Η Γαλλία έζησε φέτος τον πιο ζεστό Μάιο στην Ιστορία της ενώ τον προηγούμενο μήνα η χώρα επλήγη εκ νέου από ένα κύμα καύσωνα που επηρέασε επίσης την Ισπανία και την Ιταλία. Στη συνέχεια ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες ταλαιπώρησαν την Πολωνία και άλλες περιοχές της Ανατολικής Ευρώπης.

Τις τελευταίες ημέρες ο υδράργυρος ξεπέρασε τους 40 βαθμούς Κελσίου ακόμη και στη Βρετανία, για πρώτη φορά στην Ιστορία της χώρας, και πυρκαγιές κατέκαψαν εκτάσεις στη Γαλλία, στην Πορτογαλία, στην Ισπανία και στην Ελλάδα. Οι θερμοκρασίες έχουν αρχίσει να αυξάνονται ξανά στην Ευρώπη και ολόκληρη η ήπειρος καλείται να αντιμετωπίσει μια εκτεταμένη ξηρασία. Και απομένουν ακόμη δύο μήνες έως το τέλος του καλοκαιριού.

Ωστόσο οι επιστήμονες δηλώνουν πως η επίμονη ακραία ζέστη που καταγράφεται, συνάδει με μία εξαιρετικά ανησυχητική τάση. Πιο συγκεκριμένα υποστηρίζουν πως τα κύματα καύσωνα στην Ευρώπη «αυξάνονται σε συχνότητα και ένταση με ταχύτερο ρυθμό από σχεδόν οποιοδήποτε άλλο μέρος του πλανήτη, περιλαμβανομένων των Δυτικών Ηνωμένων Πολιτειών», συνοψίζει ο Χένρι Φάουντεν, δημοσιογράφος των New York Times με ειδίκευση στην κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της.

Πώς, όμως κατέληξε η Ευρώπη να είναι hot spot για καύσωνες; «Η υπερθέρμανση του πλανήτη διαδραματίζει σίγουρα ρόλο, όπως συμβαίνει με τα κύματα καύσωνα σε όλο τον κόσμο, επειδή οι θερμοκρασίες είναι κατά μέσο όρο περίπου 1,1 βαθμό Κελσίου υψηλότερες από ό,τι ήταν στα τέλη του 19ου αιώνα, πριν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων του θερμοκηπίου αρχίσουν να αυξάνονται. Οπότε, η υπερβολική ζέστη εκδηλώνεται από ένα υψηλότερο αρχικό σημείο», εξηγεί ο αμερικανός δημοσιογράφος.

Οι αεροχείμαρροι

Αλλά πέρα από αυτό, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με την κυκλοφορία της ατμόσφαιρας και των ωκεανών, που καθιστούν την Ευρώπη «καυτό σημείο» για καύσωνες. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στις αρχές του μήνα στο Nature Communications, η αύξηση των κυμάτων καύσωνα στην Ευρώπη τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες συνδέεται με αλλαγές στους αεροχειμμάρους (Jet streams). Οι αεροχείμαρροι είναι εξαιρετικά επιμήκη και πεπλατυσμένα σε σχήμα ρεύματα αέρα της ανωτέρας, κυρίως, ατμοσφαίρας που εκτείνονται σε μήκος πολλών χιλιάδων χιλιομέτρων γύρω από κάθε ημισφαίριο.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι πολλά ευρωπαϊκά κύματα καύσωνα εκδηλώθηκαν όταν ο αεροχείμμαρος μέσων πλατών χωρίστηκε προσωρινά στα δύο, δημιουργώντας ένα πεδίο υψηλών πιέσεων με ασθενείς ανέμους μεταξύ των δύο μερών που ευνοεί τη συσσώρευση ακραίας θερμοκρασίας.

Επικεφαλής της μελέτης («Οι επιταχυνόμενες τάσεις καύσωνα στη Δυτική Ευρώπη συνδέονται με πιο επίμονους διπλούς αεροχειμμάρους πάνω από την Ευρασία») ήταν η δρ. Εφη Ρούση, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Ερευνας Πότσνταμ της Γερμανίας για τις Επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής.

Μιλώντας στους New York Times, ανέφερε πως το τρέχον κύμα καύσωνα φαίνεται να συνδέεται με έναν τέτοιο αεροχείμαρρο που υπήρχε στην Ευρώπη τις δύο τελευταίες εβδομάδες. Αυτό ενδέχεται να οδήγησε στη δημιουργία ενός αποκομμένου χαμηλού βαρομετρικού και μιας περιοχής με ασθενείς ανέμους πάνω από την Ευρώπη, που επέτρεψαν στη ζέστη να συντηρηθεί.

Σημείωσε, όμως, ότι μπορεί να υπάρχουν και άλλοι λόγοι για τους οποίους η Ευρώπη αντιμετωπίζει περισσότερα, και πιο επίμονα, κύματα καύσωνα, με ορισμένους να αποτελούν επί του παρόντος αντικείμενο συζήτησης μεταξύ των επιστημόνων. «Η φυσική μεταβλητότητα του κλίματος μπορεί να δυσκολέψει τον εντοπισμό συγκεκριμένων συντελεστών», εξήγησε η ελληνίδα επιστήμονας.

Υπερθέρμανση της Αρκτικής

Σύμφωνα με τους ερευνητές, σημαντικό ρόλο ενδέχεται να διαδραματίζει και η κατάσταση που επικρατεί στην Αρκτική. Καθώς θερμαίνεται με ταχύτερο ρυθμό, η διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ αυτής και του Ισημερινού μειώνεται.

Αυτό οδηγεί σε μείωση των ανέμων το καλοκαίρι που έχει ως αποτέλεσμα να παραμείνουν στάσιμα τα καιρικά συστήματα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. «Παρατηρούμε μια αύξηση της διάρκειας», ανέφερε ο δρ. Κάι Κορνχάμπερ που συμμετείχε στην έρευνα.

Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι οι αλλαγές σε ένα από τα κύρια ωκεάνια ρεύματα του κόσμου (στην αποκαλούμενη Μεσημβρινή Ανατροπή Κυκλοφορίας του Ατλαντικού, Atlantic Meridional Overturning Circulation – Amoc) μπορούν επίσης, να επηρεάσουν το κλίμα της Ευρώπης.

Πέρυσι η δρ. Ρούση εκπόνησε μελέτη, δείχνοντας, μέσω προσομοιώσεων, ότι η εξασθένηση του ρεύματος, όπως θα θερμαινόταν ο πλανήτης, θα επέφερε αλλαγές στην ατμοσφαιρική κυκλοφορία και αυτό θα καθιστούσε ξηρότερα τα καλοκαίρια στην Ευρώπη.

Επιπρόσθετα, όπως και σε άλλα μέρη του κόσμου, κάθε κύμα καύσωνα αυξάνει τις πιθανότητες εκδήλωσης και άλλων στην ίδια περιοχή, επειδή μια περίοδος ακραίων θερμοκρασιών ξεραίνει το έδαφος.

Οταν υπάρχει λίγη υγρασία στο έδαφος, μέρος της ηλιακής ενέργειας εξατμίζει το νερό και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται ελαφρώς η θερμοκρασία. Οταν, όμως, ένα κύμα καύσωνα εξαφανίζει σχεδόν όλη την υγρασία του εδάφους, απομένει ελάχιστη ποσότητα για να εξατμιστεί, όταν εκδηλωθεί το επόμενο κύμα. Οπότε, περισσότερη ηλιακή ενέργεια ψήνει την επιφάνεια, συμβάλλοντας στην αύξηση της θερμοκρασίας, με τις γνωστές συνέπειες.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News