Υπάρχουν πολλοί τρόποι να καταστρέψει κανείς το εορταστικό κλίμα των Χριστουγέννων, αλλά υπάρχουν και τρόποι με τους οποίους οι εορταστικές συνήθειες καταστρέφουν τον πλανήτη. Η ομάδα βιωσιμότητας και δεδομένων του Politico κατήρτησε μια λίστα με ορισμένα στοιχεία της απόλυτης γιορτής του καταναλωτισμού που επιβαρύνουν το περιβάλλον, ξεκινώντας από το έμβλημά της, το δέντρο.

1. Χριστουγεννιάτικα δέντρα που εκπέμπουν αέρια

Το δέντρο που στέκει περήφανα στο σαλόνι σας δείχνει όμορφο όσο είναι εκεί, αλλά δεν παύει να είναι πηγή εκπομπής αερίων. Κατά μέσο όρο, ένα φυσικό χριστουγεννιάτικο δέντρο εκπέμπει με 16 κιλά ισοδύναμο CO2 (η μονάδα μέτρησης των αερίων θερμοκηπίου), εάν καταλήξει στα σκουπίδια μετά το ξεστόλισμα. Η ποσότητα μειώνεται στα 3,5 κιλά εάν το δέντρο γίνει προσάναμμα για το τζάκι.

Μετά υπάρχει το ζήτημα των φυτοφαρμάκων. Τα φυσικά χριστουγεννιάτικα δέντρα καλλιεργούνται ταχύτατα και συχνά σε φυτείες μονοκαλλιέργειας, που δεν αποτελούν πρότυπα βιοποικιλότητας. Για την προστασία αυτών των δέντρων από παράσιτα και ασθένειες, χρησιμοποιούνται διάφορα φυτοφάρμακα, συμπεριλαμβανομένου του αμφιλεγόμενου ζιζανιοκτόνου glyphosate. Πέρυσι τα Χριστούγεννα, η γερμανική πράσινη ΜΚΟ Bund έλαβε δείγματα από μερικά δέντρα σε όλη τη χώρα και βρήκε ίχνη φυτοφαρμάκων στα περισσότερα από αυτά, αναφέρει το Politico.

Αλλά αν σκέφτεστε να εγκαταλείψετε το φυσικό δέντρο και να επιλέξετε ένα πλαστικό, τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα. Τα τεχνητά δέντρα έχουν πολύ μεγαλύτερο αποτύπωμα άνθρακα, εκπέμποντας κατά μέσο όρο 40 κιλά ισοδύναμο CO2. Αυτό δεν προκαλεί έκπληξη, καθώς το πλαστικό είναι παραπροϊόν ορυκτών καυσίμων.

2. Τοξική χλαπάτσα και άλλοι εφιάλτες στα παιχνίδια

Οσο για το τι βρίσκεται κάτω από το δέντρο, συνεχίζει το Politico, τα παιχνίδια των παιδιών είναι και αυτά περιβαλλοντικές βόμβες. Πριν λίγο καιρό η Toy Industries of Europe (TIE) έλεγξε πάνω από 100 είδη παχνιδιών σε δέκα διαδικτυακές αγορές, για να διαπιστώσει ότι περίπου 80% δεν πληρούσαν τα πρότυπα ασφαλείας της ΕΕ.

Ενδεικτικά, τα προϊόντα πλαστικής γλίτσας –η γνωστή χλαπάτσα–, το αγαπημένο υλικό των παιδιών και ο εφιάλτης των γονιών, περιείχαν βόριο (χημική ουσία που συνδέεται με προβλήματα του αναπαραγωγικού συστήματος) τουλάχιστον 13 φορές πάνω από το θεσπισμένο όριο ασφαλείας.

Η TIE αποδίδει επισημαίνει τα κενά που υπάρχουν στο καθεστώς ασφάλειας των παιχνιδιών της ΕΕ. Ενώ η Ενωση έχει τους «αυστηρότερους» κανόνες για την ασφάλεια των παιχνιδιών στον κόσμο, λέει η ομάδα, αυτοί δεν καλύπτουν πωλητές εκτός ΕΕ, όταν η πώληση γίνεται μέσω Διαδικτύου.

«Αυτές οι πλατφόρμες γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς», σχολίασε στο Politico η Κάθριν Βαν Ρέεθ, γενική διευθύντρια της TIE. Αυτό δεν είναι εγγενώς κακό, πρόσθεσε, λέγοντας ότι τα μέλη της TIE –στα οποία περιλαμβάνονται κολοσσοί της βιομηχανίας παιχνιδιών όπως η LEGO, η The Walt Disney Company και η Barbie Mattel– πωλούν επίσης τα προϊόντα τους μέσω διαδικτυακών πλατφορμών.

«Η διαφορά είναι ότι σε αυτές τις περιπτώσεις αγοράζετε παιχνίδια από μια εταιρεία που γνωρίζετε και δίνει προτεραιότητα στην ασφάλεια, ενώ διαπιστώσαμε ότι πολλά παιχνίδια που πωλούνται σε διαδικτυακές πλατφόρμες προέρχονται από τρίτους πωλητές, συχνά όχι από την ΕΕ, οι οποίοι δεν νοιάζονται πραγματικά για την ασφάλεια», λέει η γενική διευθύντρια της TIE.

Τα δεδομένα επιβεβαιώνουν τα λεγόμενά της. Το 2023, η ΕΕ ήταν καθαρός εισαγωγέας παιχνιδιών από τον υπόλοιπο κόσμο, σύμφωνα με τη Eurostat, με το 80% να προέρχεται από την Κίνα. Σχεδόν όλες οι ειδοποιήσεις επικίνδυνων χημικών σε παιχνίδια που εκδόθηκαν στην ΕΕ το 2024 αφορούσαν αντικείμενα με προέλευση την Κίνα.

3. Τρώμε, πίνουμε, ταξιδεύουμε, ξοδεύουμε

Δώρα, ταξίδια και εξωφρενικά πλούσια γεύματα με κρέας: τα χαρακτηριστικά της εορταστικής περιόδου είναι όλα ο εφιάλτης των οικολόγων. 

Ας ξεκινήσουμε με τα απορρίμματα συσκευασίας, χιλιάδες και χιλιάδες μέτρα χαρτί περιτυλίγματος. Σύμφωνα με την περιβαλλοντική μη κερδοσκοπική οργάνωση Repak, μόνο η Ιρλανδία παρήγαγε περίπου 97.000 τόνους απορριμμάτων συσκευασίας τα Χριστούγεννα του 2022.

Ακολουθεί η σπατάλη φαγητού. Σύμφωνα με μελέτη που διεξήχθη από τη γαλλική υπηρεσία οικολογικής μετάβασης ADEME το 2022, το 83% των γευμάτων παρασκευάζεται σε υπερβολικές ποσότητες κατά τη διάρκεια των εορτών.

Η κατανάλωση κρέατος, ειδικότερα, εκτοξεύεται στα ύψη αυτή την περίοδο. Και αυτό έχει σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Η γεωργία, γράφει το Politico, βαρύνεται με το 40% των παγκόσμιων εκπομπών μεθανίου, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο μεθάνιο που εκπέμπουν οι αγελάδες και τα πρόβατα (το μεθάνιο είναι ένα από τα πιο επιβλαβή αέρια του θερμοκηπίου). Συνολικά, η κτηνοτροφία ευθύνεται για λίγο λιγότερο από 15% των συνολικών παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Εθνη, περίπου το ίδιο με την παραγωγή χάλυβα και τσιμέντου συνδυαστικά.

Η διατροφή των ζώων απαιτεί επίσης τεράστιες εκτάσεις γης που πρέπει να καθαριστούν για την καλλιέργεια της σόγιας, του καλαμποκιού και άλλων σιτηρών που θρέφουν τη χριστουγεννιάτικη γαλοπούλα ή το εορταστικό μοσχαρίσιο φιλέτο. Εν τω μεταξύ, η εκτροφή βοοειδών και προβάτων που τρέφονται με χορτάρι συνεπάγεται επίσης συχνά την κοπή δασών ή την αποξήρανση υγροτόπων. Ολα αυτά έχουν διπλό περιβαλλοντικό αντίκτυπο: καταστρέφουν τη βιοποικιλότητα και εξαλείφουν ζωτικής σημασίας εστίες απορρόφησης άνθρακα, συμβάλλοντας στην κλιματική αλλαγή και στην καταστροφή της φύσης.

Ομως, όσον αφορά τις κλιματικές επιπτώσεις, τίποτα δεν είναι χειρότερο από το να επιλέξετε να ταξιδέψετε αεροπορικώς τα Χριστούγεννα, προειδοποιεί το Politico.

Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO), ένα ταξίδι μετ’ επιστροφής από το Λονδίνο στη Νέα Υόρκη εκπέμπει πάνω από μισό τόνο διοξειδίου του άνθρακα ανά επιβάτη. Ο μέσος άνθρωπος στην Ευρώπη εκπέμπει λίγο περισσότερους από επτά τόνους CO2 ετησίως. Με άλλα λόγια, σε δύο πτήσεις έχετε εκπέμψει σχεδόν το ένα δέκατο των εκπομπών που εκπέμπει ο μέσος Ευρωπαίος για έναν ολόκληρο χρόνο.

Για μια πτήση μετ’ επιστροφής, από τις Βρυξέλλες στο Βερολίνο, για παράδειγμα, οι εκπομπές είναι λίγο λιγότερο από 180 κιλά (0,18 του μετρικού τόνου) C02, σύμφωνα με τον ICAO. Εάν κάποιος θέλει να προστατεύσει το περιβάλλον, είναι προτιμότερο να πάρει το τρένο. Η Eurostar υπερηφανεύεται ότι ένα ταξίδι Βρυξέλλες – Λονδίνο με τρένο εκπέμπει 2,9 κιλά CO2 ανά επιβάτη, ενώ ένα αεροπλάνο εκπέμπει 23 φορές περισσότερο, δηλαδή 68,1 κιλά.

Πώς μπορούν, όμως, οι Αμερικανοί που ζουν στην Ευρώπη και νοιάζονται για το κλίμα να επιστρέψουν στο σπίτι τους για τα Χριστούγεννα με πιο «πράσινο» τρόπο; Προς το παρόν δεν μπορούν, εκτός αν είναι έτοιμοι να διασχίσουν τον Ατλαντικό Ωκεανό όπως η Γκρέτα Τούνμπεργκ: πάνω σε ένα μικρό σκάφος μηδενικών ρύπων επί μια εβδομάδα!

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News