένος τομέας συγκεντρώνει μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον το τελευταίο διάστημα. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο τον τελευταίο χρόνο, έχουν δημοσιευθεί περισσότερες από 300 έρευνες για αυτό το σύστημα καθαρισμού του εγκεφάλου, που ονομάστηκε «γλυμφατικό σύστημα».

Τα πειράματα με το καπέλο στο εργαστήριο του Ντον Τάκερ είναι αποτέλεσμα μιας εξ αυτών των ερευνών. Το σύστημα ονομάζεται AugNOD (Augmented Neural Oscillation Driver) και αναπτύχθηκε έτσι ώστε να δώσει έξτρα ώθηση σε αυτόν τον μηχανισμό καθαρισμού του εγκεφάλου. «Ευελπιστώ ότι σύντομα η τεχνολογία αυτή θα χρησιμοποιείται ευρέως από όσους θέλουν κυριολεκτικά να καθαρίζουν το κεφάλι τους. Είναι ένας τρόπος να διατηρείται ο εγκέφαλος νέος» αναφέρει ο Τάκερ.

Ο αμερικανικός στρατός αλλά και διάφορα πανεπιστήμια έδειξαν έμπρακτο ενδιαφέρον για αυτή την τεχνολογία και προσέφεραν στον Τάκερ χρηματοδότηση που συνολικά αγγίζει τα 4,3 εκατ. δολάρια για τη δημιουργία μιας συσκευής που όχι μόνο θα ξεκουράζει, αλλά θα οξύνει τον νου και θα μπορούν, μεταξύ άλλων, να χρησιμοποιούν οι στρατιώτες που κοιμούνται ελάχιστα όταν βρίσκονται στα πεδία των μαχών.

Η ερευνητική ομάδα που αναπτύσσει αυτή την τεχνολογία αισιοδοξεί ότι οι πρώτες συσκευές καθαρισμού του εγκεφάλου θα κυκλοφορήσουν στο εμπόριο μέσα στην επόμενη πενταετία και θα είναι διαθέσιμες σε όλους. «Πιστεύω ότι εκτός από το μηχάνημα, σε περίπου επτά χρόνια θα έχει αναπτυχθεί και κάποια φαρμακευτική προσέγγιση για τον καθαρισμό του εγκεφάλου κατά την διάρκεια του ύπνου» αναφέρει ο Τζέφρι Ιλιφ, μέλος της ερευνητικής ομάδας που ήταν ένας από τους επιστήμονες που πρωτοστάτησαν στην ανακάλυψη του γλυμφατικού συστήματος.

Το κυτταρικό ντους

Οι έρευνες σε αυτόν τον τομέα έχουν δείξει πως όταν κοιμόμαστε, τα εγκεφαλικά μας κύτταρα συρρικνώνονται με τρόπο τέτοιο ώστε να δημιουργείται χώρος για να κυκλοφορήσει ένα εγκεφαλικό υγρό το οποίο προσφέρει σε κάθε κύτταρο ένα πραγματικό μπάνιο, καθαρίζοντας τα κύτταρα από τις άχρηστες πρωτεΐνες που παράγει ο εγκέφαλος.

«Πιστεύουμε ότι το υγρό αυτό δεν σχετίζεται μόνο με νευροεκφυλιστικές ασθένειες αλλά και με νευροανοσολογικές παθήσεις, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, νευροαγγειακές παθήσεις, τραυματισμοί του εγκεφάλου και ισχαιμικά επεισόδια, ενώ υπάρχουν ενδείξεις που συνδέουν το υγρό αυτό με πονοκεφάλους, αλλά και νευροψυχιατρικές παθήσεις, όπως η κατάθλιψη και η διπολική συμπεριφορά» αναφέρει ο Ιλιφ.

Ο Ντον Τάκερ ασχολείται ερευνητικά με όλα αυτά τα προβλήματα υγείας εδώ και δεκαετίες και έχει συμμετάσχει στην ανάπτυξη διαφόρων πειραματικών τεχνολογιών. Το σύστημα που αναπτύσσει το εργαστήριό του αποτελεί προϊόν των ευρημάτων από πειράματα που έχουν σε διάφορα εργαστήρια σε όλο τον κόσμο, με αντικείμενο την παρέμβαση στα διάφορα στάδια του ύπνου.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News