Είναι διάσημος σε όλον τον κόσμο, κυρίως για τα πολυπόθητα αστέρια του, η απόκτηση ή η απώλεια μόλις ενός μπορεί, πλέον, να αλλάξει, προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο, τη φήμη ενός εστιατορίου. Για τον περίφημο Guide Michelin ο λόγος, τον ταξιδιωτικό και γαστρονομικό οδηγό της γαλλικής εταιρείας ελαστικών που εκδίδεται από το 1900. Αρχικά ο Οδηγός εμπεριείχε χάρτες, οδηγίες επιδιόρθωσης και αντικατάστασης ελαστικών, λίστες με μηχανικούς αυτοκινήτων και πρατήρια καυσίμων ανά τη γαλλική επικράτεια καθώς και συστάσεις για ξενοδοχεία.

Τ0 1904 η Michelin κυκλοφόρησε έναν παρόμοιο οδηγό για το Βέλγιο, στη συνέχεια, το 1907, για την Αλγερία και την Τυνησία, την επόμενη χρονιά για τις Αλπεις και την κοιλάδα του Ρήνου (Βόρεια Ιταλία, Ελβετία, Βαυαρία και Ολλανδία) το 1910 για τη Γερμανία, την Ισπανία και την Πορτογαλία, το 1911 για τις αποκαλούμενες, τότε, «Χώρες του Ηλιου» (Βόρεια Αφρική, Νότια Ιταλία, Κορσική) και για τη Βρετανία.

Λίστες με τα καλύτερα εστιατόρια ανά περιοχή και ανά κατηγορία άρχισαν να εμπεριέχονται στους Οδηγούς στις αρχές της δεκαετίας του 1920 ενώ η απονομή των αστεριών χρονολογείται από το 1926. Το 1931 αποφασίστηκε η αλλαγή του χρώματος του εξωφύλλου του Οδηγού από μπλε σε κόκκινο, το οποίο διατηρήθηκε έκτοτε, ενώ το 1940 διακόπηκε η έκδοσή του λόγω του ξεσπάσματος του B’ Παγκόσμιου Πολέμου.

Αλλά εκείνη η τελευταία έκδοση του Guide Michelin του 1939, πριν από το αιματοκύλισμα της Γηραιάς Ηπείρου, επρόκειτο να ανατυπωθεί στην Αμερική, συμβάλλοντας, εμμέσως, στην προέλαση των συμμαχικών δυνάμεων στη Γαλλία, με προορισμό το Παρίσι, μετά την Απόβαση στη Νορμανδία, πριν από ογδόντα χρόνια, την 6η Ιουνίου του 1944.

Εκείνη την ιστορική ημέρα όλοι οι διοικητές των αμερικανικών δυνάμεων που αποβιβάστηκαν στις ακτές της Νορμανδίας είχαν στα σακίδιά τους ένα αντίτυπο του Οδηγού Michelin του 1939, χρώματος μπεζ, όμως, ώστε να μην χτυπάει στο μάτι των Γερμανών. Πώς, όμως, ένας ταξιδιωτικός και γαστρονομικός οδηγός ξεπέρασε την αρχική χρήση του και μετατράπηκε σε πολύτιμο πολεμικό εργαλείο;

Οι επικρατέστερες εκδοχές είναι δύο. Σύμφωνα με την πρώτη, το 1943, ενώ προετοιμάζονταν για την απόβαση στις γαλλικές ακτές, οι διοικητές των Συμμαχικών Δυνάμεων αναζητούσαν ένα πρακτικό, εύκολο στη μεταφορά έντυπο που θα μπορούσε να συνδράμει τους αξιωματικούς και τους άνδρες τους να προσανατολίζονται στο πεδίο και να μην χάνουν τον δρόμο τους, δεδομένου ότι οι δρόμοι και οι πόλεις της Γαλλίας δεν διέθεταν, πλέον, σήμανση. Επειτα από εκτενή έρευνα και διαβουλεύσεις με αμερικανούς και βρετανούς αξιωματικούς που είχαν ταξιδέψει στη Γαλλία πριν από τον πόλεμο, όλοι στράφηκαν στον τελευταίο Οδηγό Michelin του 1939.

Κάπως έτσι το Συμμαχικό Γενικό Επιτελείο επικοινώνησε με τη Michelin και το υπουργείο Πολέμου των ΗΠΑ, ώστε να ανατυπωθεί ο Οδηγός του 1939 σε μερικές χιλιάδες αντίτυπα, τα οποία στη συνέχεια κατέληξαν στα σακίδια όλων των διοικητών μονάδων που επρόκειτο να αποβιβαστούν στις ακτές της Νορμανδίας. Στο μπεζ εξώφυλλο του ανατυπωμένου οδηγού προσδιοριζόταν πως προοριζόταν «ΓΙΑ ΕΠΙΣΗΜΗ ΧΡΗΣΗ ΜΟΝΟ» και αναφερόταν ότι «ανατυπώθηκε από το ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ – ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΕΜΟΥ ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ».

Οσον αφορά τη δεύτερη εκδοχή, πρωταγωνιστεί ένας γάλλος υπαξιωματικός ονόματι Γκιστάβ Μουτέ, ο οποίος τον Ιούνιο του 1940 εντάχθηκε στις Ελεύθερους Γάλλους, έχοντας στην τσέπη του τον Guide Michelin του 1939. Είχε ήδη γλιτώσει από την Δουνκέρκη, κατά την περικύκλωσή της από τους Γερμανούς τον Μάιο του 1940, ενώ στη συνέχεια κατάφερε να οδηγήσει με ασφάλεια μια βρετανική μεραρχία στη Βρέστη – χάρη και στον Οδηγό που είχε πάνω του, τον οποίο τον είχε αγοράσει πριν από το ξέσπασμα του πολέμου ενόψει ενός ταξιδιού που σχεδίαζε στην Κυανή Ακτή. Μετά την περιπέτεια της Βρέστης ο Γκιστάβ Μουτέ πέρασε στη Βρετανία, με ένα βρετανικό πλοίο, μαζί με γάλλους αξιωματικούς που πήγαιναν να βρουν τον στρατηγό Ντε Γκολ.

Το 1942, κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής του για λάβει τον βαθμό του αξιωματικού, ο Μουτέ παρατήρησε κάποια στιγμή πόσο ελλιπείς ήταν οι χάρτες που χρησιμοποιούσαν οι Συμμαχικές Δυνάμεις και, κάπως, έτσι, έπεσε στο τραπέζι η πρόταση περί ανατύπωσης του Guide Michelin του 1939.

Το εν λόγω ανέκδοτο ήταν άγνωστο επί δεκαετίες μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Πρώτη το αφηγήθηκε πριν από 40 χρόνια η δημοσιογράφος κόρη του Μουτέ σε άρθρο της στους Sunday Times το 1984, με αφορμή την 40ή επέτειο της Απόβασης στη Νορμανδία.

Σε πόσα αντίτυπα ακριβώς ανατυπώθηκε ο Οδηγός Michelin του 1939 δεν είναι γνωστό, ούτε κατά πόσο συνέδραμε όντως τις συμμαχικές δυνάμεις κατά την προέλασή τους στη Γαλλία. Πάντως ορισμένοι από τους ελάχιστους «αμερικανικούς», όπως ονομάστηκαν, οδηγούς Michelin που εντοπίστηκαν μετά το τέλος του πολέμου, έφεραν στο εσώφυλλό τους το όνομα κάποιου αμερικανού, συνήθως, υψηλόβαθμου αξιωματούχου.

Την ερχόμενη Πέμπτη 6η Ιουνίου, στο πλαίσιο των εορτασμών για τη συμπλήρωση 80 χρόνων από την Απόβαση στη Νορμανδία, πρόκειται να δημοπρατηθούν στο Κλερμόν-Φεράν (όπου βρίσκεται η έδρα της Michelin) δύο ιστορικοί, κυριολεκτικά, Oδηγοί Michelin: ένας κόκκινος του 1939, ίδιος με εκείνον που είχε στην τσέπη του ο Γκιστάβ Μουτέ, και ένας μπεζ του 1944, ίδιος με εκείνους που είχαν οι αμερικανοί διοικητές στα σακίδιά τους κατά την απόβασή τους στη Νορμανδία.

Η τιμή εκκίνησης κυμαίνεται μεταξύ 5.000 και 7.000 ευρώ, ωστόσο οι δύο οδηγοί θα μπορούσαν να πωληθούν αρκετές χιλιάδες παραπάνω. Το 2020 ο ίδιος οίκος δημοπρασιών πούλησε έναν Guide Michelin του 1900 έναντι 33.549 ευρώ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News