Το σίκουελ της οσκαρικής ταινίας «Μονομάχος» του Ρίντλεϊ Σκοτ, που προβάλλεται στις αίθουσες, έχει προκαλέσει πολλά σχόλια για την υποβόσκουσα γκέι ατμόσφαιρά του. Ο χαρακτήρας που ερμηνεύει ο Ντένζελ Ουάσινγκτον, για παράδειγμα, φοράει ρούχα λεοπάρ και σκουλαρίκια, ενώ ο ηθοποιός ισχυρίζεται ότι ένα γκέι φιλί που αντάλλαξε με έναν άλλο χαρακτήρα της ταινίας κόπηκε στο μοντάζ την τελευταία στιγμή.

Οπως επισημαίνει η Telegraph, η αρχαία Ρώμη φέρνει στο συλλογικό υποσυνείδητο εικόνες αχαλίνωτου σεξ. Από τη σειρά μυθιστορημάτων «Κλαύδιος» του Ρόμπερτ Γκρέιβς μέχρι το σεξουαλικά προκλητικό φιλμ του Τίντο Μπρας «Καλιγούλας» του 1979, τα όργια με τη συνοδεία οίνου, τα νεαρά κορίτσια που χορεύουν ημίγυμνα και μια αίσθηση γενικότερης παρακμής συνοδεύουν τη ρωμαϊκή μυθολογία.

Οι ιστορικοί συμφωνούν ότι τα σεξουαλικά ήθη στην αρχαία Ρώμη ήταν πολύ πιο χαλαρά από αυτά που επικρατούν στην εποχή μας. Οι Ρωμαίοι δεν γνώριζαν τις πραγματικές έννοιες της ομοφυλοφιλίας και της ετεροφυλοφιλίας – και στα λατινικά δεν υπήρχαν λέξεις που να τις διαφοροποιούν.

Τα ήθη της εποχής δεν στιγμάτιζαν έναν Ρωμαίο υψηλής καταγωγής αν επέλεγε να κάνει σεξ με έναν άλλο άνδρα ή έφηβο, εφόσον είχε τον ενεργητικό ρόλο στην επαφή. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι ο ρόλος του διπόλου «ενεργητικότητα/παθητικότητα» είχε τη θέση του αντίστοιχου σημερινού «ετεροφυλία/ομοφυλία». Αν οι άνδρες υιοθετούσαν τον παθητικό ρόλο, θεωρούνταν θηλυπρεπείς.

Σε ταξικό επίπεδο, ήταν απολύτως φυσιολογικό –αν όχι αναμενόμενο– οι ελεύθεροι πολίτες, και ιδίως οι ευγενείς της αρχαίας Ρώμης, να κάνουν σεξ με άνδρες και νεαρά αγόρια, αρκεί οι τελευταίοι να μην ανήκαν στην υψηλή τάξη τους. Ολοι οι άνδρες θα χαρακτηρίζονταν με τη σημερινή ορολογία «αμφιφυλόφιλοι» – το σεξ, εξάλλου, θεωρείτο δώρο των θεών, ειδικά της Αφροδίτης, και δεν περιλάμβανε απολύτως κανένα συναίσθημα ενοχής.

Η ρωμαϊκή Ιστορία υποδηλώνει ότι πολλές αξιόλογες προσωπικότητες, όπως ο Αδριανός και ο Ιούλιος Καίσαρ, είχαν ομοφυλοφιλικές σχέσεις. Μάλιστα η σχέση του Αδριανού με τον νεαρό Ελληνα Αντίνοο ήταν τόσο έντονη, που όταν ο τελευταίος πνίγηκε, σε ηλικία μόλις 20 ετών, ο Αδριανός τον θεοποίησε – και η λατρεία του επιβλήθηκε και επεκτάθηκε σε ολόκληρη την τεράστια επικράτεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Από την άλλη, την ώρα που οι άνδρες των υψηλών τάξεων απολάμβαναν σεξουαλικές ελευθερίες, τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά για τις γυναίκες, οι οποίες αναμενόταν να είναι σεμνές και αγνές. Οι λεσβιακές σχέσεις δεν ήταν στην πραγματικότητα απαγορευμένες, αλλά αντιμετωπίζονταν με αποδοκιμασία, ιδιαίτερα μεταξύ γυναικών της ίδιας ηλικίας.

Εν τω μεταξύ, γυναίκες κατώτερων κοινωνικών τάξεων –σκλάβες, απελεύθερες και εταίρες– υποτάσσονταν στις σεξουαλικές ορέξεις ανδρών της αριστοκρατίας. Στη ρωμαϊκή κουλτούρα, ιδιαίτερα στα μεταγενέστερα χρόνια της Αυτοκρατορίας, η επιρροή του ελληνιστικού πολιτισμού ήταν πολύ έντονη, κάτι ιδιαίτερα εμφανές στις τέχνες, στη μουσική, στη λογοτεχνία, αλλά και στο σεξ.

Η Telegraph επισημαίνει ότι με βάση τις ιστορικές καταγραφές, στην αρχαία Ελλάδα επικρατούσαν αντίστοιχες τάσεις γύρω από το ζήτημα της ομοφυλοφιλίας, καθώς στο επίκεντρο των σεξουαλικών ηθών βρισκόταν η φαλλοκρατική δομή της αρχαιοελληνικής κοινωνίας.

Στο «Μυστικό Δωμάτιο», στον πρώτο όροφο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου της Νάπολης, πίσω από δύο μεταλλικές πύλες, οι επισκέπτες βρίσκονται μπροστά σε δύο γιγάντιους φαλλούς λαξευμένους σε πέτρα. Στο εσωτερικό υπάρχουν τοιχογραφίες που απεικονίζουν τον θεό Πρίαπο με το υπερμέγεθες μόριό του, χάλκινα φυλαχτά σε σχήματα πέους στολισμένα με καμπάνες και φτερά, και παράξενες φιγούρες που μοιάζουν με νάνους και διαθέτουν τεράστιους φαλλούς.

Η αξιοσημείωτη αυτή συλλογή θεωρείτο για δεκαετίες πολύ σκανδαλώδης για να εκτεθεί στο ευρύ κοινό. Μόνο ακαδημαϊκοί και καλά συνδεδεμένοι τοπικοί ευγενείς είχαν τη δυνατότητα να τη δουν, όπως αναφέρει η Telegraph. Μόλις το 2000 άνοιξε οριστικά τις πύλες της για τους επισκέπτες, αλλά μέχρι και σήμερα το μουσείο συμβουλεύει να μην επιτρέπεται η είσοδος σε άτομα κάτω των 18 ετών.

Η σκανδαλώδης φύση της συλλογής δίνει την εντύπωση ότι οι Ρωμαίοι είχαν εκφυλιστικές διαθέσεις στο σεξ, αλλά οι ιστορικοί θεωρούν ότι κάτι τέτοιο απέχει πολύ από την αλήθεια. Αυτά τα έργα τέχνης αντιπροσώπευαν έννοιες όπως η γονιμότητα και η υγεία. Διακοσμούσαν όχι μόνο ιδιωτικούς χώρους, όπως υπνοδωμάτια, αλλά και δημόσιους χώρους, όπως κήπους.

Πράγματι, σχήματα φαλλού ήταν σκαλισμένα σε πέτρα έξω από καταστήματα και σπίτια της αρχαίας Ρώμης, για να αποκρούουν την κακή αύρα των ξένων και να φέρνουν καλή τύχη. Υπάρχουν επίσης φαλλοί λαξευμένοι στο Τείχος του Αδριανού. Σύμφωνα με την Telegraph, οι νέες ανασκαφές υπενθυμίζουν διαρκώς τον ρόλο της ρωμαϊκής σεξουαλικότητας.

Στην Πομπηία αποκαλύφθηκαν πρόσφατα αρκετές ωραία διατηρημένες τοιχογραφίες. Μία από αυτές απεικονίζει μια μυώδη ανδρική φιγούρα –έναν σάτυρο– να πιάνει από πίσω ένα λευκό σαν κρίνο θηλυκό – μια νύμφη. Από την έκφραση της κοπέλας είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς αν είναι ζαλισμένη από την ερωτική προσμονή ή αν φοβάται τι την περιμένει. Οι σάτυροι είχαν πολύ συγκεκριμένη θέση στη ρωμαϊκή και στην ελληνική μυθολογία: ήταν δείγματα ασυγκράτητης λαγνείας.

Η Telegraph επισημαίνει ότι η στάση των Ρωμαίων απέναντι στους σάτυρους καταδεικνύει την πολυπλοκότητα, τις κρίσεις και τις αποχρώσεις που σηματοδοτούσε η ευρεία έννοια της σεξουαλικότητας στην Αρχαία Ρώμη. Γεγονός που πιθανώς αντανακλάται στα πλάνα του «Μονομάχου 2», τα οποία περιλαμβάνουν σχεδόν φετιχιστικές εμμονές της κάμερας με το καλογυμνασμένο σώμα του πρωταγωνιστή, του Ιρλανδού Πολ Μεσκάλ.

Ολοι οι πρωταγωνιστές –συμπεριλαμβανομένου του άγριου πολεμιστή και στρατηγού με τις ελαφρώς θηλυπρεπείς ευαισθησίες, τον οποίο ερμηνεύει ο Πέδρο Πασκάλ– παίζουν τους ρόλους τους με απαλές γκέι αποχρώσεις. Ο δε τρόπος που τους κινηματογραφεί ο Ρίντλεϊ Σκοτ αποπνέει οσμή θεοποίησης του ανδρικού σώματος – όχι πολύ διαφορετική από εκείνη του αυτοκράτορα Αδριανού προς τον νεαρό εραστή του.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News