Ρολόι και ξυπνητήρι, GPS και χάρτες, φωτογραφική μηχανή και βιντεοκάμερα, ραδιόφωνο. Ιδού ένας μικρός ενδεικτικός κατάλογος αντικειμένων της καθημερινότητας που τα smartphone κατέστησαν παρωχημένα. Ακόμα και το αστείο «αν κάνει καφέ» ήδη έχει χάσει την αξία του, αφού αν το συνδέσεις από τη δουλειά – ασύρματα εννοείται – με την έξυπνη καφετιέρα στο σπίτι, ναι μπορεί να κάνει και καφέ. Ολα άρχισαν δέκα χρόνια πριν με το πρώτο iPhone. Ακόμα και οι τσίχλες κατάντησαν περιττές: αντί να μασάμε με αμηχανία, ενίοτε με βαρεμάρα, τώρα είναι τα δάχτυλα που κινούνται σχεδόν μηχανικά πάνω στην οθόνη του κινητού, στο μετρό, στην ουρά, σε κάθε στιγμή αναμονής και πλήξης.

Η πρεμιέρα – 29 Ιουνίου 2007

Στη θεωρία, τα χαρακτηριστικά του iPhone που παρουσίασε το Στιβ Τζομπς δεν ήταν κάτι ιδιαίτερο: δεν διέθετε δυνατότητα 3G σύνδεσης – κάτι που ήδη διέθεταν πολλές προηγμένες συσκευές άλλων εταιριών – η μπαταρία του μόλις που άντεχε μία ημέρα και η ανάλυση της κάμερας ήταν μόνο δύο megapixels. Επιπλέον δε ήταν και ακριβό. Αλλά άλλαξε τα πάντα: συνήθειες, κινήσεις, σχέσεις, απόψεις, οικονομικά και τεχνολογικά δεδομένα. Θα μπορούσε να μιλήσει κανείς για την καταστροφική αλλά και τη γενεσιουργό δύναμη των smartphones για τα οποία το iPhone είναι κάτι σαν τον Αδάμ χωρίς την Εύα. Η «μηχανή του διαόλου» που κρύβει μέσα της έναν όχι και τόσο μικρό κόσμο. Που βοήθησε να συνδεόμαστε με οποιονδήποτε και οπουδήποτε – ναι, αρκεί να έχει σήμα – που μετάλλαξε με τρόπο ριζικό τις συνήθειες και τις ανάγκες μας, που εξαφάνισε ή οδήγησε σε κρίση και ανατροπή ολόκληρους κλάδους της οικονομίας (πόσοι αγοράζουν σήμερα φωτογραφική μηχανή;). Ο επικεφαλής οικονομολόγος της Google, Χαλ Βάριαν, μιλώντας στην Corriere della Sera έφτασε -ίσως με μία δόση υπερβολής- να ισχυριστεί ότι «η εμφάνιση του smartphone μείωσε το ακαθάριστο προϊόν ολόκληρου του κόσμου».

Οι νεολουδίτες

Η άποψη του Βάριαν, δεδομένου μάλιστα ότι προέρχεται από ένα κορυφαίο στέλεχος ενός τεχνολογικού κολοσσού που η ισχύς του βασίζεται στους αλγόριθμους θα μπορούσε να εκληφθεί και ως επιχείρημα των εχθρών της τεχνολογικής προόδου. Τους νεολουδίτες που δεν πιστεύουν στην υπόθεση της «δημιουργικής καταστροφής», ότι δηλαδή κάθε τεχνολογική εξέλιξη μπορεί μεν να οδηγεί σε παρακμή βιομηχανίες που δεν είναι ικανές να εκσυγχρονιστούν αλλά παράλληλα βοηθά στη δημιουργία νέων κλάδων στην οικονομία. Σύμφωνα με την Corriere della Sera η ανάγνωση των στοιχείων της Ενωσης Επιχειρήσεων των ΗΠΑ (Consumer Electronics Association), δείχνει ότι ο Βάριαν έχει δίκιο.

Τα «θύματα»

Τα δέκα τελευταία χρόνια οι πωλήσεις smartphones αυξήθηκαν κατά 536% ενώ για παράδειγμα τα μηχανάκια MP3 έχουν ουσιαστικά χαθεί (-87% σε σχέση με το 2007). Ούτε οι συσκευές GPS βρίσκονται στην καλύτερη στιγμή τους (-80%). Οι ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές που στις αρχές της δεκαετίας του 2000 ζούσαν τη χρυσή εποχή τους είδαν τις πωλήσεις τους να πέφτουν κατά 66%.

 Η «διαστρέβλωση» της αγοράς

Μία έρευνα της συμβουλευτικής εταιρίας Accenture πηγαίνει τις συνέπειες ακόμα πιο μακριά διότι καταδεικνύει την καταλυτική επίδραση της αγοράς των smartphones και σε κατηγορίες -ειδικά της βιομηχανίας της πληροφορικής- που σε πρώτη ματιά δεν θα έπρεπε να έχουν επηρεαστεί: για παράδειγμα οι παιχνιδοκονσόλες που ναι μεν βλέπουν τις πωλήσεις τους να αυξάνονται (18%) αλλά με ρυθμούς κατώτερους του αναμενομένου για το 2017 ενώ το ίδιο ισχύει για τα λάπτοπ, τα τάμπλετ ακόμα και για τις τηλεοράσεις υπερυψηλής ευκρίνειας (ultra hd). Στα ίδια περίπου συμπεράσματα καταλήγουν και άλλες εταιρίες ανάλυσης όπως οι McKinsey, Boston Consulting, Deloitte και EY.

 Επικοινωνία με όλους, παντού και δωρεάν

Λίγοι θυμούνται ότι τα κινητά άνοιξαν νέους δρόμους επικοινωνίας. Γιατί δεν είναι απλώς «ένα τηλέφωνο». Ακόμα και οι εφαρμογές αποστολής ηλεκτρονικών μηνυμάτων και email είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Το να μιλάς τηλεφωνικά δωρεάν μέσω internet ή ακόμα το να κάνεις τηλεδιασκέψεις με όποιο σημείο του πλανήτη θέλεις ήταν «προνόμιο» των υπολογιστών. Oχι πια. Πλήθος εφαρμογών προσφέρουν πια τη δυνατότητα δωρεάν επικοινωνίας και ανταλλαγής φωτογραφιών ενώ το ίδιο ισχύει και με τα κοινωνικά δίκτυα. Στην εποχή του smartphone ο πλανήτης τρέχει στην παραλία παρέα με το Facebook και το Instagram.

Στην εποχή των selfie

Κάθε άλλο παρά αμελητέα παράμετρος είναι εκείνη της κοινωνικής συμπεριφοράς. Μπορεί για παράδειγμα να έχει κάποιος επιφυλάξεις για την… καλλιτεχνική τους ποιότητα αλλά οι selfie είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο της εποχής. Μέχρι και ειδικά χειριστήρια βγήκαν στην αγορά ώστε να μπορεί ο χρήστης να τραβάει τη φωτογραφία με άνεση και ακρίβεια. Αυτονόητο; Οχι και τόσο. Οι μπροστινές κάμερες στα κινητά εμφανίστηκαν ήδη από το 2003 και η ενσωμάτωσή τους στα iPhone αρχικά θεωρήθηκε ότι αφορούσε τις βιντεοκλήσεις. Η χρήστες ανακάλυψαν τη δυνατότητα να τραβάν φωτογραφίες από διαφορετική γωνία και η μόδα έγινε παγκόσμια.

Πρωτοφανής «ιπποδύναμη»

Μετά την εμφάνιση των smartphone και την εξέλιξη των δικτύων 3G και 4G, στην τσέπη δεν έχουμε απλώς ένα κινητό αλλά ένα πανίσχυρο λάπτοπ. Και αυτό δεν είναι υπερβολή. Τα σύγχρονα κινητά διαθέτουν επεξεργαστικές δυνατότητες πολύ μεγαλύτερες από εκείνες που διέθεταν οι υπολογιστές προ δεκαετίας. Από επεξεργασία φωτογραφιών ως παιχνίδια με γραφικά που ως πρότινος θα ήταν ασύλληπτα για μία τόση μικρή συσκευή. Αρκεί κανείς να θυμηθεί τις ασπρόμαυρες μικροσκοπικές οθόνες που λίγα χρόνια πριν διέθεταν τα παλαιάς γενιάς κινητά.

Η βιομηχανία των «εφαρμογών»

Σε έναν κόσμο που για τα κινητά διατίθεται ένας ωκεανός εφαρμογών κάνει εντύπωση το  ότι το iphone γεννήθηκε και παρουσιάστηκε μόνο με 15 εφαρμογές. Το επίτευγμα της Apple ήταν ότι κατάφερε να πείσει ένα πλήθος προγραμματιστών σε όλο τον κόσμο να ετοιμάσουν εφαρμογές για το κινητό της για τις οποίες θα πληρώνονταν μέσω του ηλεκτρονικού καταστήματός της. Στην ίδια λογική στήθηκε το Android της Google. Μία νέα βιομηχανία είχε γεννηθεί.

Το «παράδοξο του κεριού»

Τα smartphones για κάποιους καταστρέφουν ό,τι πλησιάζουν (ή τα πλησιάζει). Αλλά οι περισσότεροι αναλυτές συμφωνούν με το «παράδοξο του κεριού»: τα έξυπνα κινητά χάρη στο ενσωματωμένο φλας που μετατρέπεται σε φακό κατέστησαν εντελώς περιττά τα κεριά που οι περισσότεροι διατηρούσαν στο σπίτι για το ενδεχόμενο διακοπής ρεύματος. Αλλά οι πωλήσεις κεριών αυξήθηκαν στην Ευρώπη κατά 28,5% γιατί μία νέα κατηγορία έκανε την εμφάνισή της: τα μυρωδικά κεριά. Ηθικόν δίδαγμα: διασώζεται όποιος προσαρμόζεται. Και μην ξεχνάμε ότι χωρίς τα κινητά δεν θα υπήρχαν εταιρίες όπως η Uber, η Airbnb, το Taxibeat στην Ελλάδα και πλήθος εφαρμογών για την ενοικίαση αυτοκινήτων και διαμοιρασμό αγαθών και προϊόντων. Η τεχνολογική εξέλιξη είναι ένας μαραθώνιος χωρίς τέλος. Και όποιος αντέξει…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News