Το περασμένο καλοκαίρι, ο Βρετανός Τομ Πούλεϊ έγινε ο πρώτος άνθρωπος στον οποίο χορηγήθηκε το πειραματικό εμβόλιο της πανώλης, στο πλαίσιο της έναρξης των κλινικών δοκιμών. Ο ίδιος δέχθηκε να συμμετάσχει στο πείραμα, καθώς αισθάνθηκε ότι έτσι θα μπορούσε να βοηθήσει στο να απαλλαγεί ο κόσμος από έναν από τους πιο βάναυσους φονιάδες στην ανθρώπινη Ιστορία.

Το εμβόλιο βασίστηκε στην ίδια τεχνολογία με την οποία το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης παρασκεύασε αυτό του κορονοϊού. Ο Τομ ένιωσε μια μικρή αδιαθεσία, αλλά μέσα σε τρεις ώρες δεν είχε κανένα σύμπτωμα. Οι κλινικές δοκιμές συνεχίζονται προκειμένου να ανευρεθεί λύση για την καταπολέμηση μιας αιώνιας βακτηριακής απειλής, η οποία σκότωσε 171 άτομα το 2017 στη Μαδαγασκάρη. Και αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα τού πώς οι επιστήμονες μπορούν να αναζητήσουν νέα εμβόλια και θεραπείες για παθήσεις που μέχρι σήμερα δεν είχαν κανέναν τρόπο αντιμετώπισης.

Στο μέλλον, αναμένεται να ξεκινήσουν να δοκιμάζονται νέα εμβόλια για τον δάγκειο πυρετό, τον ιό Ζίκα και άλλους παθογόνους παράγοντες. Την ίδια στιγμή, σε εξέλιξη βρίσκεται μελέτη για ακόμη ένα εμβόλιο κατά του ιού Εμπολα. «Πλέον, έχουμε την τούρτα και μπορούμε να βάλουμε όχι μόνο κερασάκι, αλλά φιστίκια ή ό,τι άλλο θέλουμε», λέει στον Guardian η Σάρα Γκίλμπερτ, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και μία εκ των δημιουργών του εμβολίου της AstraZeneca.

Η πανδημία του κορονοϊού πυροδότησε μια άνευ προηγουμένου προσπάθεια για τον έλεγχο της λοίμωξης Covid-19, στο πλαίσιο της οποίας για πρώτη φορά στην Ιστορία επενδύθηκαν δισεκατομμύρια ευρώ στην έρευνα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Ετσι, τα διδάγματα από την πανδημία αναμένεται να αλλάξουν για πάντα την ιατρική επιστήμη, εκτιμά η βρετανική εφημερίδα. Πλέον, οι ειδικοί βρίσκονται στο κατώφλι μιας σειράς δυνητικά σημαντικών ανακαλύψεων, κυρίως χάρη στην αυξανόμενη έρευνα για εμβόλια υψηλής τεχνολογίας, τα οποία θα μπορούσαν να είναι σωτήρια σε ασθενείς με καρκίνο και αρκετές μεταδιδόμενες ασθένειες.

Παράλληλα, νέες μελέτες που πραγματοποιούνται για τη μακρά Covid-19 θα μπορούσαν να ρίξουν φως στη διαδικασία πήξης του αίματος, στο σύνδρομο μυαλγικής εγκεφαλομυελίτιδας/χρόνιας κόπωσης (ME/CFS) και σε άλλες καταστάσεις που σχετίζονται με την επιμονή ενός ιού.

Από τη θεωρία στην πράξη

«Η πανδημία έχει τονώσει την εφαρμογή της προηγούμενης γνώσης που είχαμε, στην πράξη», σχολιάζει στον Guardian ο Ντινάν Πιλάι, καθηγητής Ιολογίας του Πανεπιστημιακού Κολεγίου του Λονδίνου. Ο ίδιος εξηγεί ότι η ανάπτυξη της επιστήμης διαρκεί πολλά χρόνια και χρειάζεται μία ευκαιρία για να εφαρμοστεί. Η πανδημία προσέφερε ένα πιο απλό και άμεσο ρυθμιστικό περιβάλλον, γι’ αυτό και τα εμβόλια εξελίχθηκαν τόσο γρήγορα.

Ο λόγος που μέχρι τώρα δεν υπήρχε τόσο ταχεία ανάπτυξη ήταν ότι το κάθε φάρμακο ή εμβόλιο θα έπρεπε να αποδείξει σε βάθος χρόνου την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά του. Κάτι που δεν ίσχυσε για τα εμβόλια του κορονοϊού. Και δεν είναι τυχαίο ότι ενώ η τεχνολογία mRNA υπήρχε εδώ και 10 χρόνια, εφαρμόστηκε ξαφνικά με αφορμή τον κορονοϊό.

Από τη στιγμή που απέδειξε την ασφάλειά του και ασυνήθιστα υψηλή αποτελεσματικότητα (98%) σε σχέση με τα παραδοσιακά εμβόλια (60%), οι ρυθμιστικοί φορείς το ενέκριναν και η δημόσια αποδοχή του ήταν η μεγαλύτερη στην Ιστορία, καθώς μέσα σε δύο χρόνια, περισσότεροι από 5,9 δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν κάνει τουλάχιστον μία δόση.

Νέα εμβόλια

Οι επιστήμονες ήδη έχουν βάλει στο στόχαστρό τους την ελονοσία, η οποία εκτιμάται ότι ευθύνεται για τον θάνατο περίπου του μισού ανθρώπινου πληθυσμού από τη Λίθινη Εποχή έως σήμερα. Πέρυσι, έχασαν τη ζωή τους από τη νόσο, που μεταδίδεται με ένα απλό τσίμπημα κουνουπιού, 700.000 άνθρωποι. Ηδη η φαρμακευτική εταιρεία Novartis έχει αναπτύξει ένα saRNA (αυτοενισχυόμενο RNA) εμβόλιο γι’ αυτή τη νόσο και οι κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους αναμένεται να ξεκινήσουν σε περίπου δύο χρόνια. Υπενθυμίζεται ότι το πρώτο εμβόλιο για την ελονοσία έχει ήδη εγκριθεί.

Στις αρχές Φεβρουαρίου η Moderna είχε ξεκινήσει τις κλινικές δοκιμές για εμβόλιο του HIV, το οποίο βασίζεται στην τεχνολογία mRNA. Εάν αποδειχθούν επιτυχείς, ένα και μόνο εμβόλιο θα προσφέρει προστασία εφ’ όρου ζωής, εκτιμά ο Guardian.

Πλέον, η τεχνολογία μελετάται για να διαπιστωθεί εάν θα μπορούσε να βοηθήσει στον έλεγχο παθήσεων όπως η λύσσα, ο καρκίνος του εντέρου, του δέρματος και του μαστού.

Η βιταμίνη D

Ο κορονοϊός έχει ρίξει επίσης φως στα πιθανά οφέλη της βιταμίνης D, καθώς οι πολίτες σε χώρες όπως η Φινλανδία, η Ισλανδία και η Νορβηγία, που είχαν εκπαιδευτεί να λαμβάνουν συμπληρώματα της βιταμίνης, είχαν χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας από τη λοίμωξη Covid.

Εν μέσω συνεχιζόμενης έρευνας για να εξακριβωθεί τι ακριβώς καθιστά κάποιους ανθρώπους πιο ευάλωτους στην Covid, η επικέντρωση του ενδιαφέροντος στη βιταμίνη D οδήγησε στα συμπεράσματα μιας μεγάλης μελέτης που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση The Lancet και τη συνυπογράφουν δεκάδες ειδικοί. Η έρευνα αναφέρει ότι η έλλειψη της βιταμίνης D ενδέχεται να είναι και το βασικό πρόβλημα στην ανάπτυξη πολλών παθήσεων.

Ψηφιακή υγεία και βάσεις δεδομένων

Πέρα από τα φάρμακα, τα εμβόλια και τις βιταμίνες, στο προσκήνιο, λόγω πανδημίας, έχει έρθει και η ψηφιακή υγεία. «Η χρήση εφαρμογών από τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα και η κατανόηση των ιατρικών δεδομένων από τους πολίτες, είναι κάτι που ήρθε απρόσμενα», εξηγεί στο βρετανικό Μέσο ο δρ Πιλάι.

Και τελευταίο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, είναι η εντυπωσιακή πρόοδος που έχει προκύψει μέσα από τη συνεργασία των επιστημόνων. Ανοιχτές βάσεις δεδομένων, άμεση πρόσβαση για όλους τους ειδικούς, συστήματα επικοινωνίας και δήλωσης νέων στοιχείων και πολλά άλλα.

«Ηταν μια τρομερή περίοδος για τόσο πολλούς ανθρώπους. Ελπίζω ότι κάποια από τα επιστημονικά επιτεύγματα αυτής της περιόδου θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε και άλλες ασθένειες», καταλήγει ο Ντέιβιντ Μπράουν, ογκολόγος και επιστήμονας που εξειδικεύεται στις ανοσοθεραπείες του καρκίνου, στο Αντικαρκινικό Κέντρο του Γέιλ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News