«Θα φαίνομαι σαν πεθαμένος αλλά δεν θα είναι αλήθεια» λέει ο «Μικρός Πρίγκιπας» στον πιλότο-αφηγητή, και κάτι παρόμοιο θα μπορούσε να ειπωθεί για τον ίδιο τον Αντουάν ντε Σεντ-Εξιπερί, ο οποίος, δεκαετίες μετά από τον θάνατό του, εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο ενδιαφέροντος και μελέτης.

Πέρυσι τον Απρίλιο συμπληρώθηκαν 80 χρόνια από την πρώτη έκδοση του «Μικρού Πρίγκιπα», του μαγικού και διαχρονικού παραμυθιού που απευθύνεται σε μικρούς αλλά και μεγάλους (γεγονός που εξηγεί πώς κατάφερε να πουλήσει περί τα 140 εκατομμύρια αντίτυπα και να μεταφραστεί σε περισσότερες από 500 γλώσσες και διαλέκτους σε όλον τον κόσμο).

Φέτος τον Ιούλιο, συγκεκριμένα την Τετάρτη 31 του μηνός, συμπληρώνονται επίσης 80 χρόνια από τον θάνατο του Σεντ-Εξιπερί: την 31η Ιουλίου του 1944 ο γάλλος πιλότος και συγγραφέας απογειώθηκε από αεροπορική βάση στην Κορσική κατευθυνόμενος προς τον Ρήνο, στο πλαίσιο αναγνωριστικής αποστολής, ώστε να καταγράψει τις κινήσεις των γερμανικών στρατευμάτων, παραμονές της απόβασης των συμμαχικών δυνάμεων στην Προβηγκία.

Δεν επέστρεψε ποτέ. Επί δεκαετίες κυκλοφορούσαν διάφορες εικασίες για την τύχη του, έως το 1998, όταν ένας ψαράς βρήκε ένα ασημένιο βραχιόλι-ταυτότητα με χαραγμένα τα ονόματα του Σεντ-Εξιπερί, της συζύγου του Κονσουέλο και του εκδοτικού του στις ΗΠΑ, Reynal & Hitchcock. Το 2000 ένας δύτης εντόπισε στην ίδια θαλάσσια περιοχή τα συντρίμμια ενός Lockheed P-38 Lightning, του αεροπλάνου του Σεντ-Εξιπερί, όπως διαπιστώθηκε στη συνέχεια.

Η ογδοηκοστή επέτειος του θανάτου του αποτέλεσε αφορμή για να κυκλοφορήσουν στα βιβλιοπωλεία της Γαλλίας περί τα δέκα νέα δοκίμια για τον πιλότο-συγγραφέα. Σε άρθρο της στην εφημερίδα La Repubblica, η Ντάρια Γκαλατερία, καθηγήτρια Γαλλικής Φιλολογίας στο πανεπιστήμιο La Sapienza της Ρώμης, ως πιο ενδιαφέρον ξεχωρίζει το «Un Petit Prince en Exil» (Ενας Μικρός Πρίγκιπας στην Εξορία) του Ζαν-Κλοντ Περιέ. Στο δοκίμιό του ο γάλλος δημοσιογράφος και συγγραφέας εστιάζει στα χρόνια που πέρασε ο Ντε Σεντ-Εξιπερί στις ΗΠΑ, συγκεκριμένα από τις 31 Δεκεμβρίου 1940 έως τις 2 Απριλίου 1943.

Αμέσως μετά τη γερμανική εισβολή στη Γερμανία ο Αντουάν ντε Σεντ-Εξιπερί κατετάγη στη γαλλική αεροπορία, πραγματοποιώντας αποστολές αναγνώρισης. Αφού, όμως, υπεγράφη η ανακωχή της 22ας Ιουνίου μεταξύ του Τρίτου Ράιχ και της γαλλικής κυβέρνησης του Φιλίπ Πετέν, αποφάσισε και κατάφερε να διαφύγει μέσω Πορτογαλίας στις ΗΠΑ. Κατά την άφιξή του στο Ελις Αϊλαντ έγινε δεκτός από πλήθος κόσμου και δημοσιογράφους, ενώ τα χρόνια που έζησε στη Νέα Υόρκη, ο πιλότος-συγγραφέας έγραψε κορυφαία έργα του, αρχικά τον «Πολεμικό Πιλότο» και στη συνέχεια τον «Μικρό Πρίγκιπα».

Ωστόσο η παραμονή του στις ΗΠΑ σημαδεύτηκε από τη διαμάχη που ξέσπασε με αφορμή τη στάση του, τουλάχιστον αμφιλεγόμενη, όπως χαρακτηρίστηκε, απέναντι στην κυβέρνηση του Βισί. Ο Σεντ-Εξιπερί διέφυγε στην Αμερική με δηλωμένο στόχο να συμβάλει στις προσπάθειες για την εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο που μαινόταν στην Ευρώπη. Κατέληξε να θεωρείται οπαδός του στρατάρχη Πετέν, κυρίως επειδή δεν ήταν υποστηρικτής του στρατηγού Σαρλ ντε Γκολ. Η κατάσταση περιπλέχθηκε περαιτέρω τον Ιανουάριο του 1941, όταν διορίστηκε ερήμην του στο Εθνικό Συμβούλιο, το συμβουλευτικό σώμα της Γαλλίας του Βισί.

Εσπευσε, φυσικά, να αρνηθεί τον διορισμό του, δύο φορές μάλιστα, δίχως όμως να συμπαραταχθεί με τον Ντε Γκολ, γεγονός που τον έφερε σε αντιπαράθεση με τον γάλλο φιλόσοφο Ζακ Μαριτάν, ο οποίος επέκρινε τον Σεντ-Εξιπερί για τη «μη θέση» του: απευθυνόμενος με απόλυτο σεβασμό στον συγγραφέα-πιλότο, ο οποίος είχε ήδη προσφέρει πολύτιμη υπηρεσία στην πατρίδα του, σημείωνε πως ενίοτε «πρέπει να κρίνουμε», να καταδικάζουμε και να επιλέγουμε. Ο Αντουάν ντε Σεντ-Εξιπερί απαντούσε πως το μοναδικό που είχε πάντα κατά νου ήταν η Γαλλία και το συμφέρον της.

Κάπως, έτσι, την άνοιξη του 1943 αποφάσισε να εγκαταλείψει τις ΗΠΑ και να επιστρέψει στο θέατρο του πολέμου, παρότι ήταν πλέον κάποιας ηλικίας και με κλονισμένη υγεία (λόγω και τον αεροπορικών ατυχημάτων που είχε στο παρελθόν).

Τελικά κατάφερε να ενταχθεί στην ίδια μοίρα αναγνώρισης στην οποία υπηρέτησε στην αρχή του πολέμου, επιχειρώντας στη Βόρεια Αφρική και στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, όπου την επόμενη χρονιά επρόκειτο να αφήσει την τελευταία του πνοή. «Φεύγω για να γίνω πιλότος πολέμου. Δεν φεύγω για να πεθάνω. Αλλά αποδέχομαι πρόθυμα να κοιμηθώ έτσι» έγραψε στη σύζυγό του ο Αντουάν ντε Σεντ-Εξιπερί.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News