«Μην πυροβολείτε, έχω Όσκαρ».  Αυτά τα λόγια είναι τυπωμένα στο μπλουζάκι που φοράει ο Ρίτσαρντ Ντρέιφους κάτω από το σακάκι του κατά τη διάρκεια της συνέντευξης στον Ντέιβιντ Σμιθ για τον Guardian. Ο διάσημος ηθοποιός κάθεται αναπαυτικά σε μια δερμάτινη πολυθρόνα στο σπίτι του στο Σαν Ντιέγκο, μπροστά από ένα ράφι όπου βρίσκεται η φωτογραφία της Ρωσίδας γυναίκας του Σβετλάνα, και τα βραβεία Bafta και David di Donatello με τα οποία έχει τιμηθεί. Το Όσκαρ, όμως το φυλάει στο ψυγείο…

Η περίεργη ιστορία του «Μην πυροβολείτε, έχω Όσκαρ» θα ειπωθεί, αλλά μόνο αφού ο Ντρέιφους ζητήσει από τη Σβετλάνα να γκουγκλάρει το όνομα του συμπρωταγωνιστή της Μάρλεν Ντίτριχ στον «Γαλάζιο Αγγελο», που το έχει ξεχάσει.

Στο μεταξύ ο 72χρονος σταρ, που πρωταγωνίστησε το 1975 στα «Σαγόνια του Καρχαρία», το 1977 στις «Στενές επαφές τρίτου τύπου» και την ίδια χρονιά βραβεύτηκε με Οσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου για το «Κορίτσι του Αποχαιρετισμού» μιλάει στον Guardian (σε βιντεοκλήση μέσω Zoom φυσικά) για τα σκαμπανεβάσματα της ζωής του, για τη μανιοκατάθλιψή του, για το τροχαίο ατύχημα που άλλαξε τη ζωή του και το χειρότερο από όλα για την κριτική που δέχτηκε από το κίνημα #MeToo.

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από στην αρχή. Ο Ντρέιφους γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη, ήταν το μεσαίο παιδί του Νόρμαν, (ο πατέρας του ήταν δικηγόρος και βετεράνος πολέμου), και της Τζέρι (η μητέρα του υπήρξε ακτιβίστρια για τα πολιτικά δικαιώματα και την ειρήνη), και μεγάλωσε στο Μπέβερλι Χιλς. Στην ηλικία των 11 ετών συνειδητοποίησε ότι ήταν μανιοκαταθλιπτικός, και προσέξτε, προτιμάει τον όρο μανιοκατάθλιψη από τη διπολική διαταραχή, που τη βρίσκει «πολύ ουδέτερη και ανιαρή». Αλλά δεν του προκάλεσε ποτέ ντροπή ούτε τη βίωσε σαν στίγμα. «Την απόλαυσα και την έκανα να δουλέψει για μένα και δεν έχω γνωρίσει τον κόσμο χωρίς αυτή, οπότε είναι η μόνη γνωστή μου ύπαρξη», λέει.

Υποδύθηκε τον πρώτο του ρόλο σε ηλικία εννέα ετών και στην εφηβεία έπαιζε  πλέον επαγγελματικά. Τον δέχτηκαν στην Ακαδημία Μουσικής και Δραματικής Τέχνης του Λονδίνου, αλλά δεν μπόρεσε να πάει γιατί, ως αντιρρησίας συνείδησης στον πόλεμο του Βιετνάμ, ήταν υποχρεωμένος να προσφέρει κοινωνική εργασία σε νοσοκομείο του Λος Άντζελες για δύο χρόνια.

Η ιστορία δικαίωσε την απόφασή του, θα πουν πολλοί αφού στη συνέχεια διακρίθηκε, αλλά επίσημη εκπαίδευση στην υποκριτική δεν έχει να παρουσιάσει ο Ντρέιφους στο βιογραφικό του, κάτι για το οποίο εξακολουθεί να λυπάται. Σύντομα, όμως, άρχισε να δουλεύει με τον Σπίλμπεργκ, έναν σκηνοθέτη λιγότερο από ένα χρόνο μεγαλύτερό του, του οποίου η έκρηξη των πρώιμων δεξιοτήτων ήταν ίσως ό,τι πιο εκθαμβωτικό είχε δει το Χόλιγουντ από την εμφάνιση του Όρσον Γουέλς.

«Όταν γνώρισα τον Στίβεν, ήταν ο άγνωστος βασιλιάς του Χόλιγουντ», θυμάται ο Ντρέιφους, «Δεν είχε κάνει ακόμα ταινία μεγάλου μήκους, αλλά όλοι τον ήξεραν. Ημουν ο άγνωστος πρίγκιπας του Χόλιγουντ, επειδή ούτε εγώ είχα κάνει ταινία μεγάλου μήκους, αλλά απέρριπτα δουλειές, κάτι που δεν κάνεις ως νέος ηθοποιός».

Ο Ντρέιφους εντυπωσίασε ως θαλάσσιος βιολόγος στα «Σαγόνια του καρχαρία» του Σπίλμπεργκ. Ο μεγαλοφυής σκηνοθέτης σχεδίαζε ήδη τις «Στενές επαφές τρίτου τύπου» και ο Ντρέιφους δούλευε σκληρά τον ρόλο του ανθρώπου που θέλει να αλλάξει τα πάντα στην τακτοποιημένη ζωή του στο προάστειο και παθαίνει εμμονή με τα UFO. «Εδωσα όρκο στον εαυτό μου ότι θα κακολογούσα κάθε ηθοποιό στο Χόλιγουντ. Θα πήγαινα στο γραφείο του και θα έλεγα, “ο Pacino είναι τρελός. Ο Ντε Νίρο δεν έχει καμία αίσθηση του χιούμορ”», λέει για εκείνη την εποχή.

Μόλις 29 ετών, ο Ντρέιφους έγινε ο νεότερος βραβευμένος με  Όσκαρ καλύτερου ηθοποιού για τον ρόλο ενός νευρωτικού αλλά αξιαγάπητου ηθοποιού στην κομεντί του Χέρμπερτ Ρος «Κορίτσι του Αποχαιρετισμού», με τη Μάρσα Μέισον στο πλευρό του.

«Κάποιος με ρώτησε κάποτε αν επρόκειτο να κάνω την αυτοβιογραφία μου και είπα: “Δεν ξέρω, αλλά, αν την κάνω, θα ονομάζεται “Το κυνήγι” (“The Hunt”) γιατί είμαι πολύ πιο άνετος στο κυνήγι” πράγμα που αποδείχθηκε αλήθεια. Θα έπρεπε να είχα κερδίσει τώρα, όχι τότε», λέει ο ηθοποιός.

Γιατί πιστεύει ότι είναι πιο άνετος στο κυνήγι; «Υποθέτω γιατί πάντα ήξερα ότι υπήρχε ένα είδος απιθανότητας στην καριέρα μου και όμως, αν το σκεφτείς, συνειδητοποιείς ότι “δεν ήταν καθόλου απίθανη”. Ξέρω το κοινό μου», απαντάει, «Κάθε ηθοποιός έχει το κοινό του και, στην περίπτωσή μου, ήταν απόφοιτοι κολεγίων, οι Εβραίοι του Απερ Γουεστ Σάιντ που ήταν αστοί και άνθρωποι του 20ου αιώνα σε αντίθεση με τον Τζον Γουέιν, ας πούμε, ο οποίος είναι περισσότερο του 19ου αιώνα παρά του 20ου, σε αντίθεση με τον Τσάρλτον Ιστον, που είναι αιώνιος και μπορεί πραγματικά να παίξει τον Θεό. Εγώ δεν μπορούσα, ήξερα, λοιπόν, ποιο ήταν το κοινό μου».

Η επιτυχία, δεν εμπόδισε τον Ντρέιφους «να βγει από τις ράγες» και να παραδοθεί σε μια ηδονιστική ομίχλη κοκαΐνης, αλκοόλ και κόλασης. Το 1982 ήταν κατεστραμμένος. Συνελήφθη για κατοχή κοκαΐνης όταν η Mercedes του αναποδογύρισε αφού έπεσε σε έναν φοίνικα  στο Μπένεντικτ Κάνιον του Μπέβερλι Χιλς κι ο ίδιος βρέθηκε κάτω από το αυτοκίνητο. «Υπήρξε ένα μεγάλο διάστημα σιωπής. Ήξερα ότι η ζωή μου είχε φτάσει σε ένα πολύ κρίσιμο σημείο αλλαγής», λέει.

Ο Ντρέιφους κατάφερε να τα βγάλει πέρα με επιτυχία και, έξι μήνες αργότερα, παντρεύτηκε την συγγραφέα και παραγωγό Τζέραμι Ρέιν και απέκτησαν τρία παιδιά, η Έμιλι γεννήθηκε το 1983, τρία χρόνια αργότερα ο Μπέντζαμιν και το 1990 ο Χάρι. Το ζευγάρι χώρισε το 1995. «Είναι το μόνο πράγμα που με κάνει να ουρλιάζω από αηδία για τον εαυτό μου», είχε πει κάποτε για τον χωρισμό του ο Ντρέιφους στο BBC.

Πριν από τρία χρόνια, όπως γράφει το Vulture, ο Χάρι Ντρέιφους κατηγόρησε δημόσια τον Κέβιν Σπέισι ότι του έπιασε τον καβάλο όταν ήταν 18 ετών ενώ ο πατέρας του ήταν παρών. Ο Σπέισι αρνήθηκε. Ο Ρίτσαρντ Ντρέιφους, πάλι, δήλωσε ότι ήταν πράγματι παρών εκείνο το βράδυ αλλά δεν έπεσε στη αντίληψή του και δεν το γνώριζε μέχρι που του το είπε ο γιος του πολύ καιρό αργότερα. Και υποστήριξε τον γιο του με μια δήλωση στο Twitter, την οποία πολλοί χειροκρότησαν. Αλλά όταν η συγγραφέας Τζέσικα Τικ διάβασε το tweet «ενοχλήθηκε» και αποκάλυψε ότι ο ηθοποιός την παρενοχλούσε για πολύ καιρό στα μέσα της δεκαετίας του 1980 από θέση ισχύος καθώς η τότε νεαρή συγγραφέας εργαζόταν σε ένα τηλεοπτικό project του Ντρέιφους.

Μια φορά μάλιστα γδύθηκε μπροστά της, ισχυρισμό, τον οποίο αρνήθηκε τότε αλλά και τώρα ο ηθοποιός: «Είπε ότι χρησιμοποιούσα τη δύναμή μου ως σταρ του κινηματογράφου», λέει στoν Guardian, «αλλά δεν έχω καμία δύναμη ως σταρ. Όχι εγώ, φίλε». Και συνεχίζει: «Μπορώ όμως να καταλάβω ότι οι γυναίκες έχουν χάσει πολλά από τους άνδρες που επέλεξαν πριν από χιλιάδες χρόνια να τις περιορίσουν και προσπάθησαν να τις μειώσουν όσο περισσότερο μπορούσαν  επειδή οι γυναίκες έχουν μαγεία. Έχουν πραγματική μαγεία. Γεννούν και μπορούν να ξεπεράσουν οποιονδήποτε άντρα σε σεξουαλική δραστηριότητα», λέει.

«Έχουν πολύ πιο ισχυρή σεξουαλική ορμή και έτσι, σε μια ιστορική στιγμή που οι άνδρες μιας συγκεκριμένης κοινωνίας δεν γνώριζαν καν ότι υπήρχαν άλλες κοινωνίες, συμφώνησαν όλοι μαζί ότι έπρεπε τις περιορίσουν. Οι γυναίκες υπέστησαν απαγορεύσεις και θεωρήθηκε ότι έπρεπε να τις φοβάσαι ή τουλάχιστον να μην τις σέβεσαι». Ο Ντρέιφους αναγνωρίζει ακόμα ότι η σεξουαλική εκμετάλλευση στο Χόλιγουντ τις δεκαετίες του 1970 και 1980 ήταν έντονη.

Πριν από το αυτοκινητιστικό ατύχημα παραβίασε άραγε και εκείνος τα όρια των γυναικών; «Φυσικά. Γι’ αυτό σταμάτησα. Ήμουν κακός για αρκετά χρόνια. Υπάρχουν πράγματα που μπορεί να πει κανείς ότι ακούγονται άσεμνα, οπότε δεν πρόκειται να τα πω. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχε συναίνεση. Όλα όσα έκανα νομίζω ότι ήταν συναινετικά. Μετά την ανακοίνωση της Τζέσικα είχα παρανοήσει τόσο πολύ που ρωτούσα κάθε γυναίκα που ήξερα αν το έκανα ποτέ… “Έχω κάνει ποτέ τη ζωή σου δυστυχισμένη;” Ρωτούσα στενές φίλες και γυναίκες με τις οποίες είχα συνεργαστεί», απαντάει.

Καλοδέχτηκε το κίνημα #MeToo; «Όχι εξαιτίας του κόστους της απώλειας της απαιτούμενης διαδικασίας. Δυστυχώς, αμέσως εξισώθηκε η κατηγορία με την ετυμηγορία. Οι γυναίκες κακοποιούνται από άνδρες εδώ και χιλιετίες, αλλά δεν είναι κάτι που πρόκειται να λυθεί διαπράττοντας ένα ισότιμο ή χειρότερο έγκλημα, όπως είναι η αχρήστευση της διαδικασίας».

Και συνεχίζει «Νομίζω ότι όταν μερικές γυναίκες λένε πως κάποιος είναι ένοχος για κάτι, πρέπει να θυμόμαστε ότι είναι μια κατηγορία που τροφοδοτείται από τον Τύπο. Ο Τύπος λέει στις γυναίκες, “αν θέλετε να διορθώσετε αυτό το έγκλημα, θα πρέπει να ανοίξετε αυτή την πόρτα, να βγείτε και να μιλήσετε στο κοινό ”. Και το κάνουν. Βγαίνουν και διαπράττουν δολοφονίες χαρακτήρων».

«Όταν κατηγορήθηκα, έπρεπε να πω ότι είχα υπάρξει ένοχος ως άντρας σε κάποιες στιγμές της ζωής μου παρενοχλώντας, αλλά το σύνθημά μου ήταν, “εάν δεν φλερτάρεις, πεθαίνεις”. Νομίζω ότι ο προορισμός ανδρών και οι γυναικών είναι να φλερτάρουν και πρέπει να το κάνουν. Όταν το είπα, ήρθαν γυναίκες από παντού και μου έβαλαν τις φωνές».

«Το θέμα είναι ότι είναι δύσκολο να κάνουμε κάποιον να καταλάβει ότι δεν υπήρξε ποτέ ένα έγκλημα τόσο φρικτό, ακόμη και το Ολοκαύτωμα και ο σίριαλ κίλερ, που είναι κάτι τόσο τρομερό, αξίζει να έχει μια δίκαιη δίκη … δεν μπορεί να μείνει με την κατηγορία».

Η ζωή του Ντρέιφους, πάντως, συνέχισε να παίρνει απρόβλεπτες στροφές. Το 1996 προτάθηκε για Οσκαρ με το δραματικό μιούζικαλ «Mr Holland’s Opus». Και το 2009, όταν τον σκηνοθέτησε ο Κέβιν Σπέισι στο θέατρο Old Vic του Λονδίνου, δημιουργήθηκε σκάνδαλο, γιατί ξέχναγε τα λόγια του και χρειάστηκε να φοράει ακουστικό: «Ηταν ένα πολύ πυκνό έργο και υπήρχαν αλλαγές κάθε βράδυ. Ήταν αδύνατο. Φορούσα λοιπόν ακουστικό όπως ο Τζον Γκίλγουντ, όπως ο Πολ Μιούνι, όπως όλοι οι ηθοποιοί. Αλλά ήταν μια εβδομάδα με πολύ λίγες ειδήσεις, οπότε έγινε πρωτοσέλιδο σε όλη την Αγγλία. Χαίρομαι που έγινε τότε και όχι τώρα», λέει ο Ντρέιφους.

Ο αμερικανός ηθοποιός είχε πει κάποτε ότι αυτό που λατρεύει περισσότερο είναι εσωτερική γαλήνη. Τη βρήκε; «Το έχω επιτύχει αλλά όχι αρκετά. Αν την είχα, θα το ήξερα, αν και πρέπει να πω ότι μπορώ να τη μιμηθώ πολύ καλά».

Και η φράση στη μπλούζα; Κάποια στιγμή, η Σβετλάνα βρήκε στο Google ότι συμπρωταγωνιστής της Μάρλεν Ντίτριχ στον «Γαλάζιο Αγγελο» (βωβή ταινία του 1930 του Γιόζεφ φον Στέρνμπεργκ) ήταν ο Εμίλ Γιάνινγκς. Ηταν ο πρώτος ηθοποιός που βραβεύτηκε με Όσκαρ Ανδρικής Ερμηνείας στην πρώτη απονομή του 1929 για τις ταινίες «Το Λυκόφως της Δόξας» (The Last Command, 1928) και «Όταν η Σαρξ Υποκύπτει» (The Way of All Flesh, 1927).

«Γύρισε όμως στη Γερμανία κι εντάχθηκε στην κινηματογραφική βιομηχανία του Χίτλερ και εξαφανίστηκε από τη συνείδηση ​​των ανθρώπων μέχρι το 1945 που ο στρατός του Πάτον διέσχιζε τα προάστια του Βερολίνου και μια βρώμικη ανδρική φιγούρα σαν σκιάχτρο βγήκε από ένα υπόγειο με τα χέρια πάνω από το κεφάλι του», λέει ο Ντρέιφους και υιοθετώντας γερμανική προφορά, «“Μην πυροβολείτε, έχω Όσκαρ! Μην πυροβολείτε, έχω Όσκαρ”».

Ο ηθοποιός βγάζει το σακάκι του, αποκαλύπτει την απλή φράση που είναι τυπωμένη στο μακό του και λέει γελώντας: «Ένας φίλος μου το έδωσε όταν ήμουν περίπου 50 ετών και συμπάσχω. Ξέρω το συναίσθημα».

Ναι λοιπόν. Μην πυροβολείτε τον Ρίτσαρντ Ντρέιφους. Εχει ένα Όσκαρ…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News