Επειτα από 12 μήνες που μαίνεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία (ούτε καν στη Ρωσία) πως η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» του Κρεμλίνου εξελίσσεται κάθε άλλο παρά βάσει σχεδίου, καθώς οι ρωσικές δυνάμεις έχουν αναγκαστεί πολλές φορές να οπισθοχωρήσουν –πόσο μάλλον να επιτύχουν τους όποιους στόχους τους– εξαιτίας της αφόρητης πίεσης των Ουκρανών. Ωστόσο, ο αντίκτυπος του πολέμου στο εσωτερικό της Ρωσίας ήταν πολύ διαφορετικός.

«Οι αιτιάσεις, η παράνοια και η ιμπεριαλιστική νοοτροπία που οδήγησαν τον πρόεδρο Πούτιν να εισβάλει στην Ουκρανία έχουν εισχωρήσει βαθιά στη ρωσική ζωή μετά από ένα χρόνο πολέμου – μια ευρεία, παρότι άνιση, κοινωνική αναταραχή έχει καταστήσει τον ρώσο ηγέτη πιο κυρίαρχο από ποτέ άλλοτε στο εσωτερικό» γράφουν ο Αντον Τροϊανόφκσι (από το Βερολίνο) και η Βάλερι Χόπκινς (από τη Μόσχα) στους New York Times.

Ομως, σε τι ακριβώς αναφέρονται; Στο γεγονός πως ο πόλεμος επέτρεψε στον Πούτιν να σημειώσει τεράστια πρόοδο, πολύ μεγαλύτερη από όσο θεωρούταν δυνατό πριν από έναν χρόνο, στην προσπάθειά του να αναπλάσει τη Ρωσία «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσίν» του.

Οι αμερικανοί δημοσιογράφοι αναφέρουν ενδεικτικά ότι πλέον στη Ρωσία οι μαθητές και οι μαθήτριες στα σχολεία τους δεν φτιάχνουν μόνο κεριά για τους στρατιώτες που πολεμούν στα χαρακώματα της Ουκρανίας, αλλά διδάσκονται επίσης, κατά τη διάρκεια ενός νέου ειδικού μαθήματος, ότι ο ρωσικός στρατός πάντα απελευθέρωνε την ανθρωπότητα από «επιτιθέμενους που επιδιώκουν την παγκόσμια κυριαρχία».

Τα μουσεία και τα θέατρα, που στο παρελθόν, ειδικά κατά τη διάρκεια περιόδων εφαρμογής δραστικών μέτρων καταστολής, παρέμεναν νησίδες καλλιτεχνικής ελευθερίας, είδαν αυτό το ειδικό καθεστώς να εξανεμίζεται. Οι πασιφιστές καλλιτέχνες της Ρωσίας εξαφανίστηκαν επίσης, ενώ στα μουσεία, υπό την αιγίδα του κράτους πλέον, διοργανώνονται εκθέσεις αφιερωμένες στον «NATOζισμό», με στόχο να αντιληφθούν οι πολίτες της Ρωσίας ότι σήμερα απειλούνται –σύμφωνα, πάντα, με τον πρόεδρό τους– από τη Βορειοατλαντική Συμμαχία όσο απειλούνταν κατά τη διάρκεια του B’ Παγκόσμιου Πολέμου από τη ναζιστική Γερμανία.

Ακόμη, πολλές από τις ακτιβιστικές ομάδες και οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συστάθηκαν κατά τα 30 πρώτα χρόνια της μετασοβιετικής Ρωσίας σταμάτησαν απότομα τη δράση τους, ενώ εθνικιστικές ομάδες που κάποτε χαρακτηρίζονταν περιθωριακές έχουν επιστρέψει στο προσκήνιο.

«Ο φιλελευθερισμός στη Ρωσία πέθανε για πάντα, δόξα τω Θεώ» δήλωσε σχετικά ο Κονσταντίν Μαλοφέγεφ, ένας υπερσυντηρητικός μεγιστάνας των επιχειρήσεων, σε συνέντευξη που παραχώρησε τηλεφωνικώς στους New York Times. «Οσο περισσότερο διαρκέσει αυτός ο πόλεμος, τόσο περισσότερο η ρωσική κοινωνία θα εκκαθαριστεί από τον φιλελευθερισμό και το Δυτικό δηλητήριο» προσέθεσε, εξηγώντας πως το γεγονός ότι ο πόλεμος εξακολουθεί να μαίνεται ακόμα και μάλλον θα αργήσει να τερματιστεί, συνέβαλε στο να καταστεί πιο ουσιαστικός, πιο βαθύς ο μετασχηματισμός της Ρωσίας. «Εάν το Blitzkrieg (αστραπιαίος πόλεμος) είχε πετύχει, τίποτα δεν θα είχε αλλάξει» σημείωσε.

Οι δημοσιογράφοι των New York Times γράφουν πως το Κρεμλίνο τα προηγούμενα χρόνια επεδίωκε να κρατά σε απόσταση τον Κονσταντίν Μαλοφέγεφ, ακόμη και όταν χρηματοδοτούσε φιλορώσους αυτονομιστές στην ανατολική Ουκρανία, ζητώντας συγχρόνως τη μετατροπή της Ρωσίας σε μια αυτοκρατορία «παραδοσιακών αξιών», που θα είναι απρόσβλητη από τη Δυτική επιρροή.

Η κατάσταση, όμως, άλλαξε μετά την εισβολή στην Ουκρανία, «καθώς ο Βλαντίμιρ Πούτιν μετέτρεψε τις “παραδοσιακές αξίες” σε μια κραυγή συσπείρωσης –υπογράφοντας έναν νέο νόμο κατά των ομοφυλοφίλων, για παράδειγμα–, ενώ αυτοαναδείχθηκε ως ένας άλλος Μέγας Πέτρος, που ανακαταλαμβάνει χαμένα ρωσικά εδάφη» σημειώνουν. Ο Κονσταντίν Μαλοφέγεφ σημείωσε επίσης πως το πιο σημαντικό είναι ότι οι φιλελεύθεροι Ρώσοι, είτε έχουν φιμωθεί είτε έχουν εγκαταλείψει τη χώρα, ενώ οι Δυτικές εταιρείες αποχώρησαν από τη Ρωσία οικειοθελώς.

«Ο,τι δεν θα μπορούσαμε ούτε καν να φανταστούμε πριν από μια διετία ή ακόμη και πριν από έναν χρόνο, συμβαίνει σήμερα» είπε την προηγούμενη Τετάρτη ο πρόεδρος του Κέντρου Ζαχάροφ, στη Μόσχα, Βιάτσεσλαβ Μπαχμίν (πάλαι ποτέ σοβιετικός αντιφρονών), απευθυνόμενος σε μερικούς από τους πιο επιφανείς ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα που παρέμειναν στη Ρωσία μετά το ξέσπασμα του πολέμου.

Αφορμή στάθηκαν τα εγκαίνια της τελευταίας έκθεσης (προτού αναγκαστεί να κλείσει. βάσει ενός νέου νόμου) του φιλελεύθερου αρχείου και πολιτιστικού κέντρου που ιδρύθηκε το 1996 στη Μόσχα με αποστολή την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη διαφύλαξη της κληρονομιάς του ρώσου πυρηνικού φυσικού και νομπελίστα ακτιβιστή Αντρέι Ζαχάροφ. «Eχει οικοδομηθεί ένα νέο σύστημα αξιών, βάναυσων και αρχαϊκών δημόσιων αξιών» ανέφερε στη συνέχεια ο Αλεξάντρ Ντάνιελ, ειδικός στους σοβιετικούς αντιφρονούντες.

Οι ανταποκριτές των New York Times θυμίζουν πως πριν από έναν χρόνο, καθώς η Ουάσινγκτον προειδοποιούσε για μια επικείμενη εισβολή στην Ουκρανία, οι περισσότεροι Ρώσοι απέρριπταν την πιθανότητα. «Αλλωστε, ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε αυτοχαρακτηριστεί ως ένας ειρηνόφιλος πρόεδρος, που δεν θα διέτασσε ποτέ επίθεση σε άλλη χώρα. Ετσι, μετά την έναρξη της εισβολής –εκπλήσσοντας ορισμένους από τους στενότερους βοηθούς του προέδρου– το Κρεμλίνο προσπάθησε να προσαρμόσει την προπαγάνδα του για να τη δικαιολογήσει», γράφουν.

Κάπως έτσι άρχισε να υποστηρίζεται, καταρχάς πως ήταν η Δύση αυτή που κήρυξε τον πόλεμο στη Ρωσία, συνδράμοντας τους «ναζιστές» που πήραν την εξουσία στην Ουκρανία το 2014, και δεύτερον και κυριότερο, ότι στόχος της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης» του ρώσου προέδρου είναι να τερματίσει τον πόλεμο που ξεκίνησε η Δύση.

Σε μια σειρά ομιλιών που αποσκοπούσαν στην ενίσχυση της εγχώριας υποστήριξης, ο Βλαντίμιρ Πούτιν χαρακτήρισε την εισβολή ως «σχεδόν ιερό πόλεμο για την ίδια την ταυτότητα της Ρωσίας» και δήλωσε ότι αγωνιζόταν για να αποτρέψει «την επιβολή των φιλελεύθερων κανόνων φύλου και της αποδοχής της ομοφυλοφιλίας από μια επιθετική Δύση».

Για να διαδοθεί και να επιβληθεί αυτό το μήνυμα, κινητοποιήθηκε ολόκληρος ο κρατικός μηχανισμός, με τα ελεγχόμενα από το Κρεμλίνο κρατικά κανάλια να περιορίζουν τα ψυχαγωγικά προγράμματα υπέρ περισσότερων ειδήσεων και πολιτικών εκπομπών, με την έπαρση της σημαίας να καθίσταται εκ νέου υποχρεωτική στα σχολεία, όπως και η «πατριωτική εκπαίδευση» και με την αστυνομία να διώκει ανθρώπους για αδικήματα όπως αντιπολεμικές αναρτήσεις στο Facebook (συμβάλλοντας, έτσι, στη διαφυγή εκατοντάδων χιλιάδων Ρώσων στο εξωτερικό).

«Η κοινωνία, γενικά, έχει εκτροχιαστεί» είπε ο Σεργκέι Τσερνίσοφ, ο οποίος διευθύνει ένα ιδιωτικό λύκειο στη μητρόπολη Νοβοσιμπίρσκ της Σιβηρίας. «Εχουν ανατρέψει τις ιδέες του καλού και του κακού» συμπλήρωσε, επικοινωνώντας τηλεφωνικά με τους New York Times.

Ο ρώσος εκπαιδευτικός, ένας από τους λίγους διευθυντές σχολείων στη Ρωσία που μίλησαν ανοιχτά κατά του πολέμου, χαρακτήρισε το αφήγημα περί ρώσων στρατιωτών που πολεμούν για την υπεράσπιση του έθνους τόσο εύπεπτο, ώστε μεγάλο μέρος της κοινωνίας κατέληξε να το πιστεύει πραγματικά – ειδικά από τη στιγμή που το μήνυμα συνδυάστηκε απρόσκοπτα με ένα από τα πιο συναισθηματικώς υποβλητικά κεφάλαια της ρωσικής Ιστορίας: τη νίκη του έθνους τους στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ανέφερε ενδεικτικά πως μια πανεθνική εκστρατεία που παροτρύνει τα παιδιά να φτιάχνουν κεριά για τους στρατιώτες που πολεμούν στην Ουκρανία έχει καταστεί τόσο δημοφιλής, που όποιος την αμφισβητεί, ακόμη και σε μια σχολική ομάδα συνομιλίας, μπορεί να χαρακτηριστεί «ναζιστής και συνεργός της Δύσης».

Ταυτόχρονα, η καθημερινή ζωή έχει αλλάξει ελάχιστα για τους Ρώσους χωρίς έναν δικό τους άνθρωπο να πολεμάει στην Ουκρανία, γεγονός που αποκρύπτει/μετριάζει το κόστος του πολέμου. Δυτικοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι τουλάχιστον 200.000 Ρώσοι έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί έως σήμερα στην Ουκρανία, αριθμός πολύ πιο υψηλός σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις. Ωστόσο, η ρωσική οικονομία έχει πληγεί λιγότερο από όσο προβλεπόταν, με τις Δυτικές κυρώσεις να μην έχουν καταφέρει να επιδεινώσουν σημαντικά το βιοτικό επίπεδο του μέσου Ρώσου.

«Μία από τις πιο τρομακτικές παρατηρήσεις, νομίζω, είναι ότι, ως επί το πλείστον, τίποτα δεν έχει αλλάξει για τους ανθρώπους» είπε ο Σεργκέι Τσερνίσοφ, σημειώνοντας πως στην πόλη του η κίνηση στα εστιατόρια είναι φυσιολογική, διοργανώνονται συναυλίες και οι μαθητές του βγαίνουν ραντεβού. «Αυτή η τραγωδία απωθείται στην περιφέρεια» συμπλήρωσε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News