Ενας ιδιότυπος… αριθμοπόλεμος έχει ξεσπάσει ανάμεσα στο υπουργείο Υγείας και τον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο (ΠΙΣ) σχετικά με τους γιατρούς που εγκαταλείπουν το ΕΣΥ. Για λίγες απώλειες κάνει λόγο η ηγεσία στην οδό Αριστοτέλους, κύμα φυγής υπονοούν από την πλευρά τους οι εκπρόσωποι των λειτουργών του Ιπποκράτη, λόγω των μη δελεαστικών συνθηκών εργασίας. Και στη μέση αυτής της μάχης εντυπώσεων βρίσκονται οι ίδιοι οι γιατροί, που βλέπουν τις προσδοκίες τους να βαλτώνουν εξαιτίας του στραγγαλισμού του δημόσιου Συστήματος Υγείας.

Ισως η αποδόμηση του ΕΣΥ ξεκινά από νωρίς για τους απόφοιτους των ιατρικών σχολών. Τα όσα μαρτυρά αγροτικός ιατρός, μόλις 25 ετών, ο οποίος προσφέρει τις υπηρεσίες του σε νησί των Κυκλάδων, λειτουργούν σαν… σφαλιάρα αφύπνισης για το βάπτισμα που επιφυλάσσει το σύστημα στους νέους επιστήμονες. «Ευτυχώς, δεν είμαι ο μοναδικός. Υπηρετώ με έναν γενικό γιατρό», λέει στο Protagon. Συνήθως. Αλλά αυτή την περίοδο είναι μόνος στο νησί.

Ο συνάδελφός του έχει άδεια μερικών εβδομάδων. Ανησυχεί, λοιπόν, μήπως προκύψει κάτι σοβαρό. Ή μήπως αρρωστήσει ο ίδιος. Παραδέχεται ότι δεν μπορεί να κάνει και πολλά. Το αγροτικό ιατρείο δεν διαθέτει υπέρηχο, ούτε ακτινολογικό μηχάνημα. Και αν υπήρχαν, όμως, ο εξοπλισμός πάλι δεν θα λειτουργούσε απουσία εξειδικευμένου προσωπικού. Αναγκαστικά περιορίζεται στα.. βασικά. «Ράμματα, περιποίηση τραύματος, συνταγογράφηση…».

Σκέφτεται από τώρα όσα πιθανόν θα αντιμετωπίσει το καλοκαίρι, όταν καταφτάσουν οι τουρίστες. Δεν είναι όμως μόνο το άγχος που τον καταβάλλει. Είναι και η ευσυνειδησία που τον χαρακτηρίζει. Τα όσα περιγράφει μοιάζουν με κολύμπι στα βαθιά. Πριν του ευχηθούμε καλή δύναμη, τον ρωτάμε τι ειδικότητα θα ακολουθήσει. «Ουρολόγος» απαντά. «Είναι μια κλινική αλλά και χειρουργική ειδικότητα» προσθέτει. Ευτυχώς για εκείνον, οι ουρολόγοι… επιβιώνουν και εκτός ΕΣΥ.

Οι νεότεροι επιστήμονες, πάντως, παραδέχονται ότι γίνονται προσπάθειες ανασυγκρότησης του λειτουργικώς παρωχημένου ΕΣΥ. Η Μ.Κ., ειδικευόμενη Γενικής Χειρουργικής σε νοσοκομείο της 2ης Υγειονομικής Περιφέρειας (ΥΠΕ), έχει ένα όνειρο: να παρέχει τις υπηρεσίες της σε Κέντρο Τραύματος, εκεί όπου καταφθάνουν δύσκολα και επείγοντα περιστατικά (π.χ. έπειτα από τροχαίο) και χρειάζονται γρήγορη αντιμετώπιση. «Τα σχέδια για δημιουργία τέτοιων Κέντρων υπάρχουν εδώ και χρόνια» εξηγεί. Μάλιστα, πρόσφατα πέρασε και σχετικός νόμος. «Ομως δεν βλέπω να γίνεται τίποτα».

Δεν το βλέπει μοιρολατρικά, δηλώνει ότι είναι δοσμένη στην Ιατρική. Ευτυχώς για εκείνη, έχει ακόμη δύο χρόνια μπροστά της για να αποφασίσει το επόμενο βήμα της. Εως τότε, γνωρίζει καλά πως θα δυσκολεύεται οικονομικά, καθώς οι μισθοί των ειδικευόμενων (και όχι μόνο) παραμένουν χαμηλοί. «Πολλές φορές καθυστερούν να αποζημιώσουν τις εφημερίες μας. Τις υπεράριθμες εφημερίες έχουμε πάνω από έξι μήνες να τις πληρωθούμε».

Επειτα, είναι και η κούραση. «Προσπαθούμε να βγει η μέρα, η εβδομάδα, ο μήνας. Είμαστε συνειδητοποιημένοι ότι πρέπει να δώσουμε το 200% του εαυτού μας για να εκπαιδευτούμε. Υπάρχουν ελλείψεις στο σύστημα, τις οποίες αναγκαστικά καλύπτουμε. Κάνουμε τους τραυματιοφορείς, του νοσηλευτές, αλλάζουμε σεντόνια…».

Σε αυτό το ΕΣΥ της ανέχειας τη ρωτάμε για το μέλλον της. «Οι περισσότεροι ειδικευόμενοι Γενικής Χειρουργικής θέλουν να εργαστούν ιδιωτικά. Εκεί οι ευκαιρίες είναι περισσότερες και οι αμοιβές πιο δελεαστικές». Στο ΕΣΥ, πάλι, όλα φαίνονται να κινούνται βασανιστικά αργά. Περιγράφει τα όσα αντιμετωπίζει ένας συνάδελφος της, που παρότι έχει τελειώσει την ειδικότητά του, εργάζεται στο ΕΣΥ με παρατάσεις. Καθώς, δε, δεν ανοίγουν θέσεις επιμελητή Β, η μόνη διέξοδός του είναι να συμβιβαστεί με μια θέση ως επικουρικός γιατρός  (σημειωτέον, περιμένει εδώ και έξι μήνες τα χαρτιά του για να τοποθετηθεί στη νέα θέση του), και ας γνωρίζει ότι σε αυτή την «γκρίζα ζώνη» μπορεί να εγκλωβιστεί για χρόνια.

«Ναι, αλλά η παράλληλη άσκηση ιδιωτικού έργου δεν είναι μια καλή διέξοδος;», είναι η επόμενη ερώτηση που θέτουμε στη νεαρή ειδικευόμενη. Εκείνη δεν φαίνεται να ενθουσιάζεται: «Ως ειδικευόμενοι δεν έχουμε τον χρόνο για ιδιωτικό έργο». Αντιθέτως, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να δοκιμάσει την τύχη της στο εξωτερικό.

Πόσοι εγκαταλείπουν το ΕΣΥ;

Ολες οι παραπάνω δυσκολίες και ματαιώσεις φαίνεται να λειτουργούν σωρευτικά, με αρκετούς έμπειρους ειδικευμένους γιατρούς να σχεδιάζουν ή να έχουν ήδη τολμήσει την έξοδο από το ΕΣΥ. Αλλωστε η ζήτηση από τον ιδιωτικό τομέα για γιατρούς που έχουν αποκτήσει «όνομα» παραμένει ζωηρή. Και εκεί όμως οι δυσκολίες είναι μεγάλες λόγω του ανταγωνισμού και των απαιτήσεων.

Υπό τις συνθήκες αυτές, πρόσφατα ο ΠΙΣ εξέδωσε ανακοίνωση υπογραμμίζοντας ότι μείζον πρόβλημα για το ΕΣΥ συνιστά η ελάχιστη ελκυστικότητά του ως εργασιακή προοπτική για τους γιατρούς. Και πρόσθεσε με νόημα ότι, παρά τις μεταρρυθμίσεις του υπουργείου Υγείας (ιδιωτικό έργο, αύξηση επιδόματος αγόνου και παράταση εργασιακού βίου των γιατρών έως το 70ό έτος, εφόσον το επιθυμούν), το ισοζύγιο παραμένει αρνητικό.

Συγκεκριμένα, και σύμφωνα με τα στοιχεία που επικαλείται ο Σύλλογος από τον Οκτώβριο έως και τον Φεβρουάριο:

–Προσελήφθησαν 168 ιατροί

–Συνταξιοδοτήθηκαν 126

–Παραιτήθηκαν 87, εκ των οποίων 75 επιμελητές.

«Επιπλέον, σε άγονες και νησιωτικές περιοχές για 51 θέσεις ιατρών εκδηλώθηκε ενδιαφέρον μόνο για 18 εξ αυτών. Είναι ενδεικτικό ότι στο νησί του Ιπποκράτη, που πρωταγωνίστησε αρνητικά τον Ιούλιο του 2024, δεν υπάρχει καμία πρόσληψη στις αναγκαίες ειδικότητες», αναφέρει η ανακοίνωση του ΠΙΣ.

Δύο ημέρες μετά ακολούθησε απάντηση του Αδωνι Γεωργιάδη στο Χ, στην οποία άφηνε αιχμές για μη έγκυρα στοιχεία. Σύμφωνα, λοιπόν, με τον υπουργό Υγείας, «στα νοσοκομεία έγιναν 274 προσλήψεις γιατρών ΕΣΥ και 209 αποχωρήσεις κατά το ίδιο χρονικό διάστημα. Στην ΠΦΥ έγιναν 10 προσλήψεις και 86 αποχωρήσεις».

«Είναι δυνατόν υπουργός να μην εμπιστεύεται στοιχεία που αναρτούν οι υπηρεσίες του υπουργείου του στον κυβερνητικό κόμβο ΔΙΑΥΓΕΙΑ και να παρουσιάζει ως έγκυρα τα στοιχεία που ανέσυρε από άγνωστη πηγή;», ήταν η ερώτηση που απηύθυνε ο ΠΙΣ, στο επόμενο… επεισόδιο του έργου, πυροδοτώντας τη δημόσια εξελισσόμενη συζήτηση.

Μήπως το ιδιωτικό έργο έβαλε… φρένο;

Οπως αναφέρει στο Protagon επεμβατικός καρδιολόγος που υπηρετεί έως και σήμερα στο ΕΣΥ, η ενεργοποίηση του νόμου για παράλληλο ιδιωτικό έργο ήταν η αιτία που ακύρωσε (ή έστω ανέβαλε) τα αρχικά σχέδιά του, που τον ήθελαν να δηλώνει παραίτηση από μεγάλο δημόσιο νοσοκομείο της Αττικής.

Στην πράξη, όμως, οι συνάδελφοί του που αντιμετωπίζουν το ιδιωτικό έργο ως ευκαιρία παραμένουν μειοψηφία. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, σχετικές αιτήσεις έχει υποβάλει περίπου το 18% των μόνιμων γιατρών πανελλαδικώς, το 15% των επικουρικών και το 2% των ειδικευόμενων.

Εύλογα το ερώτημα που γεννιέται είναι «ποιοι παραιτούνται;». Την απάντηση δίνει ένας έμπειρος γιατρός του ΕΣΥ, που εργάζεται επί δεκαετίες σε ένα από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της χώρας. «Κυρίως οι ακτινολόγοι, οι οποίοι έχουν μια καλή απόδοση στον ιδιωτικό τομέα. Επειτα είναι οι παθολόγοι, ιδίως στην περιφέρεια, λόγω του δυσβάστακτου φόρτου εργασίας, και ορισμένοι αναισθησιολόγοι, κυρίως στη βόρεια Ελλάδα».

Επειτα ο ίδιος συμπληρώνει με νόημα ότι δύο είναι οι λύσεις για να γίνει το ΕΣΥ εκ νέου δελεαστικό και αποδοτικό προς όφελος των ασθενών. «Αφενός να ανανεωθεί το προσωπικό με νεότερους επιστήμονες, αφετέρου να αυξηθούν οι μισθοί. Στη Ρουμανία διπλασιάστηκαν εν μια νυκτί, με παράλληλη εφαρμογή αξιολογικών κριτηριών».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News