To ιστορικό, σαν να λέμε, του Σι Τζινπίνγκ, έδωσε σε τρεις συνέχειες στην Corriere della Sera ο ανταποκριτής της στο Πεκίνο Γκουίντο Σαντεβέκι. Πρώτα έδωσε τις συστάσεις του σημερινού Σι, του ανθρώπου που έχει πιάσει όλα τα πόστα στο κόμμα και στο κράτος: είναι και γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας και πρόεδρος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας και επικεφαλής της Κεντρικής Στρατιωτικής Επιτροπής.

Ο Σι δεν δίνει συνεντεύξεις, δεν δίνει καν τα τηλέφωνά του στα γραφεία επικοινωνίας ώστε να τον βρίσκουν οι δημοσιογράφοι. Κανένας ξένος δεν έχει πατήσει το πόδι του στην ιδιωτική κατοικία του. Ποιος είναι στ’ αλήθεια ο Σι παραμένει κρατικό μυστικό. Ολοι όμως γνωρίζουν ότι βρίσκεται σε ηλικία συνταξιοδότησης, με πατημένα τα 69 χρόνια. Ε, όχι μόνο δεν θα αποτραβηχτεί από το προσκήνιο, αλλά θα ενδυναμώσει τη θέση του στα πόστα διά της επανεκλογής του στη θέση του γενικού γραμματέα στο 20ό Συνέδριο του ΚΚΚ που αρχίζει την Κυριακή 16 Οκτωβρίου.

Ο «κόκκινος πρίγκιψ» δεινοπάθησε

Ο Σι γεννήθηκε στο Πεκίνο σαν «κόκκινος πρίγκιπας», αφού ο πατέρας του ήταν παλιός σύντροφος του Μάο. Κατά την ταραχώδη περίοδο της Πολιτιστικής Επανάστασης, που άρχισε το 1966, ο πατέρας του έπεσε θύμα του ανειρήνευτου κομματικού εμφυλίου. Ο έφηβος Σι, όπως μας διαβεβαιώνει το πρακτορείο Xinhua, πέρασε δύσκολα: υπέστη «δημόσια διαπόμπευση» (προφανώς από τους κατά τι μεγαλυτέρους του Ερυφροφρουρούς), «πείνασε», «έμεινε άστεγος» και «μία φορά κατέληξε στη φυλακή». Ο ιταλός ανταποκριτής έγραψε ότι «λέγεται» πως εκείνα τα χρόνια μία αδελφή του Σι, πιο μεγάλη σε ηλικία από αυτόν, έπεσε θύμα του λάβρου επαναστατικού μπούλινγκ και αυτοκτόνησε.

Ο Σι, ως γόνος Τζινπίνγκ, δεν απέφυγε τις χειρωνακτικές εργασίες, δηλαδή τη μαοϊκής κοπής αναγκαστική μόδα για τους διανοουμένους: εστάλη σαν «μορφωμένος» στα χωράφια να δει πώς βγαίνει το προλεταριακό ψωμί, αλλά και σε ένα σπήλαιο όπου έζησε επτά χρόνια χωρίς ηλεκτρικό, με το φως των κεριών. «Υπάρχουν πληροφορίες» πως όταν επέστρεψε στο πατρικό του με κάποια άδεια θέλησε να κρυφτεί στο Πεκίνο και να μην ξαναγυρίσει στην εξορία, όμως τον μετέπεισε η μάνα του με επιχείρημα το καλό όνομα της οικογενείας.

Τι να κάνει ο Σι, ξαναμπήκε στη σπηλιά. Ομως τη γέμισε βιβλία. Τα διάβαζε τη νύχτα, όταν οι Ερυθροφρουροί του επέτρεπαν να μη σκάβει και να μην τσαπίζει. Τα βιβλία αυτά ήταν από Ουγκό μέχρι Χέμινγουεϊ, εννοείται και το «Κεφάλαιο». Κατάφερε και απέσπασε τη συμπάθεια των αγραμμάτων χωρικών και των εργατών του χωρίου Σαανξί δουλεύοντας σαν προλετάριος, μηχανικός γεωργικών οχημάτων.

Του άρεσε η προλεταριοποίησή του

Η επιστροφή του στο Πεκίνο, το 1976, δηλαδή τη χρονιά που πέθανε ο Μάο, ήταν η απαρχή της καριέρας του. Οι οικογενειακές διασυνδέσεις του επέτρεψαν να ξαναρχίσει τις σπουδές του και να αποφοιτήσει χημικός μηχανικός από το Πανεπιστήμιο Τσινχούα. Προτού τον αποδεχθούν στο κόμμα έκανε δέκα φορές τη σχετική αίτησή του. Τη δεκαετία του ’80, τη δεκαετία των καπιταλιστικών μεταρρυθμίσεων του Ντενγκ Σιάοπινγκ, απαρνήθηκε την άνετη εργασία στο Πεκίνο και δούλεψε σκληρά στην επαρχία. Εκεί έμεινε 18 χρόνια.

Παντρεύτηκε δύο φορές. Ο πρώτος γάμος του απέτυχε και διαλύθηκε λίαν συντόμως. Η δεύτερη σύζυγος του είναι η Πενγκ Λιουάν, σοπράνο της χορωδίας του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού. Τον καιρό της γνωριμίας τους, τη δεκαετία του ‘80, ο Σι ήταν ανερχόμενος αξιωματούχος του κόμματος μεν, περιφερειακός δε. Η δε γυναίκα του ήταν πρωτευουσιάνα. Από τον ευτυχισμένο γάμο τους γεννήθηκε ένα κορίτσι, η Σι Μινγκτσέ, η οποία έχει σπουδάσει στο εξωτερικό και κρατείται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.

Λαϊκό το εφαλτήριο της ανέλιξής του

Υστερα από τα χρόνια της σκαπάνης στην ύπαιθρο και μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του, ο Σι εντάχθηκε στο κόμμα με ένα σοβαρό πολιτικό προσόν: η Πολιτιστική Επανάσταση είχε ηττηθεί και ο πατέρας του του είχε αποκατασταθεί. Ετσι, το 1979, σε ηλικία 26 ετών, απασχολήθηκε στη γραμματεία του Γκενγκ Πιάο, αναπληρωτή πρωθυπουργού αρμόδιου για την εθνική άμυνα. Εκείνη η θέση έδωσε στο Σι την ευκαιρία να σχηματίσει μία πρώτη εικόνα για τον κινεζικό στρατό και να δημιουργήσει επαφές χρήσιμες για την εξέλιξή του.

Από το 1982 έως το 1985 δούλεψε σαν δημόσιος υπάλληλος στο Χεμπέι και κατόπιν μετακόμισε στη φτωχή επαρχία Φουτζιάν όπου έμεινε μέχρι το 2002. Από τη δράση του εκείνη την εποχή υπάρχει φωτογραφία που τον δείχνει να ηγείται χαμογελαστός και με την τσάπα στον ώμο μίας φάλαγγας εργατών που πήγαιναν να κατασκευάσουν έναν οχετό. Στην επαρχία αυτή ο Σι δέθηκε με τους προλετάριους χωρικούς και ανταμείφθηκε με το αξίωμα του κυβερνήτη της.

Το 1997 ήταν ο πρώτος από τους μη εκλεγμένους στη λίστα για την Κεντρική Επιτροπή. Ηταν ο 151ος στη λίστα των προνομιούχων 150, κάτι που τον ταπείνωσε. Θεώρησε ότι έχει εσωκομματικούς εχθρούς και πάλεψε στο παρασκήνιο. Τότε κανείς δεν περίμενε να γίνει γραμματέας του κόμματος. Μεταξύ 2002 και 2007 ετέθη επικεφαλής του κόμματος στην περιοχή Ζετζιάνγκ η οποία από αγροτική γινόταν βιομηχανική και δη με τεχνολογικό προσανατολισμό. Πολλοί σύντροφοί του από τη Ζετζιάνγκ σήμερα βρίσκονται στο Πεκίνο, στο πλευρό του.

«Εσείς με τις μπάκες, ακούστε με…»

Ακολούθησε το άλμα προς την κορυφή, και μάλλον σε χρόνο-ρεκόρ. Στις αρχές του 2007 τοποθετήθηκε στη Σαγκάη επικεφαλής του κόμματος για να χειριστεί μία τοπική πολιτική κρίση. Στο Συνέδριο του φθινοπώρου του 2007 εντάχθηκε στη Μόνιμη Επιτροπή του Πολιτικού Γραφείου και το 2008 εξελέγη αντιπρόεδρος της Λαϊκής Δημοκρατίας. Του ανετέθη η οργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου του 2008. Οι περισσότεροι στη νομενκλατούρα πίστεψαν τότε ότι θα ακολουθήσει τον μεταρρυθμιστικό δρόμο του πατέρα του και θα επεκτείνει τις μεταρρυθμίσεις του Ντενγκ. Ωστόσο εκείνος έδειξε τις προθέσεις του το 2009, όταν επισκέφθηκε το Μεξικό. Είχε πει: «Κάποιοι ξένοι με γεμάτη [από φαΐ] κοιλιά μάς κουνούν το δάχτυλο. Εγώ τους λέω ότι, πρώτον, η Κίνα δεν εξάγει την επανάσταση, δεύτερον, δεν εξάγει πείνα και φτώχεια, τρίτον, δεν χάνει χρόνο παίζοντας».

Οι ξένες πρεσβείες και οι μυστικές υπηρεσίες τους έψαξαν τον λόγο για τον οποίο το Κόμμα είχε διαλέξει τον Σι για τα ύπατα αξιώματα. Εμαθαν ότι του άρεσε το φιλμ «Διάσωση του στρατιώτη Ράιαν», του Σπίλμπεργκ. Οταν επισκέφθηκε τις ΗΠΑ, το 2015, ο Σι συζήτησε με τον Μπαράκ Ομπάμα την «ειλικρινή» επανεκκίνηση των σινο-αμερικανικών σχέσεων και δήλωσε στον αμερικανικό Τύπο ότι η Κίνα δεν είναι τόπος όπου εξυφαίνονται συνωμοσίες και δολοπλοκίες. Ηταν ακόμα ο ηγέτης μίας χώρας που προσπαθούσε να συναρπάσει τον κόσμο και να κάνει επωφελείς για αυτήν μπίζνες. Ομως λίγα χρόνια αργότερα ξέσπασε η πολιτικοϊδεολογική σύγκρουση με τις ΗΠΑ και με τη Δύση.

Εκοψε άνθη μυρωμένα λόγω μπάλας

Το 2012 ο Σι έγινε γενικός γραμματέας του ΚΚ Κίνας στο 18ο Συνέδριο και έναν χρόνο αργότερα έλαβε και το αξίωμα του προέδρου της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Εκτοτε κυβερνά το κόμμα και το κράτος με εμπίστους συνεργάτες, μάλιστα στην επταμελή Μόνιμη Επιτροπή του Πολιτικού Γραφείου έχει εξασφαλισμένο τον απόλυτο έλεγχο (σημειωτέον ότι το Κόμμα διαθέτει 96 εκατομμύρια μέλη που δεσμεύονται να κρατούν το στόμα τους κλειστό όσον αφορά τα ενδοκομματικά ζητήματα).

Τον Σεπτέμβριο του 2012, λίγες ημέρες πριν την έναρξη του 18ου Συνεδρίου του κόμματος που τον έστεψε πρώτη φορά επικεφαλής του, ο Σι εξαφανίστηκε αφήνοντας στα κρύα του λουτρού τη Χίλαρι Κλίντον, τότε υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, η οποία βρισκόταν στο Πεκίνο και τον περίμενε για κάποια κοινή συνέντευξη Τύπου. Τον Σι δεν τον είδαν τα φώτα της δημοσιότητας για 15 ολόκληρες ημέρες, όμως ξαφνικά το πρακτορείο ειδήσεων Xinhua δημοσίευσε μία φωτογραφία του από επίσκεψη που έκανε στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο στο Πεκίνο. Κανείς δεν έμαθε ποτέ τι συνέβη αυτές τις δύο εβδομάδες στον Σι.

Φήμες, βέβαια, υπάρχουν. Αλλος λέει ότι αρρώστησε, άλλος ότι οργάνωσε το τελικό ξεκαθάρισμα των εσωκομματικών αντιπάλων του προτού λάβει το χρίσμα από τους συνέδρους, άλλος ότι μεθόδευσε τη μετατροπή του μοντέλου «πρώτος μεταξύ ίσων» σε προσωποκεντρικό, ώστε να αποκτήσει τον απόλυτο έλεγχο της εξουσίας. Μεγάλες κουβέντες!… Η πιθανότερη εκδοχή είναι ότι ο Σι πιάστηκε στην πλάτη παίζοντας μπάλα και ότι χρειάστηκε θεραπεία – διότι είναι και λάτρης του ποδοσφαίρου.

Η Σοβιετική Ενωση ως κακό παράδειγμα

Στο ερώτημα γιατί οι σύνεδροι του 18ου Συνεδρίου επέλεξαν τον Σι για κομματικό «τιμονιέρη», απάντηση δίδεται από την ίδια την ιστορία του κομμουνιστικού κινήματος: οι Κινέζοι μελέτησαν (και συνεχίζουν να μελετούν) το κάζο της Σοβιετικής Ενωσης και, θέλοντας να αποφύγουν τα ίδια διαλυτικά αποτελέσματα, επέλεξαν στιβαρή ηγεσία. Διότι το 2012 η κεφαλαιοκρατική Κίνα (της νέας αστικής τάξης που είχε δημιουργηθεί) είχε πρόβλημα διαφθοράς και η σοσιαλιστική Κίνα (της προλεταριακής τάξης και των αγροτών) είχε πρόβλημα ιδεολογίας. Το σύστημα είχε μπλέξει στις ανισότητες που παρήγε. Ο Σι είχε ήδη πει στους κομματικούς συντρόφους του την άποψή του για την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης: «Είχε κλονιστεί η πίστη στα ιδανικά του σοσιαλισμού. Η Σοβιετική Ενωση διαλύθηκε επειδή την κρίσιμη στιγμή δεν είχε τον άνθρωπο που θα στεκόταν όρθιος για να την υπερασπιστεί. Της έλειπε ο ηγέτης».

Παγκοσμιοποίηση σημαίνει διεθνισμός

Στην πρώτη δεκαετία της εξουσίας του ο Σι επινόησε το σύνθημα «κινεζικό όνειρο», σε αντιδιαστολή με το λεγόμενο «αμερικανικό όνειρο». Δηλαδή ευαγγελιζόταν την οικοδόμηση μίας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς, σε αντίθεση με τον καπιταλισμό των ΗΠΑ. Ηταν υπερήφανος διότι η Κίνα του παρελθόντος, το αιώνιο θύμα του ιμπεριαλισμού κάποτε, στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης μετατρεπόταν σε χώρα κατακτητή της Δύσης και της Ιαπωνίας. Στην εξωτερική πολιτική επιδίωξε να θέσει βάσεις κυριαρχίας στο νότιο ημισφαίριο, στις χώρες των φτωχών, ενώ στο εσωτερικό της Κίνας καταπολέμησε τα διεφθαρμένα στελέχη της γραφειοκρατίας και τους σούπερ καπιταλιστές που γέννησε ο ιδιότυπος κρατικός καπιταλισμός της Κίνας. Τουλάχιστον 1,5 εκατομμύριο Κινέζοι τιμωρήθηκαν για διαφθορά επί ημερών Σι. Μικρά ψάρια, βέβαια, οι περισσότεροι συγκρινόμενοι με τους Κροίσους που επίσης στρίμωξε – ενδεικτικώς αναφέρουμε τον Τζακ Μα της Alibaba, ενώ υπάρχουν και δεκάδες άλλες περιπτώσεις.

Ωστόσο η ανάπτυξη με όρους παγκοσμιοποίησης (η Κίνα συμμετέχει στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου από το 2001) κάθε άλλο παρά ενοχλεί τον Σι. Από το βήμα του Νταβός κάλεσε τους παγκόσμιους επιχειρηματίες «να επιβιβαστούν στο τρένο-εξπρές της κινεζικής ανάπτυξης», συνεπώς προβάλλει την Κίνα σαν ατμομηχανή του παγκοσμίου εμπορίου – έτσι δίνει και νέο περιεχόμενο στην έννοια του «τιμονιέρη»: πλέον έγινε και μηχανοδηγός… Πάντως άρχισε να μιλά για τη «νέα οικονομική κανονικότητα» όταν η ανάπτυξη της Κίνας έχασε τον ρυθμό του 10% ετησίως και επιβραδύνθηκε στο 3% (διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό για το χρονικό διάστημα που η Δύση βυθίζεται στην ύφεση). Η έκφραση «κοινή ευημερία» είναι το τελευταίο σλόγκαν του Σι: δείχνει ότι έχει «κοκκινήσει» κάμποσο η ρητορική του, ότι υπόσχεται δικαιότερη αναδιανομή του κοινωνικού εισοδήματος και περιορισμό του «αχαλίνωτου καπιταλισμού» (τον οποίο γεννάει και το κινεζικό σύστημα, όμως τον… τιμωρεί κιόλας).

Νέο δόγμα: πρώτα η εθνική ασφάλεια

Την κορονοϊκή περίοδο, τρέχουσα ακόμη στην Κίνα, ιδίως στις μεγαλουπόλεις της, προτίμησε τη συρρίκνωση της παραγωγής και της κατανάλωσης επιλέγοντας ατελείωτα λοκντάουν σε περιοχές εκατομμυρίων ψυχών, κάτι που δείχνει ότι η πολιτική εθνικής ασφαλείας υπερισχύει πλέον της οικονομικής ανάπτυξης. Σε αυτό το ζήτημα πολλά θα ξεκαθαρίσουν από τις κινήσεις του Σι μετά την επανεκλογή του στη θέση του κομματικού ηγέτη.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News