Στη Σουηδία κυκλοφορούν διαδικτυακές αναρτήσεις συνοδευόμενες από emoji περιστρόφων και κρανίων. Πρόκειται για τις επονομαζόμενες «αγγελίες δολοφονίας», που δημοσιεύονται στο διαδίκτυο από αρχηγούς συμμοριών, προσφέροντας αμοιβή σε νεαρούς πρόθυμους να πραγματοποιήσουν ένοπλες επιθέσεις.

«Κάθε είδος εργασίας είναι διαθέσιμο», γράφει μία αγγελία, υποσχόμενη αμοιβή μέχρι και ένα εκατομμύριο κορώνες (91.100 ευρώ). «Η ηλικία δεν παίζει ρόλο», γράφει μια άλλη – προσφέροντας μια ερμηνεία για το γεγονός ότι πολλοί από τους νέους πληρωμένους δολοφόνους της Σουηδίας δεν είναι σκληροτράχηλοι εκτελεστές, αλλά παιδιά, όπως αναφέρει αποκαλυπτικό ρεπορτάζ της βρετανικής Telegraph.

Μέρος του προβλήματος, αναφέρουν πολλοί, είναι ότι η σουηδική νομοθεσία ορίζει ότι όποιος είναι κάτω των 15 ετών είναι πολύ νέος για δίωξη. Ετσι οι συμμορίες στοχεύουν εφήβους ηλικίας ως και 13 ετών, πολλοί εκ των οποίων συλλαμβάνονται σχεδόν κάθε εβδομάδα, προκαλώντας μια εθνική κρίση άνευ προηγουμένου. Οι εμπλεκόμενοι στις συμμορίες ξεπερνούν τους χαρακτήρες όλων των δημοφιλών αστυνομικών μυθιστορημάτων του Στιγκ Λάρσεν.

Το ερώτημα που προκύπτει αβίαστα είναι γιατί η Σουηδία, που για δεκαετίες αποτελούσε αντικείμενο ζήλιας της υπόλοιπης Ευρώπης σχετικά με τις συνθήκες ειρήνης και ευημερίας της, ξαφνικά έγινε τόπος σύγκρουσης συμμοριών και πεδίο πολυάριθμων δολοφονιών. Και γιατί μια χώρα με τεράστια παράδοση στην υποδοχή μεταναστών διαθέτει τόσα μέλη συμμοριών από τις κοινότητες τους.

Αυτά είναι τα ερωτήματα που επιχειρεί να απαντήσει σε δύο best seller βιβλία του ο σουηδός δημοσιογράφος Ντιαμάντ Σαλιχού. Το πρώτο, με τίτλο «Μέχρι να Πεθάνουν Ολοι», καταγράφει τον πόλεμο μεταξύ δύο συμμοριών από Σομαλούς του δρόμου, που άφησε νεκρούς εννέα νεαρούς συμμορίτες.

Το τελευταίο του βιβλίο, με τίτλο «Οταν δεν Ακούει Κανείς», έχει θέμα τα ανώτερα κλιμάκια του σουηδικού εγκλήματος και βασίζεται σε όσα έχουν αποκαλυφθεί μέσω της αστυνομικής καταστολής της Encrochat – της κρυπτογραφημένης υπηρεσίας κινητής τηλεφωνίας που χρησιμοποιούν οι γκάνγκστερ σε όλη την Ευρώπη. Ο Σαλιχού, μετανάστης και ο ίδιος από το Κόσοβο, εργαζόταν στο Λονδίνο ως ως ξένος ανταποκριτής της σουηδικής ταμπλόιντ Expressen.

Η Telegraph γράφει πως κάλυψε τις ταραχές του 2011, στις οποίες πρωτοστατούσαν οι τοπικές συμμορίες, και δύο χρόνια αργότερα τις ταραχές που ξέσπασαν σε γειτονιές πόλεων της χώρας. Κατέγραψε τα παράπονα των νέων για την ανεργία και την αποξένωση, αλλά αναρωτήθηκε για την εξάπλωση της εγκληματικότητας σε περιοχές με καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και στέγασης από εκείνες της Βρετανίας.

Μετά από μια δεκαετία έξαρσης της βίας –και 62 θανατηφόρα περιστατικά πυροβολισμών στους δρόμους των σουηδικών πόλεων μόνο το 2022– η χώρα άρχισε μια ενδοσκόπηση. Ανακάλυψε ότι οι φατρίες των ηλικιωμένων μοτοσικλετιστών που κάποτε συνέθεταν τις γνωστότερες συμμορίες των δρόμων, έχουν πλέον αντικατασταθεί από βαλκανικές και μεσανατολικές εθνοτικές μαφίες.

Κυρίαρχη ανάμεσά τους είναι η Foxtrot, μια κουρδική συμμορία που κατέχει εξέχουσα θέση στο εμπόριο ναρκωτικών της Σουηδίας, αν και μεγάλο μέρος της δραστηριότητάς της θα μπορούσε να χαρακτηριστεί πιο εύστοχα ως «ανοργάνωτο έγκλημα». Ξεκίνησε από το διαδίκτυο, στρατολογώντας νεαρούς Σουηδούς, δανείζοντας τους όπλα και χειροβομβίδες, αναφέρει η Telegraph.

Με τη σουηδική αστυνομία αδύναμη να ανταποκριθεί, πολλές επαρχιακές πόλεις έγιναν τόποι δολοφονιών και βομβιστικών επιθέσεων. Παράλληλα, οι αρχηγοί της συμμορίας άρχισαν να αποκτούν φήμη μέσα από τραγούδια ράπερ και βίντεο των λεγόμενων «gangfluencers» – όρος που εισήχθη στη λίστα των νέων λέξεων του Σουηδικού Συμβουλίου Γλώσσας το 2021.

Αλλά οι συμμορίες δεν διαθέτουν μόνο εφήβους από τα μεταναστευτικά γκέτο των πόλεων – και νεαροί Σουηδοί, τόσο από χαμηλά κοινωνικά υπόβαθρα, όσο και από τις ανώτερες οικονομικά τάξεις, συμμετέχουν σε δολοφονίες. Σίγουρα, μέρος της ευθύνης για την αύξηση της εγκληματικότητας οφείλεται στις κοινωνικές παθογένειες που είναι κοινές στις περισσότερες από τις πιο φτωχές πολυφυλετικές γειτονιές της Ευρώπης.

Η ανεργία και οι διακρίσεις περιορίζουν τις προοπτικές πολλών εφήβων, ενώ οι επιτυχημένες τηλεοπτικές σειρές με επίκεντρο τις τοπικές συμμορίες –κάποιες εκ των οποίων διανέμονται διεθνώς μέσω δικτύων όπως το Netflix και το HBO– αναδεικνύουν τα ελκυστικά στοιχεία των συμμοριτών (χρήματα, σεβασμό, εξουσία), υποβαθμίζοντας τα αρνητικά (τραύματα, χειραγώγηση, τραγικές συνέπειες).

Οι συνέπειες είναι δραματικές για μια χώρα που τη δεκαετία του 1960 θεωρείτο ανθρωπιστική υπερδύναμη, που υποδεχόταν ξένους με κοινωνικά προβλήματα – Αμερικανούς που προσπαθούσαν να ξεφύγουν από την επιστράτευση στον πόλεμο του Βιετνάμ, Σοβιετικούς αντιφρονούντες, Ιρακινούς που έφευγαν από το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεϊν.

Στη δεκαετία του 1990 υποδεχόταν πρόσφυγες από τα Βαλκάνια, ενώ την τελευταία δεκαετία φιλοξενεί αιτούντες άσυλο από τη Συρία, το Αφγανιστάν και την υποσαχάρια Αφρική. Ανησυχώντας για τον κίνδυνο δημιουργίας «παράλληλων κοινωνιών», οι σουηδικές κυβερνήσεις χρηματοδοτούν εδώ και καιρό προγράμματα κοινωνικής ένταξης παράλληλα με τα κύματα μετανάστευσης.

Αλλά παρ’ όλα αυτά, οι «παράλληλες κοινωνίες» διαμορφώθηκαν στη χώρα. Σήμερα, όπως αναφέρει η Telegraph, σε πολλές σουηδικές κοινότητες υπάρχουν σχολεία που διδάσκουν σχεδόν αποκλειστικά παιδιά με μεταναστευτικό υπόβαθρο. Αυτό το φαινόμενο προκαλεί κοινωνικούς διαχωρισμούς, με τους γηγενείς Σουηδούς να είναι φιλικοί απέναντι στους μετανάστες, αλλά ταυτόχρονα και επιφυλακτικοί να τους εντάξουν στις κοινωνικές τάξεις τους.

Η περιθωριοποίηση τους οδηγεί στην εγκληματικότητα, με όχημα το διαδίκτυο και τις αγγελίες. Οι ηγέτες των συμμοριών καλλιεργούν συνθήκες αίρεσης στα μέλη τους από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μετά τη μετάδοση της φημολογούμενης δολοφονίας του, ένα ηγετικό μέλος των Foxtrot τράβηξε βίντεο στο οποίο κρατά ένα χρυσό Καλάσνικοφ, ισχυριζόμενος ότι σκηνοθέτησε το θάνατό του. Οι ακόλουθοι τους εκστασιάστηκαν.

Τα πράγματα περιπλέκονται περαιτέρω από το γεγονός ότι πολλοί γκάνγκστερ διαθέτουν οικογενειακά καταφύγια στη Μέση Ανατολή, όπου οι διασυνδέσεις τους εκεί τους προσφέρουν άλλοθι απέναντι σε συλλήψεις. Η σουηδική κυβέρνηση προσπαθεί να αντιμετωπίσει τις συμμορίες αυξάνοντας τις ποινές φυλάκισης των ανηλίκων, την ώρα που το ακροδεξιό κόμμα των Σουηδών Δημοκρατών αγγίζει το 20% των ψηφοφόρων στις δημοσκοπήσεις.

Οι πολιτικοί πλέον ζητούν περιορισμούς από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ώστε να σταματήσουν τις αναρτήσεις των «διαφημίσεων δολοφονιών». Αλλά όσο κι αν η αστυνομία και οι περιορισμοί στο διαδίκτυο περιορίζουν τη διάδοση των συμμοριών, η υποκείμενη αιτία για τη βία παραμένει. Οι διακρίσεις απέναντι στους μετανάστες και το χαμηλό βιωτικό τους επίπεδο θα συνεχίσουν να τους ρίχνουν στην αγκαλιά του οργανωμένου εγκλήματος.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News