Τέσσερα χρόνια διήρκεσε η κατασκευή του εργοστασίου ηλεκτροπαραγωγής με άνθρακα από τους μηχανικούς της σοβιετικής εποχής. Θα προμήθευε μια από τις μεγαλύτερες περιοχές της Ουκρανίας με το 40% της ηλεκτρικής της ενέργειας για τα επόμενα 60 χρόνια. Καταστράφηκε μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα από ρωσική αεροπορική επιδρομή.

Η επίθεση στο εργοστάσιο, του οποίου την ονομσία και την τοποθεσία δεν αποκαλύπτει το ρεπορτάζ των Times του Λονδίνου, με πυραύλους κρουζ και μη επανδρωμένα αεροσκάφη Σαχέντ, ανατίναξε τμήματα της οροφής, ενώ κατέστρεψε τους μεταφορείς άνθρακα και τους φούρνους που κινούσαν τους στροβίλους.

Οταν οι πυροσβέστες έθεσαν τελικά υπό έλεγχο την πυρκαγιά, 24 ώρες αργότερα, το εργοστάσιο στη δυτική Ουκρανία ήταν σιωπηλό, ενώ όλοι οι ισχυροί στρόβιλοι των 100 megawatt παρέμεναν ακίνητοι για πρώτη φορά μετά από μισό αιώνα. Χρειάστηκαν σχεδόν έξι μήνες επισκευών για να αποκατασταθούν σε σημείο που να παράγουν το ήμισυ, ίσως, της αρχικής απόδοσης του εργοστασίου. Αλλά κανείς δεν τολμά να πατήσει το κουμπί λειτουργίας.

Παρά τα επανειλημμένα αιτήματα για εντονότερη αεράμυνα γύρω από το εργοστάσιο –ένα από τα έξι συνολικά που ανήκουν στον ουκρανικό όμιλο ιδιωτικών επενδυτών DTEK– κανένα δεν έχει εισακουστεί. Χωρίς την αεροπορική υποστήριξη, το προσωπικό γνωρίζει ότι μόλις γυρίσουν οι τουρμπίνες και αρχίσει να καπνίζει η καμινάδα, ένα νέο κύμα ρωσικών πυραύλων θα εξαπολυθεί για να καταστρέψει το εργοστάσιο – οπότε παραμένει εκτός δικτύου.

Καθώς πλησιάζει ο χειμώνας, διαδοχικά κύματα ρωσικών χτυπημάτων στο ηλεκτρικό δίκτυο, σε εργοστάσια όπως αυτό που επισκέφθηκαν οι Times την περασμένη εβδομάδα, αναγκάζουν την Ουκρανία να αντιμετωπίσει ίσως την πιο σκοτεινή ώρα της. Ο πληθυσμός της έχει εξαντληθεί, ο στρατός έχει αποδεκατιστεί από τις τεράστιες απώλειες στην καταρρέουσα γραμμή του τεράστιου μετώπου, και το ηλεκτρικό της δίκτυο βρίσκεται σταθερά στο στόχαστρο του ρωσικού στρατού.

Από τον περασμένο Μάρτιο το Κρεμλίνο έχει εντείνει τις επιθέσεις του στο δίκτυο, σε μια προσπάθεια να περιορίσει το σύστημα ηλεκτροδότησης πριν την έλευση του χειμώνα, όταν οι θερμοκρασίες πέφτουν συχνά κάτω από τους μείον 10 βαθμούς Κελσίου. Τον περασμένο χειμώνα η Ουκρανία κατάφερε να παράγει και να εισάγει περίπου 18 gigawatt ενέργειας.

Τώρα, αφού υπέστη περισσότερες από 1.000 επιθέσεις φέτος, έχει χάσει περισσότερο από το ήμισυ αυτής της δυναμικότητας, αυξάνοντας την πιθανότητα ο κουρασμένος πληθυσμός και η κατεστραμμένη οικονομία της να αντιμετωπίσουν κυλιόμενες διακοπές ρεύματος καθώς οι θερμοκρασίες θα πέφτουν.

Σε μια χώρα σε εμπόλεμη κατάσταση η απώλεια ηλεκτρικής ενέργειας σημαίνει περισσότερα από το να καταφεύγεις σε κεριά ή να χάνεις μια αγαπημένη τηλεοπτική εκπομπή. Σημαίνει μηδενική στρατιωτική επικοινωνία, απώλεια θέρμανσης, νερού και ψύξης, έλλειψη συστημάτων φυσικού αερίου και αποχέτευσης, απώλειες στην ηλεκτροδότηση, στις βιομηχανίες, στις εξορύξεις και –φυσικά– στα εισοδήματα.

Σε τελική ανάλυση, το χαμένο ρεύμα πλήττει έναν αδύναμο και πεινασμένο πληθυσμό, ο οποίος βρίσκει καταφύγιο στο σκοτάδι. Η έλλειψη ηλεκτροδότησης μπορεί εύκολα να οδηγήσει στην ήττα, καθώς το ηλεκτρικό ρεύμα είναι ο απόλυτος εγγυητής των δεσμών του κοινωνικού ιστού – και κατ’ επέκταση του υψηλού φρονήματος των «πολιορκημένων» πολιτών.

Το μοτίβο των ρωσικών επιθέσεων στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας άλλαξε και εντάθηκε από πέρυσι, όταν τα χτυπήματα στόχευαν γραμμές μεταφοράς και υποσταθμούς, επιδιώκοντας να κόψουν το δίκτυο μεταξύ σταθμών παραγωγής ενέργειας και πελατών. Τους τελευταίους έξι μήνες εξακολουθούν να γίνονται καθημερινές επιθέσεις σε υποσταθμούς και γραμμές πυλώνων, αλλά εννέα ξεχωριστά κύματα επιθέσεων στόχευσαν ευθέως τους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Το χειρότερο, στις 26 Αυγούστου, περισσότεροι από 200 πύραυλοι και drones-καμικάζι εκτοξεύθηκαν με στόχο το ηλεκτρικό δίκτυο της χώρας. Η ουκρανική αεροπορία ισχυρίζεται ότι κατέρριψε 102 από τους 127 πυραύλους και 99 από τα 109 μη επανδρωμένα αεροσκάφη, αλλά όσα έπληξαν τους στόχους τους προκάλεσαν εκτεταμένες ζημιές και προγραμματισμένες διακοπές ρεύματος σε ολόκληρη τη χώρα.

Οι δημοσιονομικές επιπτώσεις είναι ήδη αποκαρδιωτικές. Μια φετινή έκθεση της Σχολής Οικονομικών Επιστημών του Κιέβου υπολόγισε ότι περισσότερα από 16 δισ. δολάρια (14,7 δισ. ευρώ) της ενεργειακής υποδομής της Ουκρανίας είχαν καταστραφεί και ότι το κόστος κατασκευής νέων υποδομών θα μπορούσε να ξεπεράσει τα 50 δισ. δολάρια (46 δισ. ευρώ).

Προς το παρόν η Ουκρανία προσπαθεί να επισκευάσει τα σοβιετικής εποχής εργοστάσιά της προμηθευόμενη ανταλλακτικά από παροπλισμένες τοποθεσίες της Ανατολικής Ευρώπης –μια καθόλου εύκολη υπόθεση, δεδομένης της ηλικίας των στροβίλων– ή υπερφορτώνοντας υπάρχουσες εγκαταστάσεις στα ανατολικά της χώρας.

Το θέμα της αεράμυνας είναι κομβικό για να αντέξει η Ουκρανία τον χειμώνα. Οι επικεφαλής των βιομηχανιών γνωρίζουν ότι, δεδομένου του τεράστιου μεγέθους της χώρας και της διασποράς των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής της – καθώς και της φαινομενικής αφθονίας των ρωσικών πυραύλων–, κανένας αριθμός Δυτικών συστημάτων αεράμυνας δεν μπορεί να εγγυηθεί την προστασία τους.

Σε κάθε περίπτωση, από το περασμένο καλοκαίρι ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι καλεί τη Δύση να παράσχει 25 πυραυλικά συστήματα Patriot, που θα προσφέρουν στην Ουκρανία ένα ολοκληρωμένο δίκτυο αεράμυνας για την προστασία του δικτύου της – αλλά ο αριθμός που έχει λάβει παραμένει πολύ μικρότερος από τον απαιτούμενο.

Το ενεργειακό σύστημα της Ουκρανίας βρίσκει κάποιον βαθμό προστασίας επενδύοντας περισσότερο σε ανανεώσιμες πηγές καθαρής ενέργειας. Αν και η ρωσική αεροπορία είναι ικανή να αχρηστεύσει μια μονάδα άνθρακα με μία μόνο επίθεση, οι ηλιακοί σταθμοί και τα αιολικά πάρκα είναι πιο δύσκολο να καταστραφούν και ευκολότερο να επισκευαστούν.

Τα 250 megawatt θερμικής ενέργειας που παράγονται από ένα μόνο εργοστάσιο άνθρακα ισοδυναμούν με όσα παράγονται από 40 ανεμογεννήτριες. Εχοντας κατά νου τη στρατηγική ανθεκτικότητα, το πιο πρόσφατο ενεργειακό σχέδιο δράσης του Κιέβου αποσκοπεί στην αύξηση του μεριδίου ανανεώσιμης ενέργειας στο 27% έως το 2030 – συμπεριλαμβανομένων 6,1 gigawatt αιολικής ενέργειας.

Η μοίρα της Ουκρανίας θα καθοριστεί από έναν συνδυασμό παραγόντων. Ελλείψει αυξημένου δικτύου αεράμυνας, ο συνδυασμός της βελτιωμένης εξοικονόμησης και κατανομής ενέργειας, της περιορισμένης ποσότητας εισαγόμενης ενέργειας από την ΕΕ και της συνεχούς ανθεκτικότητας της ουκρανικής κοινωνίας θα δοκιμαστεί από τα ρωσικά χτυπήματα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News