Φωτογραφίες Τάκης Καραγιάννης

Μία από τις εκθέσεις που φιλοξενούνται στο ReMap4, που ξεκίνησε την Κυριακή 8 Σεπτεμβρίου στην περιοχή του Κεραμεικού και του Μεταξουργείου, ονομάζεται Nostalgia Nervosa και αποτυπώνει το φαινόμενο λατρείας των «παλιών καλών εποχών» από τις νεότερες γενιές, ανεξαρτήτως αν οι ίδιες έχουν ή όχι σχετικές παραστάσεις.

Στην Ελλάδα ανέκαθεν αναπολούσαμε το παρελθόν, ωραιοποιημένο και προσαρμοσμένο στις ανάγκες μας. Ο Λεωνίδας και οι 300, ο μαρμαρωμένος βασιλιάς, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός και το λάβαρο της επανάστασης, εκφράσεις όπως «κάθε πέρσι και καλύτερα» ή για αυτούς που ήθελαν να είναι πιο συγκεκριμένοι «πού ’σαι, ρε Παπαδόπουλε», τραγούδια που εξυμνούν μαθητικά χρόνια ή αναρωτιούνται «πού ’ναι τα χρόνια, τα ωραία χρόνια» και ούτω καθεξής.

Είμαστε συλλογικά πεπεισμένοι ότι αφήνουμε πίσω μας χρυσά χρόνια και οδεύουμε προς ολοένα πιο μαύρα και άραχλα. Το ίδιο υποστηρίζουν πολλοί και για την ίδια τη γειτονιά του Κεραμεικού: Μια γειτονιά η οποία, παρότι βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, ταλανίζεται εδώ και καιρό, πολύ πριν ξεκινήσει η κρίση, από μύρια προβλήματα σαν να είναι ξεχασμένη από την πολιτεία και τους ανθρώπους.

Πρόκειται για μια περιοχή η οποία ενώ έχει μια καλή αστική υποδομή, εξυπηρετείται από δύο σταθμούς του μετρό, βρίσκεται μεταξύ κεντρικών οδικών αρτηριών, διαθέτει αρκετούς πεζόδρομους και πολλά αξιόλογα νεοκλασικά και μεταγενέστερα κτήρια, εντούτοις αποτελεί την πιο αραιοκατοικημένη γειτονιά της Αθήνας, και κάπου μεταξύ των οίκων ανοχής, των κινέζικων παραμάγαζων και των ναρκομανών που περιφέρονται στον δρόμο σαν φαντάσματα, φλερτάρει επικίνδυνα με την γκετοποίηση.

Είναι λοιπόν αναμενόμενο πολλοί να νοσταλγούν παλιές καλύτερες εποχές της περιοχής, τις οποίες φυσικά όμως δεν έχουν ζήσει, καθώς ο Κεραμεικός και το Μεταξουργείο έχουν υπάρξει υποβαθμισμένες συνοικίες τουλάχιστον τα τελευταία 100 χρόνια, για διαφορετικούς κάθε φορά λόγους.

Υπό αυτή τη λογική θα προτιμούσα αντί να υπάρχει nostalgia nervosa για τη γειτονιά αλλά και την πολύπαθη Αθήνα εν γένει, να υπάρχει optimismus, έστω και nervosus: Αντί για την εμμονή για την επιστροφή σε μια χρυσή εποχή που ενδεχομένως δεν υπήρξε ποτέ, να καλλιεργηθεί αισιοδοξία για ένα μέλλον το οποίο μπορεί να διαμορφωθεί με καλύτερες προϋποθέσεις.

Όποιος περπάτησε στη γειτονιά το βράδυ των εγκαινίων του ReMap μπορεί να το πιστοποιήσει: Ποτέ άλλοτε δεν υπήρξε τόσος πολύς κόσμος στους δρόμους αυτής της γειτονιάς να κυκλοφορεί ξέγνοιαστος, χαρούμενος και πλήρως συνδεδεμένος με τα δρώμενα της πόλης. Το ReMap κατάφερε με επίμονη προσπάθεια ετών να κερδίσει το πρώτο στοίχημα: Να προσελκύσει τον κόσμο στη γειτονιά, να κάνει τη γειτονιά έστω και για ένα βράδυ να δείξει τις δυνατότητές της: Όχι το τι ήταν αλλά το τι θα μπορούσε να είναι.

Τώρα απομένει να κερδηθεί το δεύτερο στοίχημα, το οποίο είναι σαφώς πιο δύσκολο: Όλοι αυτοί οι άνθρωποι, κι ακόμα περισσότεροι, να μετατραπούν από περιστασιακούς επισκέπτες σε μόνιμους, ενεργούς κατοίκους οι οποίοι θα ζουν, θα δημιουργούν και θα δραστηριοποιούνται στον Κεραμεικό και το Μεταξουργείο. Και για να μην παρεξηγηθώ: Δεν οραματίζομαι ένα νέο Γκάζι ή Ψυρρή. Αυτές οι δύο γειτονιές ούτε με πρόγραμμα αναπτύχθηκαν, ούτε με καλή αισθητική, ούτε με μια λογική αναζωογόνησης του κέντρου, αλλά με μια μονοδιάστατη λογική του προορισμού διασκέδασης – αρπαχτής.

Η πρόκληση θα είναι η ισόρροπη διαμόρφωση μιας γειτονιάς μικτής χρήσης, όπου θα υπάρχουν κάτοικοι, σχολεία, υπηρεσίες, μαγαζιά, εστιατόρια, χώροι άθλησης, ψυχαγωγίας. Η ακόμα μεγαλύτερη πρόκληση θα είναι για πρώτη φορά στην ιστορία της πόλης να συμπράξουν το κράτος, η τοπική αυτοδιοίκηση, ο ιδιωτικός τομέας, ο μη κυβερνητικός τομέας και οι ίδιοι οι πολίτες στον σχεδιασμό και την υλοποίηση αυτής της παλιάς-νέας γειτονιάς, απαλλαγμένοι από σύνδρομα του παρελθόντος, μονομανίες και καιροσκοπισμό. Και η τρίτη, ύστατη πρόκληση θα είναι όλα αυτά να ξεκινήσουν τώρα, χωρίς δικαιολογίες με αφορμή την κρίση, αλλά με αναγνώριση των ευκαιριών που προκύπτουν από αυτήν.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News