Θα μπορούσε ένα φάρμακο κατά της Covid να γεννά νέες μεταλλάξεις του κορονοϊού; Το απίστευτο αυτό σενάριο δεν είναι τελικά τόσο… απίστευτο. Ενα αντιιικό φάρμακο που χρησιμοποιείται ευρέως ανά τον κόσμο για τη θεραπεία λοιμώξεων Covid-19 και εκτιμάται πως έσωσε πολλές ζωές, πιθανόν να έχει οδηγήσει σε ασυνήθιστες μεταλλάξεις του ιού, σύμφωνα με νέα μελέτη.

Δημοσίευμα της Telegraph, κάνοντας μια αναδρομή στο πρόσφατο πανδημικό παρελθόν, θυμίζει πως το molnupiravir (μολνουπιραβίρη) ήταν η πρώτη αντιιική θεραπεία διαθέσιμη στο Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία μπορούσε να ληφθεί διά του στόματος στο σπίτι. Εξ ου και όταν εγκρίθηκε, τον Νοέμβριο του 2021, τα σχόλια ήταν εγκωμιαστικά, καθώς μιλούσαν για μια «ιστορική ημέρα». Εκτοτε το φάρμακο έχει συνταγογραφηθεί σε ευάλωτες ομάδες, όπως σε καρκινοπαθείς και ανοσοκατασταλμένους.

Το molnupiravir είναι ένα φάρμακο που λειτουργεί εισάγοντας «σφάλματα» στον γενετικό κώδικα του ιού SARS-CoV-2, και εμποδίζει την περαιτέρω αναπαραγωγή του ιού. Ωστόσο, η μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Nature» διαπίστωσε ότι ο ιός μπορεί μερικές φορές να επιβιώσει της θεραπείας, οδηγώντας σε μεταλλαγμένες εκδοχές του.

Μάλιστα, η Telegraph, επικαλούμενη τους ειδικούς, σημειώνει ότι ορισμένες από τις μεταλλάξεις που δημιουργήθηκαν μετά τη λήψη του φαρμάκου ήταν παρόμοιες με αυτές που βρέθηκαν σε παραλλαγές της Δέλτα και της Ομικρον. Ωστόσο, από τα συμπεράσματα της ίδιας μελέτης προκύπτει ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι το συγκεκριμένο αντιιικό σκεύασμα δημιούργησε γνωστές παραλλαγές ανησυχίας.

Αναλυτικότερα, οι ερευνητές στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο επεξεργάστηκαν 15 εκατομμύρια γενετικές αλληλουχίες του κορονοϊού από παγκόσμιες βάσεις δεδομένων. Κατά την ανάλυσή τους διαπίστωσαν μια άνοδο στις μεταλλάξεις το 2022, όταν το molnupiravir χρησιμοποιούνταν πια ευρέως στο Ηνωμένο Βασίλειο και χορηγούνταν σε άτομα που είχαν μολυνθεί από Covid και διέτρεχαν υψηλότερο κίνδυνο σοβαρής νόσησης – όπως οι ασθενείς άνω των 60 ετών, οι παχύσαρκοι και οι διαβητικοί.

Και ενώ ο SARS-CoV-2 μας έχει διδάξει ότι μεταλλάσσεται ασταμάτητα –όπως και άλλοι ιοί–, εντοπίστηκαν εν προκειμένω μεταλλάξεις σε όλον τον κόσμο πολύ διαφορετικές από τις τυπικές που δημιουργεί μόνος του. Μάλιστα, οι μεταλλάξεις αυτές σχετίζονταν ισχυρά με ασθενείς που είχαν λάβει το φάρμακο.

H άποψη των ερευνητών

Ο επιβλέπων ερευνητής Κρίστοφερ Ρούις, από τη Μονάδα Μοριακής Ανοσίας του Πανεπιστημίου Cambridge, εξηγεί ότι η επίθεση που εξαπολύει το φάρμακο προκαλεί μεταλλάξεις που «εξασθενούν θανατηφόρα» τον ιό. Προσθέτει, εντούτοις, ότι η διαδικασία αυτή «δεν σκοτώνει όλες τις κόπιες του ιού και ορισμένοι μεταλλαγμένοι ιοί μπορούν να εξαπλωθούν».

Επομένως, όπως συμπληρώνει, «είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπ’ όψιν το γεγονός αυτό όταν αξιολογούνται τα συνολικά οφέλη και οι δυνητικοί κίνδυνοι, τόσο του συγκεκριμένου φαρμάκου όσο και άλλων παρόμοιων».

Επιπρoσθέτως, ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης από το Ινστιτούτο Francis Crick, δρ Τίο Σάντερσον, προειδοποιεί, αναλογιζόμενος την ανάπτυξη νέων φαρμάκων που λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο, ότι «η πιθανότητα επίμονων μεταλλάξεων που προκαλούνται από αντιιικά πρέπει να λαμβάνεται υπόψη».

Τι λένε οι γιατροί

Ωστόσο, όπως υπογραμμίζεται στο ίδιο δημοσίευμα, οι γιατροί δεν έχουν ζητήσει την πλήρη εγκατάλειψη του φαρμάκου, καθώς εξακολουθεί να είναι αποτελεσματικό σε ορισμένες περιπτώσεις.

«Αυτή η μεγάλης κλίμακας διεθνής μελέτη έχει εντοπίσει πιθανές συσχετίσεις μεταξύ της χρήσης του molnupiravir και ανησυχητικών μεταλλάξεων» δήλωσε ο Κρις Μπάτλερ, καθηγητής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ο οποίος, σημειωτέον, δεν συμμετείχε στην έρευνα.

«Σίγουρα το molnupiravir δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από όλους όσοι μολύνονται από τον SARS-CoV-2. Ωστόσο, υπό συνθήκες πίεσης το φάρμακο παραμένει χρήσιμο για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των Συστημάτων Υγείας, δεδομένου ότι βοηθά τους ασθενείς να αναρρώσουν πιο γρήγορα».

Η πορεία του φαρμάκου στην Ελλάδα

Το molnupiravir, όπως διευκρινίζει μιλώντας στο Protagon ο καθηγητής Πνευμονολογίας στο ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Στέλιος Λουκίδης, ξεκίνησε να χορηγείται στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 2021, με τους ασθενείς που το έλαβαν έκτοτε να μην ξεπερνούν συνολικά τους 300-350.

«Στις 25 Μαρτίου 2022 η πλατφόρμα που δεχόταν τα σχετικά αιτήματα χορήγησης αντιιικών από τους θεράποντες ιατρούς αφορούσε αποκλειστικά το Paxlovid. Οι εξαιρέσεις, έπειτα από σχετικό έλεγχο, περιορίζονταν αποκλειστικά σε ασθενείς με σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια ή σε ασθενείς που λάμβαναν φαρμακευτική αγωγή που αλληλοεπιδρούσε με το Paxlovid».

Υπενθυμίζει, άλλωστε, ότι το εν λόγω αντιιικό δεν έλαβε τελική έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ), άρα δεν ανανεώθηκαν και τα αποθέματα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News