Καρδιολόγος είχε επιλέξει να γίνει. Πέντε φτασμένοι γιατροί –μεταξύ των οποίων ο πατέρας του και ένας γιατρός του Χάρβαρντ– του είπαν «Πυρηνική Ιατρική». Σχεδόν δεν είχε ακούσει τότε για αυτόν τον τομέα. «Αλλά για να το λένε αυτοί, κάτι θα ξέρουν».

Δεν το μετάνιωσε ποτέ. Στην Ελλάδα, δεν υπάρχει Πυρηνική Ιατρική χωρίς Γιάννη Δατσέρη.

Υπηρέτησε τον τομέα αυτόν επί τέσσερις δεκαετίες στο ΕΣΥ, επί 20 και πλέον χρόνια διηύθυνε τη μεγαλύτερη μονάδα Πυρηνικής Ιατρικής της χώρας, στον «Ευαγγελισμό», και ήδη συμπληρώνει έναν χρόνο στο νέο Κέντρο Διαγνωστικής και Θεραπευτικής Πυρηνικής Ιατρικής του «Ερρίκος Ντυνάν», όπου βλέπει την ειδικότητά του να εξελίσσεται με «Θεραδιάγνωση, Theragnostics» και την επέκτασή της στην διερεύνηση εγκεφαλικών νόσων.

Αυτό είναι το συναρπαστικό στην Πυρηνική Ιατρική: Προχωρά μπροστά και δεν κοιτάζει πίσω.

«Πριν 41 χρόνια, όταν έδινα εξετάσεις για την Πυρηνική Ιατρική, διάβαζα την ύλη της Αμερικής ό,τι πιο σύγχρονο υπήρχε τότε. Σήμερα, ισχύει μόλις 5% από αυτά τα βιβλία… Εδώ, πρέπει να μαθαίνεις, να ενσωματώνεις γρήγορα το καινούργιο και να ξεχνάς το παλιό», λέει ο Γιάννης Δατσέρης στο Protagon.

Και εξηγεί πως σε μισό αιώνα η Πυρηνική Ιατρική έχει αλλάξει επτά γενιές εξοπλισμού και από την απλή γ’ κάμερα και το σπινθηρογράφημα, βρίσκεται σήμερα στα υβριδικά ψηφιακά συστήματα το PET/CT (τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων), το SPECT/CT (τομογραφία εκπομπής φωτονίων) και τα Theragnostics (Διάγνωση και Θεραπεία ταυτόχρονα).

Αντίστοιχα, έχουν εξελιχθεί ραγδαία τα ραδιοφάρμακα –που αποτελούν την κινητήρια δύναμη των εξετάσεων- με ουσίες που μιμούνται φυσιολογικές και παθολογικές διεργασίες.

Η πιο «συνηθισμένη» χρήση είναι η χορήγηση ραδιοφαρμάκου που καθιστά τη γλυκόζη ραδιενεργή (και πολύ φωτεινή στην απεικόνιση). Στον οργανισμό του ανθρώπου, όσο πιο έντονη είναι η κυτταρική δραστηριότητα, τόσο μεγαλύτερη η απορρόφηση γλυκόζης. Και ο καρκίνος δημιουργεί υπερ-δραστήρια κύτταρα που δεν μπορούν να ξεφύγουν από την πυρηνική απεικόνιση, αφού τα «φωτίζει» η γλυκόζη.

Σήμερα, υπάρχουν βέβαια, όπως εξηγεί ο κ.Δατσέρης, και πολύ εξειδικευμένα φάρμακα για πιο ειδικές λειτουργίες των ανθρώπινων ιστών.

Το 90% της Πυρηνικής Ιατρικής αφορά τον καρκίνο: Οι εφαρμογές της χρησιμοποιούνται πλέον για την διάγνωση και τον θεραπευτικό σχεδιασμό που αφορά σχεδόν κάθε μορφή καρκίνου. Είναι ενδεικτικό ότι η ανάπτυξη αυτού του τομέα έχει αλλάξει κατά τουλάχιστον 60% την διαχείριση και αντιμετώπιση των λεμφωμάτων.

Και η νέα εποχή των Theragnostics αναμένεται να αλλάξει ριζικά την διαχείριση του καρκίνου του προστάτη. Οπως εξηγεί ο κ.Δατσέρης: «Με ειδικούς ιχνηθέτες και ραδιενεργό φθόριο βλέπουμε το ειδικό προστατικό αντιγόνο, ενώ αλλάζοντας το φθόριο με λουτέσιο παρεμβαίνουμε θεραπευτικά στον καρκίνο του προστάτη».

Ομως δεν είναι μόνον η Ογκολογία. Η Πυρηνική Ιατρική βρίσκει εφαρμογές και στην Καρδιολογία (π.χ. έλεγχος αιμάτωσης του μυοκαρδίου με ρουβίδιο-82) και στην Ανοσολογία και την διερεύνηση φλεγμονών.

Η «επανάσταση», ωστόσο, μπορεί να έρθει από τον εγκέφαλο: Η πιο καινούργια εφαρμογή στην Πυρηνική Ιατρική είναι η διερεύνηση της νόσου Αλτσχάιμερ:

«Η νόσος Αλτσχάιμερ σχετίζεται με τη συγκέντρωση δύο πρωτεϊνών στον εγκέφαλο, το αμυλοειδές και την πρωτεΐνη TAU. Διαπιστώθηκε ότι μια απλή ουσία, ένας υδρογονάνθρακας που επισημαίνεται με ραδιενεργό φθόριο , «κολλάει» πάνω στο αμυλοειδές. Ετσι μπορεί να απεικονιστεί η συγκέντρωση αυτής της πρωτεΐνης. Και μάλιστα έως και δέκα χρόνια πριν εκδηλωθούν συμπτώματα άνοιας. Μέσα στο 2025 θα είναι δυνατή και η απεικόνιση της TAU. Καταλαβαίνει κανείς ότι με αυτές τις δυνατότητες μπορούν να αλλάξουν πολλά στη διαχείριση της νόσου», αναφέρει ο κ.Δατσέρης.

Το μέλλον και οι νέοι γιατροί

Στην ερώτηση «Ποιο είναι το μέλλον στην Πυρηνική Ιατρική;», ο Γιάννης Δατσέρης απαντά «άγνωστο, αλλά πάντως συναρπαστικό»!

Και εξηγεί πως η πρόοδος της τεχνολογίας και της φαρμακολογίας είναι τέτοια, που είναι πραγματικά αδύνατο να προβλέψει κανείς τι μπορεί να φέρει το αύριο. «Στις αρχές του 2000, το περιοδικό της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Πυρηνικής Ιατρικής ζήτησε από τους κορυφαίους γιατρούς της ειδικότητας να προβλέψουν τι θα φέρει ο νέος αιώνας. Κανείς τους δεν προέβλεψε την μεγάλη κυριαρχία του PET/CT», αναφέρει ενδεικτικά.

Οσο για το μέλλον της Πυρηνικής Ιατρικής στην Ελλάδα, είναι αλήθεια, όπως λέει, ότι δεν είναι από τις δημοφιλείς ειδικότητες για τους νέους γιατρούς, οι οποίοι πιο συχνά στρέφονται σε ιατρικά πεδία που τους επιτρέπουν ιδιωτικό έργο και μεγαλύτερη επαγγελματική ευελιξία. «Είμαστε κάτι λιγότερο από 300, η Ελλάδα χρειάζεται περίπου άλλους 150 καλά εκπαιδευμένους πυρηνικούς γιατρούς τα επόμενα χρόνια».

Οποιος, πάντως, θέλει, μπορεί να γίνει καλός πυρηνικός γιατρός στη χώρα μας, αφού το επίπεδο εκπαίδευσης (χάρη και στον Γιάννη Δατσέρη, σημειώνω με έντονα γράμματα) είναι εφάμιλλο της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτείων.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News