Πυξίδα για τους νεότερους. Σημείο αναφοράς. Με αφετηρία και όραμα. Και στη συνέχεια, με στόχο και κόπο.

Τα απαραίτητα για να χτιστεί το «θαύμα».

Ετσι περιγράφεται η εξέλιξη της ξενοδοχίας στη Ρόδο. Ενα θαύμα που συνέβη χάρη στο όνειρο, το όραμα, τον αγώνα και τη δουλειά όσων ενεπλάκησαν σε αυτό. Και που χτίστηκε πάνω στην ομορφιά του τόπου. Ολες αυτές οι λέξεις περιγράφουν αυτό που ξεκίνησε πριν 75 χρόνια στη Ρόδο.

Παρασκευή, 9 Δεκεμβρίου 2022. Η θερμοκρασία στο αεροδρόμιο της Ρόδου είναι 20 βαθμοί Κελσίου. Οι πτήσεις charter σταμάτησαν στα μέσα Νοέμβρη. Στις 6 μ.μ. η αίθουσα εκδηλώσεων του Rodos Palace είναι κατάμεστη με ανθρώπους του τουρισμού του νησιού.

Βουλευτές, πολιτευτές, τοπικοί άρχοντες, ξενοδόχοι, εργαζόμενοι στον τουρισμό. Παρόντες για την παρουσίαση της επετειακής έκδοσης της Ενωσης Ξενοδόχων Ρόδου (ΕΞΡ) με τίτλο «Χτίζοντας ένα θαύμα». Μιας Ενωσης που ιδρύθηκε το 1949. Στην απαρχή της ξενοδοχειακής διαδρομής του νησιού.

Η έκδοση αποτελεί μια ιστορική αναδρομή. Αποτυπώνει όλες τις πτυχές της ξενοδοχειακής ανάπτυξης του νησιού και της ευημερίας του, η οποία συνδέεται άρρηκτα με την τουριστική του υπόσταση.

Ανάμεσά τους, η αρχιτεκτονική στροφή, οι υποσχέσεις προσωπικοτήτων διεθνούς ακτινοβολίας για επενδύσεις στο νησί, οι νόμοι όπως σχεδιάστηκαν από ροδίτες πολιτικούς και υιοθετήθηκαν ως πρότυπα σε όλη τη χώρα, η απώλεια της δημόσιας ακίνητης περιουσίας των Δωδεκανησίων, το τουριστικό θαύμα, ο ρόλος της δικτατορίας, οι εθνικές τραγωδίες, οι μεγάλες απεργίες, το ρίσκο που ανέλαβαν οι επενδυτές του τόπου από το 1949 και, τέλος, φθάνοντας στο σήμερα, η διαχείριση της πανδημίας.

Το «Χτίζοντας ένα θαύμα» – την έρευνα και συγγραφή του οποίου υλοποίησε ο δημοσιογράφος Νεκτάριος Καλογήρου, με συντονιστή τον πρόεδρο της ΕΞΡ Μανώλη Μαρκόπουλο – ξεκινά από την ίδρυση της Ενωσης Ξενοδόχων Ρόδου το 1949, περιλαμβάνει τη μετάβαση από τον εμφύλιο πόλεμο προς την εποχή της εκ νέου διαμόρφωσης της τουριστικής ταυτότητας για τη Ρόδο, τον ρόλο που διαδραμάτισαν οι Αμερικανοί στην τουριστική της προβολή κατά την εκπνοή της δεκαετίας του ‘40 και τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ‘50, τον τρόπο με τον οποίο επένδυσαν οι ροδίτες μετανάστες, τα πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν, τις συνεργασίες, τις επιτυχίες και τα λάθη τους.

Παρόντες στην παρουσίαση της έκδοσης ήταν κάποιοι από τους πρωταγωνιστές. Αυτοί που πρώτοι δημιούργησαν τα ιδιωτικά ξενοδοχεία για τους ξένους επισκέπτες, στο νησί που οι Ιταλοί ονειρεύονταν να καταστήσουν παραθεριστικό θέρετρο μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο.

Τα βίντεο με τις συνεντεύξεις ορισμένων εξ αυτών είναι ενδεικτικά: Βασίλης Μηναΐδης (πρώην πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Ρόδου), Ιάκωβος Γερονικόλας, Γιάννης Μηνέττος, Λευτέρης Βογιατζής, Γιώργος Γεωργάς, Αρης Σουλούνιας (αντιπρόεδρος του ΞΕΕ), Στέργος Φώκιαλης,  Χρυσούλα Μαρκοπούλου, Μάκης Ιντζάς, Νίκος Πασσάλης, Χρυσούλα και Μαίρη Καραγιάννη.

Ολοι τους συνθέτουν το παζλ της ιστορικής αναδρομής της ροδιακής ξενοδοχίας. Περιγράφουν την απαρχή, η οποία συνδέεται με οικογενειακές ιστορίες και προσωπικές διαδρομές.

Από την αρχή της δεκαετίας του ’60, οπότε χτίζονται τα μεγάλα ξενοδοχεία και «ξεκινούν τα αεροπλάνα»: οι πτήσεις από το εξωτερικό και κυρίως από τη Σουηδία, που ανακάλυψε τη Ρόδο για διακοπές. «Οχτώ ώρες αεροπλάνο, ελικοφόρο, τετρακινητήριο, Στοκχόλμη – Ρόδος» θυμάται ο κ. Μηναΐδης. Στο τέλος της δεκαετίας τα αεροπλάνα αυτά αντικαταστάθηκαν από τα jet, τα οποία μείωσαν τον χρόνο πτήσης σε τρεισήμισι με τέσσερις ώρες.

Και οι Σουηδοί που συνέρρεαν, έλεγαν «δεν μας ενδιαφέρουν τα ξενοδοχεία, μας ενδιαφέρει ο λαός», περιγράφει ο ίδιος. «Είχαν φιλίες στα χωριά, ερχόντουσαν δύο φορές τον χρόνο, φέρνοντας δώρα και έγιναν πολλοί γάμοι» μεταξύ Σουηδών και Ροδιτών.

Τα πρώτα ξενοδοχεία ήταν κρατικά. Το Ξενοδοχείο των Ρόδων, το Θέρμαι, το Πίνδος, λέει ο Ιάκωβος Γερονικόλας. Και λιγοστοί οι επισκέπτες από το εξωτερικό, κυρίως έλληνες ομογενείς.

Η νοσταλγία για την πατρίδα και τους γονείς του ήταν αυτή που έκανε τον Λευτέρη Βογιατζή να αφήσει το μονοπώλιο της γαρίδας και του αστακού στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας και να επιστρέψει στη Ρόδο το 1958. Και στη συνέχεια να ακολουθήσει την παραίνεση του πατέρα του, ο οποίος είχε φιλική σχέση με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και του ζήτησε να χτίσουν ξενοδοχείο «για να δώσουν δουλειά στον κόσμο».

Η τουριστική έκρηξη της Ρόδου το 1960 ήταν αυτή που έκανε και τον Γιώργο Γεωργά να αφήσει τη δραστηριότητα στο Κονγκό και να χτίσει ξενοδοχείο το 1965. Τι συνετέλεσε λοιπόν σε αυτό το «θαύμα»;

Η βάση όλων ήταν και παραμένει η ομορφιά του τόπου. Πάνω σε αυτό διαμορφώθηκε το όραμα και η κατεύθυνση της Πολιτείας για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και παραγωγικής βάσης. Και πάνω σε αυτό επένδυσαν οι πολλοί εκφραστές του. Αυτά είναι η πυξίδα για το σήμερα. Και το «σήμερα» φέρει τις δικές του προκλήσεις.

Εξάλλου η χρονιά που μόλις έκλεισε, με εξαιρετικά υψηλή ζήτηση, έφερε 2,5 εκατομμύρια επισκέπτες στη Ρόδο. Η ζήτηση ωστόσο δεν κεφαλαιοποιήθηκε απαραίτητα σε όλους με υψηλότερες αποδόσεις, λόγω των «κλειδωμένων τιμών» των συμβολαίων στους Tour Operators. Την ίδια χρονιά το κόστος λειτουργίας, πρώτων υλών, ενέργειας και εργοδοτικών απαιτήσεων αυξήθηκε σημαντικά. Με αποτέλεσμα ο ενισχυμένος τζίρος να μην συνεπάγεται και την ενίσχυση της κερδοφορίας.

Πέρυσι «είχαμε μια πολύ καλή δουλειά, γιατί υπήρχαν τριών ετών κρατήσεις. Φέτος θα αρχίσουν πάλι οι πράκτορες «κάντε λίγο εκπτώσεις». Θα τα καταφέρουμε, θα φθάσουμε τα περσινά. Αλλά αλλάζουμε κάθε χρόνο», είπε χαιρετίζοντας την παρουσίαση της έκδοσης ο πρώην πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Ρόδου Βασίλης Μηναΐδης. «Οταν ανέλαβα πρόεδρος, η πρώτη μου δουλειά ήταν να σώσω τους χρεοκοπημένους. Εχουμε πολλά θύματα. Αυτή η ανάπτυξη έγινε με πολύ αίμα. Χάσαμε πολύ κόσμο», υπογράμμισε.

Και πρόσθεσε: «Για δεκαετίες είμαστε μοναδικοί σε όλη την Ελλάδα». Εως τη δεκαετία του ’70. «Είχαμε την Κέρκυρα μονάχα απέναντί μας. Αλλά εκείνη ήταν πολύ βόρεια και εμείς πολύ νότια. Είχαμε αυτό το πλεονέκτημα και έτσι προχωρήσαμε πιο γρήγορα. Μέχρι που μας έφθασε η Κρήτη». Και σήμερα όλη η Ελλάδα είναι τουριστικός προορισμός. «Αυτά τα θαύματα αφήστε τα. Να προσγειωθούμε, να κάνουμε τη δουλειά μας όπως την ξέρουμε, γιατί μεταβάλλεται η κατάσταση. Κάθε χρόνο έχουμε κάτι διαφορετικό».

Εξίσου απαιτητική είναι και η εύρεση και στελέχωση του ξενοδοχειακού δυναμικού με κατηρτισμένο προσωπικό, για την κάλυψη των απαιτήσεων της αγοράς και τη διασφάλιση της ποιότητας των υπηρεσιών.

Σήμερα, τα στοιχεία που οδήγησαν σε αυτό το τουριστικό θαύμα πριν 75 χρόνια στο νησί της Ρόδου (και όχι μόνο εκεί), καλούνται να διατηρηθούν.

Και γι’ αυτό απαιτείται νέο όραμα, κατεύθυνση, στόχος και προσήλωση.

Αλλιώς, πόσο κρατάει ένα θαύμα;

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News