Οι βασιλιάδες είθισται να ποζάρουν σε ζωγράφους. Αυτή τη φορά ήταν η σειρά του Καρόλου Γ’ να στηθεί μπροστά στο καβαλέτο του Τζόναθαν Γέο, του διάσημου βρετανού ζωγράφου που φιλοτέχνησε το πρώτο επίσημο πορτρέτο του βασιλιά μετά τη στέψη του, πριν από σχεδόν έναν χρόνο.

Τα αποκαλυπτήρια της τεράστιας ελαιογραφίας στο παλάτι του Μπάκιγχαμ έκανε ο ίδιος ο Κάρολος, ενώ παρούσα στην τελετή ήταν και η βασίλισσα Καμίλα. Το (διαστάσεων 2,6Χ1,98) έργο απεικονίζει τον βρετανό βασιλιά σε φόντο έντονα κόκκινο, με ροζ και φούξια πινελιές, φορώντας την κόκκινη στολή των Φρουρών της Ουαλίας. Κρατάει στο χέρι του σπαθί και μια πεταλούδα προσγειώνεται στον ώμο του.

Οπως γράφει στο BBC η Κέιτι Ράζαλ, τα αποκαλυπτήρια προκαλούν πάντα άγχος, τόσο στον ζωγράφο όσο και στο μοντέλο του, πόσο μάλλον αν είναι ο βασιλιάς. Ο Γέο δήλωσε αστειευόμενος: «Αν [το πορτρέτο] θεωρείτο προδοτικό, θα μπορούσα να το πληρώσω κυριολεκτικά με το κεφάλι μου,. Αυτός θα ήταν ο κατάλληλος τρόπος για να πεθάνει ένας πορτρετίστας: με αποκεφαλισμό!». Δεν πρόκειται, φυσικά, να συμβεί, αφού στις μέρες μας δεν γίνονται εκτελέσεις λόγω κακής υποδοχής του πορτρέτου ενός μονάρχη.

«Τον πέτυχες» ανέκραξε η βασίλισσα μόλις αντίκρισε το πορτρέτο του συζύγου της. «Ζωή και θάνατος και γραμμές αίματος και δαμασκηνό (ύφασμα). Υπέροχο» έγραψε στο Twitter/X  ο βρετανός ακαδημαϊκός Τζόναθαν Φόιλ. Οπως, όμως, αποδείχτηκε, δεν συμμερίζονται όλοι τον ενθουσιασμό τους.

Μετά την ανάρτηση του πορτρέτου στον λογαριασμό The Royal Family της βασιλικής οικογένειας στο Instagram, η φωτογραφία έχει (μέχρι στιγμής) προκαλέσει μεν 311.000 likes και 8.947 σχόλια, αλλά τα περισσότερα είναι αρνητικά. Ανάμεσά τους διαβάζει κανείς «συγγνώμη, αλλά μοιάζει σαν να καίγεται στην κόλαση», «μοιάζει λουσμένος στο αίμα», «σκέφτηκα ότι είναι 100% αστείο», «μήπως είναι Tampax;» και «γέμιση τάρτας με ραβέντι». Αλλοι, πάλι, συνέκριναν το έργο με ένα δαιμονικό πορτρέτο του 17ου αιώνα που είναι στοιχειωμένο από το πνεύμα ενός μολδαβού τυράννου, στην κωμωδία «Ghostbusters II» (1989).

Η κριτικός τέχνης Λόρα Φρίμαν αναρωτιέται αν «υπήρξε ποτέ άλλοτε ένα τόσο ροζ πορτρέτο γαλαζοαίματου βρετανού μονάρχη», και σε άρθρο της στους Times του Λονδίνου η Κέιτ Μάνσεϊ καταλήγει επαινώντας το πρόσωπο του Καρόλου στον πίνακα, για το οποίο «του απονέμω τον τίτλο του ιππότη και τον τίτλο του μέλους του MBE (μέλος του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας) για τα χέρια»,  προσθέτοντας «και από εκεί κατευθείαν για τον Πύργο, όπου τον περιμένει μια φρικτή εκτέλεση για το φόντο».

Ωστόσο, υπάρχουν και άλλα βασιλικά πορτρέτα ζωγραφισμένα όχι με τόσο έντονα χρώματα μεν, αλλά με τρόπο που προκαλεί έκπληξη ή είναι αμφιλεγόμενα, γράφει στους New York Times η Εμα Μπάμπολα από το Λονδίνο. Και παρουσιάζει μερικά από αυτά:

Η «βαμπιρική» Κέιτ

Κάποιοι χαρακτήρισαν το πρώτο επίσημο πορτρέτο της Κέιτ Μίντλετον, τότε δούκισσας του Κέιμπριτζ, φυσικό και ανθρώπινο, ωστόσο ο πίνακας που φιλοτέχνησε ο Πολ Εμσλεϊ το 2012 δέχτηκε πολύ σκληρή κριτική. Η Σάρλοτ Χίγκινς έγραψε στον Guardian ότι η πριγκίπισσα ήταν σαν να βγήκε «κατευθείαν από τα franchise της σειράς “Το έπος του λυκόφωτος ”», αναφερόμενη στις ρομαντικές ταινίες με βρυκόλακες. Σχολίασε το «βαμπιρικό, κακόβουλο βλέμμα της δούκισσας κάτω από τα βαριά βλέφαρα», που δίνει στο πορτρέτο μια «θανατερή κατήφεια». Και ο Μάικλ Γκλόβερ του Independent το χαρακτήρισε «καταστροφικό».

Σύμφωνα με τη βρετανική Vogue, ο Εμσλεϊ δήλωσε ότι οι επιθέσεις ήταν τόσο άσχημες στην αρχή ώστε «σε κάποιο σημείο αμφέβαλα για το αν ήταν καλό το πορτρέτο της δούκισσας». Ωστόσο, όπως έγραψαν η Daily Μail και άλλες βρετανικές εφημερίδες, η Κέιτ είπε στoν ζωγράφο ότι βρήκε το πορτρέτο «καταπληκτικό. Απολύτως λαμπρό».

Βασίλισσα Ελισάβετ II: «Αποκεφαλισμένη»

«Η βασίλισσα αποκεφαλίστηκε ήδη, αν και μόνο σε καμβά, από τον τελευταίο της πορτρετίστα» έγραψε το BBC όταν ο Τζάστιν Μόρτιμερ ζωγράφισε τη βασίλισσα Ελισάβετ Β’ σε κίτρινο φόντο, με το κεφάλι να αιωρείται μακριά από το σώμα της. Η Royal Society of Arts ανέθεσε στον Μόρτιμερ να ζωγραφίσει το πορτρέτο της βασίλισσας μετά τη βράβευσή του από τη National Portrait Gallery το 1991. Ο καλλιτέχνης, που ήταν τότε 27 ετών, είπε στο BBC ότι στόχος του ήταν ο πίνακας να είναι «φρέσκος και funky».

Κάποιοι τον λάτρεψαν, αλλά πολλοί Βρετανοί δεν κατάλαβαν το αστείο. «“Ανόητος” καλλιτέχνης κόβει το κεφάλι της βασίλισσας» έγραψε η Daily Mail. Ο Μόρτιμερ είπε το 2022 στους New York Times ότι, αφού πόζαρε η βασίλισσα, «κατέληξα να της κόψω τον λαιμό» για να είναι «αναιδής». «Ηξερα ότι υπήρχαν άνθρωποι με ιδέες όπως “Κόψτε της το κεφάλι!”», είπε, «αλλά δεν το έκανα ως έξαλλος ρεπουμπλικανός. Ηθελα απλώς να επισημάνω αυτή τη φλέβα δυσφορίας που υπήρχε εκείνη την εποχή για τη βασιλική οικογένεια».

Πρίγκιπας Φίλιππος: Γυμνόστηθος

Σε ένα πορτρέτο του Στιούαρτ Πίρσον Ράιτ του 2003, ο σύζυγος της βασίλισσας Ελισάβετ, πρίγκιπας Φίλιππος, απεικονίζεται γυμνός με μια κρεατόμυγα στον έναν ώμο του και ένα βλαστάρι κάρδαμου να βγαίνει από τον δείκτη του. Η Royal Society of Arts ανέθεσε τη δημιουργία του πίνακα για να τιμήσει τον Φίλιππο, που ήταν πρόεδρός της, και εκείνος πόζαρε, αλλά το τελικό αποτέλεσμα κρίθηκε «ακατάλληλο», είπε ο καλλιτέχνης στο BBC. Στη συνέχεια του ζητήθηκε να καταλήξει σε μια μικρότερη εκδοχή, εστιάζοντας μόνο στο πρόσωπο του πρίγκιπα, η οποία είναι τώρα διαθέσιμη στη Royal Society of Arts.

Ο Πίρσον Ράιτ είπε στο BBC πως όταν έδειξε στον πρίγκιπα το έργο σε εξέλιξη και τον ρώτησε αν πίστευε ότι του μοιάζει, ο Φίλιππος απάντησε: «Ελπίζω πως όχι». Το πορτρέτο τιτλοφορείται «Homo sapiens, Lepidium Sativum and Calliphora Vomitoria» (Ανθρωπος έμφρων, κάρδαμο και κρεατόμυγα). Οπως εξήγησε ο ζωγράφος στον Guardian, ο πρίγκιπας δεν πόζαρε γυμνός. Για να τον απεικονίσει βασίστηκε στο τριχωτό στήθος ενός ηλικιωμένου άνδρα στο Ανατολικό Λονδίνο.

Βασίλισσα Βικτωρία: «Σέξι»

Ο χαρακτηρισμός «βικτωριανός/ή» χρησιμοποιείται συχνά ως συνώνυμο της σεμνοτυφίας και της μετριοφροσύνης. Ωστόσο, σε ένα πορτρέτο του 1843, του Φραντς Ξάβερ Βίντερχάλτερ, η βασίλισσα Βικτωρία απέχει πολύ από το να είναι «κουμπωμένη». Μια τούφα από τα μαλλιά της πέφτει πάνω στον ακάλυπτο ώμο της, καθώς ακουμπάει σε ένα κόκκινο μαξιλάρι κοιτάζοντας μακριά με το στόμα μισάνοιχτο. Σύμφωνα με την Telegraph, ο σύζυγός της, πρίγκιπας Αλβέρτος, είχε τον πίνακα στην ιδιωτική του αίθουσα-γραφείο στο Κάστρο του Γουίνδσορ μέχρι τον θάνατό του. Μέχρι το 1977 το πορτρέτο δεν είχε παρουσιαστεί στο κοινό, καθώς θεωρείτο απροκάλυπτα σέξι.

Σύμφωνα με το Royal Collection Trust, το πορτρέτο ήταν δώρο-έκπληξη της Βικτώριας στον Αλβέρτο για τα 24α γενέθλιά του. Το μουσείο, που διαχειρίζεται τη βασιλική συλλογή έργων τέχνης, το θεωρεί «γοητευτικό» και αναφέρει ότι για τον Αλβέρτο ήταν το αγαπημένο πορτρέτο της Βικτωρίας. «Ενιωσα πολύ χαρούμενη και περήφανη βρίσκοντας κάτι που του έδωσε τόση χαρά» είχε γράψει η βασίλισσα στο ημερολόγιό της.

Ερρίκος Η’: Εμφαση με σπασουάρ

Τη δεκαετία του 1530, ο Χανς Χόλμπαϊν ο νεότερος ζωγράφισε ένα μεγαλοπρεπές πορτρέτο του Ερρίκου Η’, όπου ο μονάρχης, όρθιος με τα πόδια ανοιχτά, κυριαρχεί τυλιγμένος με γούνες και χρυσοποίκιλτα ρούχα. Ο πίνακας είναι χαμένος πλέον, ωστόσο είχε αντιγραφεί ευρέως εκείνη την εποχή και θεωρείται αριστούργημα της βασιλικής εικονογραφίας. Υπάρχει, μάλιστα, μια λεπτομέρεια που τραβάει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο τα βλέμματα των σύγχρονων παρατηρητών. Ανάμεσα σε όλα τα σύμβολα του μεγαλείου και την πλούσια διακόσμηση, το «codpiece», ο προστατευτικός εξοπλισμός (ένα είδος σπασουάρ της εποχής) που φοράει ο Ερρίκος φαίνεται σχεδιασμένος ακριβώς για να τραβάει την προσοχή του θεατή στα γεννητικά του όργανα.

Οι άνδρες την περίοδο της Αναγέννησης δεν φορούσαν εσώρουχα, μόνο μακριές κάλτσες που έφταναν μέχρι τον καβάλο. Στα τέλη του 15ου αιώνα, όταν η μόδα τούς ήθελε να φοράνε πιο κοντά πανωφόρια, προστέθηκε ένα τριγωνικό κομμάτι πανί που κάλυπτε το κενό ανάμεσα στις δύο κάλτσες, το οποίο με τον καιρό εξελίχθηκε στο πολύ εμφανές «codpiece».

Το αξεσουάρ, που πήρε το όνομά του από το «cod» («μπακαλιάρος»), τη λέξη της αργκό για το όσχεο, ήταν ένα είδος «θήκης» από κομμάτια υφάσματος κουμπωμένα ή δεμένα με κορδόνια. Μάλιστα, οι ράφτες έγιναν πολύ δημιουργικοί στολίζοντας τη «θήκη του πέους» με μετάξι, βελούδο και φιόγκους. Αρχικά ο σκοπός του ήταν προστατευτικός, αλλά στα μέσα του 16ου αιώνα, οπότε κορυφώθηκαν το μέγεθος και η διακόσμησή του, το «codpiece» φοριόταν για να τονίζει και όχι για να συγκαλύπτει την περιοχή των γεννητικών οργάνων.

Σχολιάζοντας τον πίνακα, ο τεχνοκριτικός Εβαν Πούσακ παρατήρησε ότι «δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για την επιβεβαίωση της αρρενωπότητάς σας από ένα πολύ διογκωμένο “codpiece”, που προβάλλει στο κέντρο του πορτρέτου σας σαν ένα τρισδιάστατο αντικείμενο». Και όπως έγραψε ο New Yorker, «ο Ερρίκος Η’ παραμένει το “poster boy” για τα “codpieces”».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News