Υπάρχουν οι baby boomers και η Γενιά Χ. Υπάρχουν η Γενιά Υ των Millennials και η Γενιά Ζ των Zoomers, ενώ από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας υπάρχει και η Γενιά Α. Υπάρχουν επίσης οι αποκαλούμενοι ψηφιακοί ιθαγενείς (digital natives) αλλά και iGen. Οι ετικέτες για τη διάκριση των γενεών αφθονούν, όπως αφθονούν και οι λίστες με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της καθεμίας, τα γούστα, τις εργασιακές συμπεριφορές, τις έμμονες ιδέες, τις φιλοδοξίες και τις προδιαθέσεις, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα, τα δυνατά και τα ευαίσθητα σημεία.

Ωστόσο, ενδέχεται σχεδόν όλα αυτά να αποτελούν επινοήματα. Τουλάχιστον αυτό γράφει η Πιλίτα Κλαρκ των Financial Times: «Το θέμα με όλα αυτά είναι ότι βασίζονται σε μια μεγάλη ψευδαίσθηση. Η ιδέα ότι σκεφτόμαστε ή συμπεριφερόμαστε διαφορετικά, καθαρά επειδή ανήκουμε σε αυτήν ή εκείνη την ηλικιακή ομάδα, είναι βαθιά εσφαλμένη», καθώς υπάρχουν άλλοι σημαντικοί παράγοντες που μας διαμορφώνουν: ο αντίκτυπος της γήρανσης, διάφορες κοινωνικές και ιστορικές επιδράσεις, γεγονότα όπως ο πόλεμος, η πανδημία ή η εφεύρεση του smartphone.

Υφίσταται, όμως, ένα ζήτημα. Ο διαχωρισμός των γενεών, ακόμη και αν όντως είναι τεχνητός και δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, όπως υποστηρίζει η αρθρογράφος των FT, φαίνεται πως έχει πραγματικές συνέπειες στις ζωές των ανθρώπων.

Μία από αυτές είναι, για παράδειγμα, η ολοένα αυξανόμενη εχθρότητα μεταξύ των baby boomers (οι γεννημένοι από το 1946 έως το 1964) και των millennials (ή Γενιά Υ, στην οποία ανήκουν όσοι γεννήθηκαν από το 1982 έως το 1994). Η Κλαρκ επικαλείται στο άρθρο της σχετική έρευνα (που αφορά κυρίως τις ΗΠΑ) και δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Personality and Social Psychology Bulletin.

«Οι Millennials και οι Baby Boomers εκφράζουν όντως περισσότερη εχθρότητα οι μεν προς τους δε και αντιστρόφως, παρά προς άλλες γενιές», γράφουν οι συντάκτες της μελέτης. «Η εχθρότητά τους αντανακλά ασύμμετρες ανησυχίες γενεών: Οι Baby Boomers φοβούνται κυρίως ότι οι Millennials απειλούν τις παραδοσιακές αξίες (συμβολική απειλή) ενώ οι Millennials κυρίως φοβούνται ότι η καθυστερημένη μεταβίβαση ισχύος από τους Baby Boomers παρεμποδίζει τις δυνατότητές τους (ρεαλιστική απειλή)» προσθέτουν. Ωστόσο, διαπίστωσαν επίσης ότι μια έξωθεν παρέμβαση που αμφισβητεί την οντότητα του διαχωρισμού των γενεών δύναται «να μετριάσει τις αντιληπτές απειλές και τα αισθήματα εχθρότητας σε αμφότερες τις γενιές».

Προειδοποιούν, λοιπόν, ότι «σε ένα πλαίσιο όπου οι ανισότητες πλούτου μεταξύ νεότερων και μεγαλύτερων σε ηλικία ενηλίκων έχουν αυξηθεί σημαντικά, όπου μεγάλα κοινωνικά ζητήματα χωρίζουν τις γενιές (π.χ. η κλιματική αλλαγή, η άμβλωση και οι προεδρικές) και όπου ανακύπτουν σημαντικές προκλήσεις μεταξύ των γενεών (π.χ. μελλοντική αφερεγγυότητα της κοινωνικής ασφάλισης), δημοφιλείς αφηγήσεις που επιδιώκουν να αντιπαραβάλλουν επινοημένες ομάδες γενεών δύνανται να επιδεινώσουν τις εντάσεις που παρατηρήσαμε και να αποδυναμώσουν τη δυνατότητα για αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών».

Εχοντας καταλήξει σε παρόμοια συμπεράσματα, το 2021 ο Μπόμπι Ντάφι, καθηγητής Δημόσιας Πολιτικής στο King’s College του Λονδίνου, εξέδωσε ένα βιβλίο με τίτλο «Ο Μύθος των Γενεών» και πότιτλο «Γιατί το πότε γεννήθηκες είναι λιγότερο σημαντικό από όσο νομίζεις». Και το 2020, μια έκθεση των αμερικανικών Εθνικών Ακαδημιών Επιστημών, Μηχανικής και Ιατρικής με τίτλο «Αποτελεί ο διαχωρισμός των γενεών μια χρήσιμη διάκριση για τη διαχείριση του εργατικού δυναμικού;» προειδοποιούσε τους εργοδότες να μη λαμβάνουν υπόψη τα όποια στερεότυπα αφορούν τις όποιες διαφορετικές γενιές κατά τον καθορισμό των πολιτικών πρόσληψης προσωπικού και της διατήρησης της απασχόλησης.

Για λόγους, ας πούμε, εξελικτικούς, η Πιλίτα Κλαρκ δεν είναι σίγουρη ότι μπορούμε εύκολα να απαλλαγούμε από τον διαχωρισμό των γενεών. «Οι άνθρωποι είναι φτιαγμένοι να κατηγοριοποιούν και να γενικεύουν. Αυτό μας καθιστά το είδος που είμαστε» γράφει. Αλλά επισημαίνει (επικαλούμενη ένα βιβλίο του Μάουρο Γκιγιέν, απερχόμενου πρύτανη του Cambridge Judge Business School) την εμφάνιση μιας νέας κοινωνικής φυλής που ενδέχεται να αλλάξει τα δεδομένα, τους αποκαλούμενους perennials (στα ελληνικά θα μπορούσε να γίνει λόγος για «αέναη» ή «αχρονική» γενιά).

«Σήμερα, που ζούμε περισσότερο και έχουμε πολύ διαφορετικές τεχνολογίες, ο Γκιγιέν πιστεύει ότι είμαστε έτοιμοι για μια “μεταγενεακή” κοινωνία ανθρώπων που καθορίζονται από το πώς εργάζονται, μαθαίνουν και ζουν – και όχι από το πότε γεννήθηκαν. Υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι άνθρωποι αποτυγχάνουν να ενεργούν ανάλογα με την ηλικία τους» εξηγεί η δημοσιογράφος των Financial Times.

«Η τεχνολογία καθόρισε αυτή την αλλαγή, καθώς και ένα άλλο χαρακτηριστικό των “perennials”: τις μεγάλες εταιρείες που διευθύνονται από νέους επιχειρηματίες ηλικίας 20 ή 30 ετών, οι οποίοι επιβλέπουν ένα πολύ μεγαλύτερο σε ηλικία εργατικό δυναμικό. Αυτό ήταν κάτι σπάνιο εκτός οικογενειακών εταιρειών έως σήμερα […] Ταυτόχρονα, οι ηλικιωμένοι επιστρέφουν σε κάποια μορφή εργασίας μετά τη συνταξιοδότηση και οι εταιρείες πιέζονται να απευθύνονται σε άτομα διαφορετικών ηλικιών, όχι μόνο σε νεότερους καταναλωτές» προσθέτει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News