Καθώς απομένουν πια επτά ημέρες ως τις ευρωεκλογές και καθώς ολοκληρώνεται ο κύκλος των δημοσκοπήσεων —των μετρήσεων πρόθεσης ψήφου, αλλά και των δεικτών «εκτίμησης εκλογικού αποτελέσματος» και εκτίμησης «εκλογικής επιρροής»— ας κάνουμε μια αναδρομή: να δούμε τι συνέβη πέρυσι τέτοιον καιρό.

Στις εθνικές εκλογές της 21ης Μαΐου 2023, η ΝΔ έλαβε 40,79% και ο ΣΥΡΙΖΑ 20,07%. Η διαφορά ανάμεσα στα δύο πρώτα κόμματα ήταν 20,72%. Τρίτο κόμμα ήταν το ΠΑΣΟΚ με 11,46%.

Ποια ήταν όμως η εικόνα τον δημοσκοπήσεων την τελευταία εβδομάδα πριν από την κάλπη; Ιδού πέντε μετρήσεις της Παρασκευής 19 Μαΐου, της τελευταίας ημέρας που επιτρεπόταν η δημοσίευση μετρήσεων, δύο ημέρες πριν από τις εθνικές εκλογές:

♦ Η εκτίμηση της Alco για τον Alpha την Παρασκευή 19/5 έδινε στη ΝΔ 34,7% έως 38,7% και στον ΣΥΡΙΖΑ 27,3% έως 31,3%. Το αποτέλεσμα ήταν εκτός του εύρους των ποσοστών και για τα δύο κόμματα, και η διαφορά σχεδόν τριπλάσια.

♦ Η δημοσκόπηση της Marc για τον ΑΝΤ1, που επίσης παρουσιάστηκε την Παρασκευή 19 Μαΐου, δύο ημέρες πριν από τις κάλπες, έδινε στη Νέα Δημοκρατία 34% έως 38% και στον ΣΥΡΙΖΑ από 27,6% έως 31,6%. Το αποτέλεσμα βρέθηκε και εδώ εκτός του εύρους των ποσοστών και για τα δύο κόμματα, ενώ και η διαφορά μεταξύ τους ήταν περίπου τριπλάσια.

♦ Η δημοσκόπηση-εκλογικό βαρόμετρο της Metron Analysis για το Mega που παρουσιάστηκε την Παρασκευή 19 Μαΐου έδινε, με βάση την εκτίμηση ψήφου, στη ΝΔ από 34 έως 39% και στον ΣΥΡΙΖΑ από 26,% έως 30,5%. Και πάλι το αποτέλεσμα ήταν εκτός του εύρους των ποσοστών (που για τη ΝΔ ήταν πέντε μονάδες). Η διαφορά μεταξύ των κομμάτων ήταν υπερδιπλάσια των εκτιμήσεων.

♦ Στη δημοσκόπηση της Pulse για τον ΣΚΑΪ, που επίσης παρουσιάστηκε το βράδυ της Παρασκευής 19 Μαΐου, η εκτίμηση με βάση το σενάριο αναγωγής των αναποφάσιστων έδινε στη ΝΔ από 33,4 έως 38,6% και στον ΣΥΡΙΖΑ από 27% έως 32%. Οπως και στις τρεις προηγούμενες έρευνες, το αποτέλεσμα ήταν εκτός του εύρους και η διαφορά ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ ήταν τριπλάσια.

♦ H εκτίμηση της Rass για το Action24, επίσης την Παρασκευή 19/5, δύο ημέρες πριν τις κάλπες, έδινε στη ΝΔ από 33% έως 38,6% και στον ΣΥΡΙΖΑ από 25,8% έως 31,4%. Η μέση τιμή έδινε στη ΝΔ ποσοστό 35,8% και στον ΣΥΡΙΖΑ 28,6%. Οπως συνέβη και με τις άλλες μετρήσεις, το αποτέλεσμα ήταν εκτός του εύρους των ποσοστών για ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ και η διαφορά υπερδιπλάσια.

Προφανώς οι δημοσκοπήσεις δεν αποτελούν πρόβλεψη εκλογικού αποτελέσματος αλλά «φωτογραφία της στιγμής». Εν προκειμένω, η «στιγμή» που έγιναν οι εν λόγω μετρήσεις απείχε το πολύ πέντε μέρες από την κάλπη της 21ης Μαΐου. Ωστόσο, όπως συμβαίνει διεθνώς, έτσι και στην Ελλάδα οι δημοσκοπήσεις είναι ένα πολύτιμο εργαλείο αλλά ενίοτε πέφτουν έξω.

Η συνολική εικόνα που έδιναν οι πέντε μετρήσεις που δημοσιεύθηκαν δύο μέρες προ των εκλογών του Μαΐου του 2023 είναι η παρακάτω:

Τον Μάιο του 2023 όλες οι μεγάλες εταιρείες δημοσκοπήσεων «έπιασαν» ότι η ΝΔ θα κερδίσει τον ΣΥΡΙΖΑ, με βάση όλα τα σενάρια για το εύρος των ποσοστών των δύο κομμάτων. Εχασαν όμως και το 40,79% της ΝΔ, η οποία βρέθηκε πάνω από το εύρος που έδιναν, αλλά κυρίως το 20,07% του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος βρέθηκε πολύ κάτω από το εύρος των προβλέψεων.

Εξω έπεσαν ως προς τα ποσοστά και τη διαφορά και τα πρώτα exit polls που ανακοινώθηκαν μόλις έκλεισαν οι κάλπες, στις 19:00 της Κυριακής 21/5. Την έρευνα έτρεξαν από κοινού έξι εταιρείες (Metron Analysis, Alco, Marc, MRB και GPO). Το  exit poll έδινε μεν προβάδισμα ΝΔ, αλλά με ποσοστό 36%-40% (μέση τιμή 38%), ενώ στον ΣΥΡΙΖΑ έδινε ποσοστό από 25% μέχρι και 29% (μέση τιμή 27%).

Eπικεφαλής δημοσκοπικών εταιρειών στάθηκαν στη συνέχεια στις λεκτικές επιθέσεις που όντως δέχονταν από στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ στα μέσα ενημέρωσης και στο διαδίκτυο. Επαιξε άραγε ρόλο αυτό το γεγονός στη στάθμιση που έκαναν; Μήπως, υπό καθεστώς πίεσης, απέτυχαν να προσεγγίσουν την εκλογική κατάρρευση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, υπερεκτιμώντας τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ;

Επίσης, αναφέρθηκε ως πιθανή εξήγηση πως η δήλωση του Γιώργου Κατρούγκαλου περί αύξησης εισφορών σε ελεύθερους επαγγελματίες έριξε κι άλλο το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ την τελευταία εβδομάδα. Ωστόσο η δήλωση έγινε στις 17/5 και οι μετρήσεις συνεχίστηκαν και τις δύο επόμενες ημέρες. Ενώ σε κάθε περίπτωση η επίδραση της δήλωσης Κατρούγκαλου δεν εξηγεί την απόκλιση και στο Exit Poll. Ιδίως δε σε ό,τι αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ και τη διαφορά των δύο κομμάτων.

Το προηγούμενο των εκλογών του Μαΐου του 2023 δεν ακυρώνει, προφανώς, όλες τις υπόλοιπες αναμετρήσεις, στις οποίες οι δημοσκοπικές εταιρείες προσέγγισαν με μεγάλη ακρίβεια το αποτέλεσμα.

Το πιο χρήσιμο συμπέρασμα που προκύπτει από την περυσινή εμπειρία είναι το αυτονόητο: οι εκλογές δεν κρίνονται από τις δημοσκοπήσεις και οι μετρήσεις δεν προδικάζουν το αποτέλεσμα, έτσι ώστε να μην έχει νόημα η συμμετοχή. Ολα κρίνονται στην κάλπη. Αυτός είναι ένας ακόμη λόγος που η συμμετοχή των πολιτών στις εκλογές, εθνικές ή ευρωεκλογές, έχει πάντοτε νόημα. Οι ψηφοφόροι κρίνουν τα πάντα. Και η κάλπη είναι άδεια όταν ανοίγουν τα εκλογικά τμήματα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News