«Αυτή είναι η πιο συγκινητική συνέντευξη που έχω πάρει εδώ και πολύ καιρό», παραδέχτηκε ο Μπερνάρ-Ανρί Λεβί στη Journal du Dimanche. Ο γνωστός γάλλος φιλόσοφος, δημοσιογράφος και κινηματογραφιστής, δυο ημέρες πριν την παράδοση των τελευταίων μαχητών του Τάγματος Αζόφ, δημοσιοποίησε τη συνομιλία που είχε με τον διοικητή τους, τον Ιλια Σαμοϊλένκο, έναν 27χρονο άνδρα «με ένα όμορφο, πολύ χλωμό πρόσωπο, ένα μάτι που φαίνεται νεκρό, μια μαύρη και περιέργως περιποιημένη γενειάδα».

Ευρισκόμενος τριάντα μέτρα κάτω από τη γη, το πρώτο που ανέφερε ο ουκρανός μαχητής, ήταν πως μάλλον αυτός και οι περίπου χίλιοι ακόμα συμπολεμιστές του τις επόμενες ημέρες, εάν όχι ώρες, θα αφήσουν την τελευταία τους πνοή. Η κατάστασή τους ήταν απελπιστική, όμως ακόμα η παράδοση δεν υπήρχε στο μυαλό του. Ή, τουλάχιστον, αυτό έπρεπε να πει…

Η κατάσταση στο Azovstal ήταν «ίδια με χθες και προχθές και την προηγούμενη ημέρα. Μετράμε, πλέον, επτά, ίσως οχτώ, ημέρες ο χρόνος δεν κυλάει πια, που δεν μπορούμε να διακρίνουμε την ημέρα από τη νύχτα, η πίεση του εχθρού αυξάνεται, καθώς επιτίθεται δυναμικά με τανκς, με κανόνια του ναυτικού, με αεροσκάφη, τα πάντα», έλεγε ο ουκρανός διοικητής.

Αρχικά οι Ρώσοι έβαλλαν κατά της χαλυβουργίας και των μαχητών που είχαν οχυρωθεί στις εγκαταστάσεις της από αέρος. Το τελευταίο διάστημα, ωστόσο, εξαπέλυαν χερσαίες επιθέσεις κυρίως, «κατά κύματα. Και αυτά τα κύματα μας εξουθενώνουν. Εχουμε τη φήμη ότι είμαστε το καλύτερο τάγμα στο Ντονμπάς αλλά στην προκειμένη αντιμετωπίζουμε δυσκολίες. Είναι ένας κολασμένος ρυθμός. Δεν μπορούμε πλέον να τον ακολουθήσουμε, ούτε να ανακτήσουμε δυνάμεις ανάμεσα σε δύο επιθέσεις», εξήγησε.

Κατά των τελευταίων υπερασπιστών του Azovstal επιχειρούσαν πλέον «πολλές εκατοντάδες» μέλη των ειδικών δυνάμεων του ρωσικού στρατού, οι Σπέτσναζ, εξοπλισμένοι με προηγμένα όπλα που οι ουκρανοί μαχητές δεν διέθεταν πια. «Αλλά βρισκόμαστε διαρκώς σε κίνηση, γνωρίζουμε σαν την παλάμη μας το εργοστάσιο. Αυτή είναι η επικράτειά μας. Δεν τους αφήνουμε να εδραιώσουν θέσεις», πρόσθεσε.

Ωστόσο οι ουκρανοί μαχητές γνώριζαν ότι σε μία, το πολύ σε δύο εβδομάδες, θα τελείωναν τα πυρομαχικά ενώ ήδη τα αποθέματα σε τρόφιμα και νερό ήταν ελάχιστα. «Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν περίμενε ότι οι μάχες θα διαρκούσαν τόσο πολύ. Ούτε καν εμείς», παραδέχτηκε ο Ιλια Σαμοϊλένκο.

Αναφέροντας ο Μπερνάρ Ανρί-Λεβί στον συνομιλητή του ότι διατηρούσε επαφή με μία ομάδα αποστράτων στην Ουάσιγκτον που μελετούσαν κατά πόσο θα μπορούσε να επιτευχθεί ο ανεφοδιασμός των μαχητών του Azovstal με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ο Σαμοϊλένκο απάντησε με τον τεχνοκρατικό, ωμό ρεαλισμό των στρατιωτικών. «Είναι μια ιδέα που δεν θα λειτουργήσει. Καταρχάς η πλησιέστερη περιοχή απογείωσης απέχει περίπου 150 χιλιόμετρα. Και, επιπλέον, το πρώτο drone που θα επιχειρούσε να πετάξει πάνω από τις συντεταγμένες μας θα καταρριπτόταν. Οχι, αυτό είναι αδύνατο. Αν δεν συμβεί κάποιο θαύμα, είμαστε καταδικασμένοι. Είναι θέμα ημερών», ήταν τα λόγια του. Και το θαύμα δεν συνέβη, όπως φάνηκε από τις εξελίξεις…

Το ίδιο ωμή ήταν η απάντησή του όταν ρωτήθηκε από τον Μπερνάρ-Ανρί Λεβί γιατί οι Ρώσοι δεν αρκούνται στο να τους αποκλείσουν και να τους αφήσουν να πεθάνουν από την πείνα και τη δίψα και τις κακουχίες. «Επειδή θέλουν να μας σκοτώσουν. Ολους. Εναν προς έναν. Είχαμε συντρόφους που αιχμαλωτίστηκαν. Τους εκτέλεσαν, αψηφώντας τους κανόνες του πολέμου. Οι μητέρες αυτών των συντρόφων έλαβαν φωτογραφίες των δολοφονιών που αποστάλθηκαν απευθείας από τα κινητά των παιδιών τους. Υπάρχει μία φωτογραφία ενός συντρόφου που ασφυκτιά στη μέση ενός χωραφιού, με το κεφάλι του μέσα σε μια πλαστική σακούλα», ανέφερε.

Ωστόσο το ηθικό του Ιλια Σαμοϊλένκο και των συμπολεμιστών του ακόμα ήταν αλύγιστο. «Θέλω να αντιληφθείτε ένα πράγμα: η αντίσταση που προβάλλουμε τους εξοργίζει. Εάν δεν υπήρχαμε ακόμα, την 9η Μαΐου θα είχαν ανακοινώσει τη νίκη τους στη Μαριούπολη. Είμαστε το πετραδάκι στο παπούτσι του Πούτιν. Το ψαροκόκκαλο που του στάθηκε στο λαιμό. Ενα σύμβολο που θέλει να αφανίσει», ήταν τα λόγια του.

Πολλοί χαρακτήρισαν, και όχι άδικα, ηρωική την αντίσταση του ίδιου και των ανδρών του, στο τελευταίο ουκρανικό οχυρό της Μαριούπολης. Δεν είχε την ίδια άποψη: «Ναι, φαίνεται πως ο κόσμος αυτό σκέφτεται. Αλλά όχι. Είμαστε στρατιώτες. Εχουμε λάβει εντολές. Υπακούμε». Για τον Σαμοϊλένο κάθε μέρα αντίστασης στο Azovstal, ήταν «μια χαμένη μέρα για τον εχθρό» παρότι όπως είπε οι συμπολεμιστές του και ο ίδιος κάθε μέρα συναντούσαν τον θάνατο. «Η ζωή μας δεν μετράει καθόλου. Αυτό που έχει σημασία είναι η Ουκρανία» έλεγε και επαναλάμβανε συνεχώς πως οι λέξεις «υποχώρηση» και «παράδοση» δεν υπήρχαν γι’ αυτόν και τους υπόλοιπους μαχητές. «Υπάρχουν πολλά μέτωπα στην Ουκρανία στα οποία το παράδειγμά μας δίνει θάρρος. Δεν έχουμε δικαίωμα να το ξεχάσουμε αυτό. Επιτελούμε ένα ιστορικό έργο»…

Η αποχώρηση των αμάχων από τα υπόγεια της χαλυβουργίας είχε πλέον αλλάξει τους κανόνες που ίσχυαν στη μάχη του Azovstal. «Τώρα όλα είναι πιο απλά» ήταν το σχόλιο του Σαμοϊλένκο. «Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις δεν εκθέτουν σε κίνδυνο αθώους ανθρώπους. Εχουμε τα χέρια μας ελεύθερα, είμαστε σε θέση να τα χρησιμοποιούμε για να πολεμούμε». Δεν το είπε αλλά μάλλον όλοι κατάλαβαν πως το ίδιο – εάν όχι ακόμα περισσότερο – ίσχυε και για τους Ρώσους. Αν ποτέ, βεβαίως, η προστασία των αμάχων τους προκαλούσε την οποιαδήποτε αναστολή…

Ο Σαμοϊλένκο μιλώντας στον γάλλο διανοούμενο δεν προσπάθησε να κρύψει πως το πρόβλημα με τους πολλές εκατοντάδες τραυματίες ήταν σοβαρό. Είχαν όποια φροντίδα μπορούσε να παρασχεθεί από τους στρατιωτικούς γιατρούς υπό τις δεδομένες συνθήκες. Πολλοί, μάλιστα, επέστρεφαν στη μάχη, εμπύρετοι, με πατερίτσες και επιδέσμους, με ένα μάτι, ακόμη και ακρωτηριασμένοι.

Οσον αφορά τους νεκρούς, δεν μπορούσαν καν να τους θάψουν, δεδομένου ότι οι Ρώσοι έβαλλαν εναντίον τους ακατάπαυστα. Μια στρατιωτική τελετή έκαναν στη μνήμη τους, όλη κι όλη… Αρχικά οι σοροί των ουκρανών μαχητών του Azovstal διατηρούνταν σε ένα υπόγειο ψυγείο της χαλυβουργίας το οποίο, ωστόσο, καταστράφηκε από τους ρωσικούς βομβαρδισμούς. Από εκείνη τη στιγμή και μετά ζούσαν «περικυκλωμένοι από νεκρούς. Είναι σύντροφοί μας. Και ευελπιστούμε κάποιος, μετά από εμάς, να τους φροντίσει».

Ερωτηθείς εάν μεταξύ των νεκρών του Azovstal περιλαμβάνονταν και εβραίοι, ο ουκρανός πολεμιστής απάντησε πως «υπάρχουν άνθρωποι διάφορων θρησκειών, οπότε και εβραίοι. Ανδρες σκληροτράχηλοι και ικανοί μαχητές». Και «ωσάν να διάβασε τη σκέψη μου», παραδέχεται ο Μπερνάρ-Ανρί Λεβί, ο Σαμοϊλένκο είχε προτρέψει τον γάλλο στοχαστή να μην πιστεύει στη ρωσική προπαγάνδα όσον αφορά το σκοτεινό, νεοναζιστικό, παρελθόν του Τάγματος Αζόφ. «Το τάγμα έχει αλλάξει, προέβη σε εκκαθαρίσεις στις τάξεις του. Ο μόνος μας ριζοσπαστισμός σήμερα είναι η βούληση να υπερασπιστούμε με ριζοσπαστικό τρόπο την Ουκρανία», ήταν η απάντησή του.

Επανερχόμενος στο ζήτημα των εβραίων, μάλιστα, ο Σαμοϊλένκο εξέφρασε την οδύνη του για το γεγονός ότι παραμένουν άταφοι. «Γνωρίζω τι σημαίνει το να μην κηδεύονται με τα τελετουργικά τους. Θα έπρεπε να υπήρχε ένας ραβίνος», ήταν το σχόλιό του και εξουσιοδότησε τον γάλλο συνομιλητή του να μεταφέρει μήνυμά του στο Ισραήλ. «Είναι αδέλφια μας. Στο Ισραήλ ξέρουν πώς να πολεμούν και πώς να πεθαίνουν», ήταν τα λόγια του…

Η συζήτηση των δύο ανδρών έληξε με την πίεση του Λεβί προς τον Σαμοϊλένκο, να δοθεί ένα τέλος στη μάχη που φαινόταν ξεκάθαρα, ήδη, πως είχε κριθεί. «Κανένας δεν μπορεί να κάνει πια τίποτα για εμάς», ήταν η απάντηση που έλαβε, αλλά ο γάλλος διανοούμενος επέμεινε: «Φανταστείτε μια μεγάλη χώρα. Τη Γαλλία, για παράδειγμα. Θα εγγυούταν την απομάκρυνσή σας, ότι θα γινόταν με τιμή», είπε. «Θα παίρναμε και τα όπλα μας μαζί;», ρώτησε ο Ιλια. «Φυσικά με τα όπλα σας. Θα εγκαταλείψετε το Azovstal με τα όπλα σας και με τιμή. Η διεθνής κοινότητα το έχει ήδη κάνει μία φορά, πριν από σαράντα χρόνια, για τους Παλαιστίνιους της Βηρυτού». «Κράτησαν τα όπλα τους;», επέμεινε ο νεαρός Ουκρανός. «Βεβαίως, παρότι υπήρχαν τρομοκράτες ανάμεσά τους», απάντησε ο Λεβί. «Ο Πούτιν λέει πως και εμείς είμαστε τρομοκράτες», υπενθύμισε ο Ιλια Σαμοϊλένκο. «Ενδεχομένως αλλά ο Μακρόν όχι. Σε έναν Γάλλο ή Αμερικανό το κουράγιο σας θυμίζει το κουράγιο όσων αντιστάθηκαν στον Χίτλερ», είπε ο Λεβί και αφού εξιστόρησε την επιβίβαση του Γιάσερ Αραφάτ σε ένα πλοίο το οποίο προστάτευαν 2.500 στρατιώτες από τη Γαλλία, την Ιταλία και τις ΗΠΑ, διερωτήθηκε «γιατί αυτό που έγινε για τους Παλαιστίνιους να μην γίνει για αυτούς τους τολμηρούς ανθρώπους που πεθαίνουν για την Ευρώπη στα μπουντρούμια του Azovstal»…

Αυτό το ερώτημα δεν θα απαντηθεί ποτέ…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News