Ο Γιαροσλάβ Ντρόνοφ είναι διάσημος στη Ρωσία με το καλλιτεχνικό του όνομα, Shaman (Σαμάνος). Είναι ένας εντελώς στερεοτυπικός ποπ σταρ: δερμάτινα ρούχα, νεανικό κοινό, λατρεία από τις γυναίκες… Το μεγαλύτερο fan club του, όμως, βρίσκεται στο Κρεμλίνο.

Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται για δεύτερη χρονιά, ο Ντρόνοφ όλο και περισσότερο προσαρμόζει τη μουσική του στο γενικό πατριωτικό κλίμα που επιβάλλει η κυβέρνηση, κάτι που εκτιμάται βαθιά από τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Οταν ο δεύτερος οργάνωσε την πατριωτική συγκέντρωση τον περασμένο μήνα για να «γιορτάσει» την επέτειο της εισβολής, ο Ντρόνοφ τραγούδησε το «Vstanem» («Ας ξεσηκωθούμε»), μια μπαλάντα αφιερωμένη στους βετεράνους, πριν ανεβεί ο ρώσος πρόεδρος στη σκηνή.

Και όταν ο Πούτιν γιόρτασε την προσάρτηση στη Ρωσία τεσσάρων ουκρανικών περιοχών, τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο 31χρονος Ντρόνοφ ήταν και πάλι στη σκηνή μαζί του, τραγουδώντας τον εθνικό ύμνο, με τις χαρακτηριστικές ξανθές μπούκλες του να πέφτουν γύρω από το πρόσωπό του.

Οσο το Κρεμλίνο προσπαθεί να επανεφεύρει τη Ρωσία ως μιλιταριστική χώρα, οι καλλιτέχνες αναγκάζονται να επιλέξουν πλευρά. Κάποιοι επέλεξαν να φύγουν από τη χώρα. Αλλοι μίλησαν ανοιχτά για την αποδοκιμασία τους προς τον πόλεμο και αυτό είχε για τον καθέναν τους συνέπειες: συναυλίες, παραστάσεις και εκθέσεις ακυρώθηκαν ξαφνικά, με διάφορες δικαιολογίες.

Πολλοί παρέμειναν, όμως, και ευθυγραμμίστηκαν με τον Πούτιν, είτε από ρεαλισμό είτε από πεποίθηση. Το Κρεμλίνο θέλει να κερδίσει την υποστήριξη των Ρώσων και καλλιτέχνες όπως ο Ντρόνοφ ανέλαβαν πρόθυμα και έναντι αδράς αμοιβής να τον βοηθήσουν να περάσει τα μηνύματά του.

«Ο Shaman είναι ένα πολύ ενδιαφέρον φαινόμενο από πολιτιστικής αλλά και κοινωνιολογικής απόψεως. Αλλά δεν είναι μοναδική περίπτωση. Είναι η συνέχεια της εξέλιξης της ρωσικής υποκουλτούρας, που σε μεγάλο βαθμό είναι εθνικιστική και παραφασιστική» λέει στους New York Times ο κριτικός λογοτεχνίας και ιστορικός του Πολιτισμού, Ιλια Κακούλιν.

Η στροφή σε πιο εθνικιστική θεματολογία υπήρξε ιδιαίτερα επικερδής για τον Ντρόνοφ. Aρχισε να εμφανίζεται πολύ συχνά στην τηλεόραση και ήταν στη λίστα με τους καλλιτέχνες που προτάθηκαν για τους εορτασμούς του νέου έτους. Τον καλούν συχνά σε σόου που πληρώνονται από το κράτος και πρόσφατα πήρε 80.000 δολάρια για μια συναυλία που οργάνωσε η πόλη του Τσερέποβετς.

Οι αμοιβές του για ιδιωτικές συναυλίες, συνήθως δεν αποκαλύπτονται, σύμφωνα όμως με τα ρωσικά ΜΜΕ ο Ντρόνοφ είναι από τους πλέον περιζήτητους καλλιτέχνες και η αμοιβή του για να τραγουδήσει σε κάποια ιδιωτική συγκέντρωση είναι συνήθως 60.000 δολάρια.

Η πατριωτική ποπ δεν αποτελεί κάτι νέο για τη Ρωσία, όπου ο Πούτιν κυβερνά επί 23 χρόνια και οι καλλιτέχνες που είχαν την εύνοια του Κρεμλίνου ήταν πάντα, έστω και ελαφρώς, εθνικιστές.

Ο Shaman ήταν διαφορετικός όμως. Ανήκει, υποτίθεται, στην πιο ελεύθερη κουλτούρα της ανεξάρτητης ποπ σκηνής, η οποία ανθούσε, παρά τη λογοκρισία, μέχρι τον Φεβρουάριο του 2022, όταν ξεκίνησε η εισβολή. Συνεχίζει να υπάρχει σήμερα, σε πιο περιορισμένη μορφή, και παρότι ο Ντρόνοφ δεν ήταν εκείνος που ευθύνεται για την ύπαρξη της πατριωτικής νεολαίας της Ρωσίας, είναι όμως αυτός που τραβάει τους νέους προς το αφήγημα του Πούτιν.

Ολα αυτά έφεραν κάποιους από τους πιο μεγάλους σε ηλικία ανταγωνιστές του, ανθρώπους που ήταν ήδη κοντά στο Κρεμλίνο, ακόμα πιο κοντά. Ο Ολεγκ Γκασμάνοφ, 71 ετών, ηχογράφησε ξανά μια από τις παλιές επιτυχίες του, το «Russian Soldiers», που μιλάει για τη δόξα των ρώσων μαχητών, με ένα σύγχρονο βίντεο που μοιάζει πολύ με εκείνα του Shaman.

Ενας άλλος παλιός σταρ, ο Ντίμα Μπιλάν, που έγινε και παγκοσμίως γνωστός μετά τη συμμετοχή του στη Eurovision, ηχογράφησε το δικό του εθνικιστικό τραγούδι, το «Gladiator», με μια εισαγωγή που θυμίζει ναζιστικό εμβατήριο.

Το τραγούδι «Vstanem» του Ντρόνοφ βγήκε στον αέρα στις 23 Φεβρουαρίου 2022, την παραμονή της εισβολής. Ο ίδιος είπε ότι «κάποιος του το υπαγόρευσε από ψηλά». Εγινε η μουσική υπόκρουση του πολέμου και θεωρείται ένα από τα όπλα του Κρεμλίνου στον πόλεμο της προπαγάνδας. Και λειτουργεί. Οι θαυμαστές του Ντρόνοφ ακολουθούν τον ίδιο, μαζί και τα μηνύματα που περνάει.

Ακολούθησε ένα άλλο πατριωτικό εμβατήριο, το «Ya Russki» («Είμαι Ρώσος»), το οποίο έχει περίπου 30 εκατ. θεάσεις στο YouTube. Το «Ya Russki» δεν αναφέρεται στον πόλεμο, αλλά ο στόχος του είναι ξεκάθαρα να ενώσει τους Ρώσους εναντίον της Δύσης.

«Κάθε στιγμή όλοι μας πρέπει να κάνουμε επιλογές» είπε ο Ντρόνοφ στην τηλεόραση. «Ο λαός έκανε την επιλογή του και εγώ έκανα την επιλογή μου και αυτός είναι ο δρόμος μου».

Σύντομα, το «Ya Russki» ακουγόταν παντού. Την Ημέρα Εθνικής Ενότητας περισσότεροι από 10.000 άνθρωποι σε όλη τη Ρωσία οργανώθηκαν για να το τραγουδήσουν μαζί. Οι δάσκαλοι ενθαρρύνουν τους μαθητές να το ακούν, ως υπόδειγμα πατριωτισμού.

Τον Οκτώβριο, ο Ντρόνοφ βραβεύτηκε στην τελετή των ρωσικών Βραβείων Δημιουργικότητας. Ηταν το αποκορύφωμα μιας μακράς πορείας. Ο ίδιος ασχολήθηκε με τη μουσική από την ηλικία των τεσσάρων ετών, σπούδασε σε μουσικά λύκεια και πανεπιστήμια και εμφανίστηκε στις ρωσικές εκδόσεις του «X Factor» και «The Voice», τερματίζοντας δεύτερος και στους δύο διαγωνισμούς.

Το 2020 άλλαξε το όνομά του σε Shaman και άρχισε να προωθεί τα δικά του τραγούδια. Εξακολουθούσαν να μην έχουν σχεδόν καθόλου υπαινιγμούς πατριωτισμού και απλώς ακολουθούσαν τις παγκόσμιες τάσεις, χωρίς να τραβούν ιδιαίτερα την προσοχή. Μετά κυκλοφόρησε το «Vstanem».

Λιγότερο από μία εβδομάδα αργότερα, λίγες ημέρες μετά την εισβολή, ο πρόεδρος της Κάτω Βουλής τού ρωσικού Κοινοβουλίου κάλεσε τους καλλιτέχνες να πάρουν θέση για τον πόλεμο. «Σήμερα είναι η στιγμή της αλήθειας» έγραψε στον λογαριασμό του στο Telegram. «Ολοι πρέπει να καταλάβουν: Ή θα συσπειρωθούμε σε όλη τη χώρα και θα ξεπεράσουμε τις προκλήσεις, ή θα χάσουμε τον εαυτό μας».

Δυο ημέρες μετά, ο Ντρόνοφ πραγματοποίησε την πρώτη του μεγάλη σόλο συναυλία στη Μόσχα και στη συνέχεια ξεκίνησε μια περιοδεία σε όλη τη χώρα.

Εχει δημιουργήσει, πάντως, και εχθρούς, με σημαντικότερο τον Βλαντίμιρ Κισέλιοφ, επικεφαλής του Russian Media Group, το οποίο από το 2014 έχει επίσης υιοθετήσει έντονα πατριωτική στάση. Τον Νοέμβριο, ο Κισέλιοφ αμφισβήτησε τον πατριωτισμό του Ντρόνοφ επειδή δεν είχε εμφανιστεί στην κατεχόμενη Ουκρανία. Τα τραγούδια του δεν παίζονταν πλέον στους ραδιοφωνικούς σταθμούς της εταιρείας.

Τον Ιανουάριο ο Ντρόνοφ ταξίδεψε στις κατεχόμενες ουκρανικές πόλεις Μαριούπολη και Λουχάνσκ, διασκεδάζοντας τους στρατιώτες.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News