«Πώς φτάσαμε σε αυτό το σημείο;» διερωτάται ο Economist για το γεγονός ότι συζητείται σοβαρά ο κίνδυνος οι Ηνωμένες Πολιτείες να αντιμετωπίσουν μια δημοκρατική εκτροπή αν εκλεγεί τον Νοέμβριο ο Ντόναλντ Τραμπ. Το αφιέρωμα εξωφύλλου της βρετανικής επιθεώρησης ακτινογραφεί τις εξουσίες που έχει κάθε πρόεδρος των ΗΠΑ και τους κινδύνους για υπέρβαση των ορίων.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ένα μεγάλο μέσο ενημέρωσης αναφέρεται σε αυτό το ζήτημα. «Υπάρχει ένας σαφής δρόμος προς τη δικτατορία στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο οποίος κάθε μέρα γίνεται όλο και πιο σύντομος» έγραψε στην Washington Post τον περασμένο Νοέμβριο ο Ρόμπερτ Κέιγκαν, βασικός εταίρος στο ινστιτούτο Brookings και επιτελικό στέλεχος της εφημερίδας.

Ο Economist σημειώνει ότι μετά τη νίκη στον Ψυχρό Πόλεμο, το αμερικανικό μοντέλο φαινόταν απρόσβλητο. Ωστόσο «μια γενιά μετά, οι ίδιοι οι Αμερικανοί χάνουν την εμπιστοσύνη τους σε αυτό. Η ανεύθυνη πολιτική της όξυνσης, η οικονομική κρίση και η θεσμική σήψη έχουν απελευθερώσει την αγριότητα στην αμερικανική πολιτική η οποία έχει προσδώσει στις προεδρικές εκλογές τον χαρακτήρα διακυβευμάτων τα οποία μοιάζουν να έχουν υπαρξιακό χαρακτήρα» σημειώνει.

Εχοντας δει τον Τραμπ να αμφισβητεί τους θεσμούς των ΗΠΑ αλλά και την προσπάθεια παρεμπόδισης της μεταβίβασης της εξουσίας από τη μία κυβέρνηση στην επόμενη το 2021, πολλοί Αμερικανοί αναρωτιούνται αν το δημοκρατικό τους οικοδόμημα είναι επαρκώς θωρακισμένο απέναντι στον κίνδυνο του αυταρχισμού.

Η βρετανική επιθεώρηση υποστηρίζει στο αφιέρωμά της πως αν οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι το σύνταγμά τους τους από μόνο του αρκεί για να προστατεύσει τη δημοκρατία τους από το ενδεχόμενο να δουν ξαφνικά έναν «Καίσαρα» να εγκαθίσταται στον Λευκό Οίκο, τότε είναι υπερβολικά αισιόδοξοι. «Η προάσπιση της δημοκρατίας εξαρτάται σήμερα, όπως και πάντοτε, από το θάρρος και τις πεποιθήσεις αμέτρητων ανθρώπων σε όλη την Αμερική -ιδιαίτερα εκείνων που είναι επιφορτισμένοι με τη σύνταξη και την τήρηση των νόμων της» σημειώνεται στο δημοσίευμα.

Το ερώτημα είναι το πώς μπορεί ένας ένας επίδοξος δικτάτορας που θα εκλεγεί πρόεδρος των ΗΠΑ, με την ψήφο των αμερικανών πολιτών, να παραβιάσει το σύνταγμα της χώρας οδηγώντας τα πράγματα στην εκτροπή.

Το βρετανικό περιοδικό διερευνά τα «παραθυράκια» σε ό,τι αφορά τις εξουσίες του προέδρου που μπορεί να κρύβουν κινδύνους:

♦ Σύμφωνα με τον Νόμο περί Εξέγερσης (Insurrection Act) ο πρόεδρος μπορεί να αναπτύξει δυνάμεις του στρατού ή ακόμη και το ναυτικό των ΗΠΑ εναντίον μιας εγχώριας εξέγερσης ή όταν παραβιάζεται η ομοσπονδιακή νομοθεσία. Οι πρόεδροι έχουν επικαλεστεί αυτή την εξουσία 30 φορές, για να σπάσουν απεργίες και πιο πρόσφατα για να σταματήσουν τις ταραχές στο Λος Aντζελες, το 1992.

♦ Το Brennan Center for Justice, η γνωστή δεξαμενή σκέψης με έδρα τη Νέα Υόρκη, η οποία επικεντρώνεται σε ζητήματα πολιτικής και δικαιοσύνης, έχει απαριθμήσει 135 έκτακτες εξουσίες που μπορεί να διεκδικήσει ένας πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών μέσα από την κήρυξη έκτακτης ανάγκης.

Μερικές από τις πιο σημαντικές είναι, σύμφωνα με τον Economist, το πάγωμα των τραπεζικών λογαριασμών και το κλείσιμο του Διαδικτύου (!). Ο πρόεδρος είναι αυτός που μπορεί να αποφασίσει τι θεωρείται έκτακτη ανάγκη.

Ο Ντόναλντ Τραμπ επικαλέστηκε μία από αυτές τις δυνατότητες για να χρηματοδοτήσει το τείχος στα νότια σύνορα, ο Τζο Μπάιντεν, για να χαρίσει τα φοιτητικά δάνεια. «Το Κογκρέσο υποτίθεται ότι πρέπει να εξετάζει τον τερματισμό της κατάστασης έκτακτης ανάγκης κάθε έξι μήνες. Ποτέ δεν το έχει κάνει. Ούτε έχει απομακρύνει έναν πρόεδρο μέσω μομφής» σημειώνει η βρετανική επιθεώρηση.

Το γεγονός αυτό καθιστά τον εφησυχασμό επικίνδυνο. Ωστόσο ο Economist αναφέρεται στο ρίσκο που ενέχει η κινδυνολογία, καθώς «μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, πραγματική ή επινοημένη, μπορεί να γίνει σύμμαχος του ισχυρού άνδρα».

Ποιες είναι από την άλλη πλευρά οι δικλείδες ασφαλείας απέναντι στον κίνδυνο εκτροπής; Το βρετανικό περιοδικό σημειώνει τα εξής:

—Από τα μεγαλύτερα συνταγματικά εμπόδια στη δικτατορία είναι η 22η τροπολογία, η οποία περιορίζει τον πρόεδρο σε δύο θητείες. Τι θα συνέβαινε όμως αν ένας πρόεδρος γέμιζε το Πεντάγωνο με δικούς του ανθρώπους και ελέγχοντας πλέον τον στρατό αρνιόταν να φύγει;

—Πέρα από το γράμμα του νόμου, το αμερικανικό δημοκρατικό εγχείρημα εδράζεται και στις δημοκρατικές αξίες των πολιτών, των δικαστών και των δημοσίων υπαλλήλων. «Τα καλά νέα είναι ότι ακόμη και ο πιο αποφασισμένος, εφευρετικός και οργανωμένος επίδοξος δεσπότης θα δυσκολευόταν να τις υπερβεί» τονίζει ο Economist.

—Ο στρατός παραμένει ένας από τους πιο υγιείς θεσμούς της Αμερικής κατά το βρετανικό περιοδικό. Στις τάξεις του βρίσκονται πολλοί άνθρωποι που παίρνουν σοβαρά τον όρκο τους στο Σύνταγμα. Επίσης, η συντριπτική πλειονότητα των αστυνομικών εργάζεται για πολιτειακούς και τοπικούς αξιωματούχους, όχι για τον πρόεδρο των ΗΠΑ.

—Το βρετανικό περιοδικό υπογραμμίζει επίσης ότι ο Τύπος, παρότι «έχει γίνει πιο κομματικός», προασπίζεται παράλληλα την ανεξαρτησία του. Ενώ υπάρχει πολύ μεγάλη πολυφωνία και τεράστιος αριθμός ΜΜΕ ώστε είναι πρακτικά αδύνατο να τα ελέγξει ένα κόμμα.

—Ο επόμενος πρόεδρος μπορεί να εκμεταλλευτεί τη δυνατότητα να απολύσει δεκάδες χιλιάδες δημόσιους υπαλλήλους. Και πάλι όμως θα παραμένει ένα «βαθύ κράτος» με σχεδόν 3 εκατ. εργαζόμενους, οι οποίοι είναι κατανεμημένοι σε εκατοντάδες υπηρεσίες και 15 τμήματα. «Αυτοί οι άνθρωποι θα μπορούσαν να του προκαλέσουν πολλά προβλήματα», τονίζει η βρετανική επιθεώρηση.

—Επίσης, κάθε επίδοξος «Καίσαρας» που θα επικαλούνταν τις εξουσίες έκτακτης ανάγκης ή τον Νόμο περί Εξέγερσης (Ιnsurrection Αct) θα έπρεπε ακόμη να ξεπεράσει την ανεξαρτησία των δικαστηρίων. Αλλά και να υπολογίσει την αντίσταση των επαγγελματιών εισαγγελέων και την ακεραιότητα των ενόρκων, αν παραβεί τους νόμους.

Ο Τραμπ, ο οποίος έχει δηλώσει πως θα μπορούσε, αν εκλεγεί, να γίνει δικτάτορας «για μια μέρα» αρνείται να παραδεχτεί το αποτέλεσμα των εκλογών του 2020, κάτι που οδήγησε στην επίθεση του όχλου στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου του 2021.

Ωστόσο ο Economist υποστηρίζει ότι ο Τραμπ δεν έχει ευτυχώς τις ικανότητες να μετατρέψει τον εαυτό του σε δικτάτορα, ακόμη και αν το ήθελε. Υποφέρει από διάσπαση προσοχής, οι σκέψεις στο μυαλό του είναι διασκορπισμένες και η βασική αγωνία του είναι να μην αναλαμβάνει ευθύνες. Μένει να φανεί βέβαια αν αυτές οι εκτιμήσεις θα επιβεβαιωθούν σε περίπτωση που ο Τραμπ κερδίσει τις εκλογές…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News