Ο πρόεδρος της Γερμανιας Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ αναγνώρισε τα λάθη του –είπε ένα mea culpa για την εμμονή του στον Nord Stream 2. Η Ανγκελα Μέρκελ σιωπά –δεν είναι ώρα για να τροφοδοτήσει η ίδια τη συζήτηση για τα σκοτεινά σημεία της 16ετούς καγκελαρίας της. Ο δε προκάτοχός της, ο Γκέρχαρντ Σρέντερ έχει και θράσος –δεν μετανιώνει για το ότι έγινε υπάλληλος του Βλαντίμιρ Πούτιν.

Αυτά είναι τρία μόνο πρόσωπα της «γερμανικής ενοχής», τα πρόσωπα που εξηγούν πώς η Γερμανία προσδέθηκε τόσο στη Ρωσία και αφέθηκε να εξαρτηθεί από τα ρωσικά καύσιμα ώστε τώρα να βρίσκεται σχεδόν αιχμάλωτη και σίγουρα εκτεθειμένη στα μάτια της υπόλοιπης Δύσης.

Το Politico σχολίασε πως ο πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας έχει ωθήσει το κατεστημένο της Γερμανίας στη δίνη μιας βασανιστικής διαδικασίας ενδοσκόπησης, αυτοαμφισβήτησης και αντεγκλήσεων.

Μετά από χρόνια διαλέξεων στη Δύση ότι λίγη Ostpolitik (πολιτική προσέγγισης και οικονομικής αλληλεξάρτησης) ήταν το μόνο που χρειαζόταν για να κρατήσει υπό έλεγχο τη Ρωσία, οι πολιτικές, τα μέσα ενημέρωσης και η ακαδημαϊκή ελίτ της Γερμανίας έχουν πλέον εμμονή με ένα νέο ερώτημα: Πώς καταφέραμε και κάναμε τόσο λάθος;

Σπάνια η εμπιστοσύνη μιας χώρας για τον εαυτό της και τη θέση της στον κόσμο έχει κονιορτοποιηθεί τόσο πολύ από τη μια μέρα στην άλλη, σημείωσε ο Μάθιου Κάρνιτσινγκ, πρώην δημοσιογράφος της Wall Street και νυν ανταποκριτής του Politico με έδρα το Βερολίνο.

Στο άρθρο του εντόπισε 12 πρόσωπα και θεσμούς που ίσως να δικαιολογούν πώς η Γερμανία έκανε τόσο λάθος. Σε βαθμό που ο Ολαφ Σολτς ο σοσιαλδημοκράτης πολιτικός που διαδέχθηκε τη Μέρκελ τον Δεκέμβριο, να αναγκαστεί να αποκηρύξει κεφάλαια της γερμανικής εξωτερικής πολιτικής, βγάζοντας μια σελίδα από το βιβλίο της προκατόχου του και ανακοινώνοντας μια δραματική στροφή 180 μοιρών: ονομάστηκε Zeitenwende (ιστορική αλλαγή), το σχέδιο περιελάμβανε μια δέσμευση να δαπανηθούν 100 δισεκατομμύρια ευρώ για την άμυνα βραχυπρόθεσμα.

Εβδομάδες αργότερα, ωστόσο, ο πανικός στο γερμανικό κατεστημένο για το πόσο λάθος έκαναν με τον Βλαντιμίρ Πούτιν έχει δώσει τη θέση του σε μια αμφισβήτηση απέναντι στους συμμάχους που απαιτούν από το Βερολίνο να αναβαθμίσει τη βοήθεια προς την Ουκρανία –αυτή η αντίδραση χρησιμεύει ως «υπενθύμιση ότι η Γερμανία δεν πούλησε την ψυχή της στη Ρωσία από τη μια μέρα στην άλλη. Ηταν μια διαδικασία που κράτησε χρόνια, στο τέλος της οποίας ολόκληρη η χώρα ήταν συνένοχη», παρατήρησε ο Μάθιου Κάρντιτσινγκ.

Για να παραθέσει έναν μερικό κατάλογο εκείνων που κατά την άποψή του ευθύνονται περισσότερο για την άστοχη προσέγγιση της Γερμανίας προς τη Ρωσία και τον ηγέτη της.

Ανγκελα Μέρκελ

Φέρει τη μεγαλύτερη ευθύνη για την κρίση στην Ουκρανία. Ως καγκελάριος από το 2005 έως το 2021, η Μέρκελ ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από την άρνηση του ΝΑΤΟ να εγγυηθεί ένταξη στην Ουκρανία. Ακόμη και μετά την εισβολή της Μόσχας στη Γεωργία, τον λυσσαλέο βομβαρδισμό της Συρίας, την προσάρτηση της Κριμαίας, τον πόλεμο στο Ντονμπάς, την κατάρριψη του MH-17, τη δολοφονία ενός Τσετσένου στο κέντρο του Βερολίνου και τη δηλητηρίαση του Αλεξέι Ναβάλνι, η Μέρκελ επέμενε ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να βάλει μυαλό.

Ηταν μάλιστα τόσο σίγουρη ότι η συνεργασία με τη Ρωσία ήταν ο δρόμος προς την ειρήνη που ενέκρινε το αμφιλεγόμενο έργο για τον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 2 το 2015, παρά την προσάρτηση της Κριμαίας και τον πόλεμο στην ανατολική Ουκρανία.

Από τότε που ξεκίνησε ο τελευταίος πόλεμος, η Μέρκελ είναι σχεδόν εξαφανισμένη. Τον περασμένο μήνα, δια στόματος εκπροσώπου της, υποστήριξε ότι εμμένει στην απόφασή της το 2008 να εμποδίσει την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Τελευταία φορά εθεάθη να κάνει διακοπές στην Τοσκάνη…

Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ

Εμπιστος του πρώην Καγκελάριου Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο Σταϊνμάγερ ήταν εξαρχής υπέρμαχος της ενεργειακής συμμαχίας του Βερολίνου με τη Μόσχα μέσω των αγωγών Nord Stream.

Οπως πολλοί σοσιαλδημοκράτες πολιτικοί, υποστήριξε ότι το πρότζεκτ θα εγγυηθεί την ειρήνη δημιουργώντας αμοιβαία εξάρτηση μεταξύ Ρωσίας και Γερμανίας. Ως υπουργός Εξωτερικών υπό τη Μέρκελ, συνέχισε να πιέζει προς αυτήν την κατεύθυνση απέναντι στις ολοένα και πιο επιθετικές ενέργειες της Μόσχας.

Διαδραμάτισε επίσης βασικό ρόλο στην προσπάθεια επιβολής διπλωματικών λύσεων στην Ουκρανία. Πρόσφατα, ο πρόεδρος της Γερμανίας, αναγνώρισε ότι έκανε λάθος που υποστήριξε τον αγωγό Nord Stream 2 και ότι είχε κάνει λανθασμένη εκτίμηση για τον Πούτιν. Ο ουκρανός πρόεδρος, Βολοντιμίρ Ζελένσκι αρνήθηκε να τον υποδεχθεί στο Κίεβο, αν και οι σχέσεις τους φαίνεται ότι αποκαταστάθηκαν την Πέμπτη μετά από τηλεφωνική επικοινωνία.

Γκέρχαρντ Σρέντερ

Αφού έχασε την καγκελαρία από τη Μέρκελ το 2005, ο Σρέντερ θα μπορούσε να είχε αποσυρθεί απολαμβάνοντας μία ήσυχη ζωή με την οικογένειά του. Οσον αφορά στην πολιτική, η Καγκελαρία του ήταν αναμφισβήτητα η πιο επιτυχημένη στη γενιά του. Ωστόσο, όπως τόσοι πολλοί πρώην πολιτικοί, ακολούθησε το χρήμα. Και μάλιστα είναι αιώνια πιστός στον Πούτιν. Είναι ο μεγαλύτερος σύμμαχος του ρώσου προέδρου στη Δύση.

Προσπάθησε να μεσολαβήσει σε μια ειρηνευτική συμφωνία μεταβαίνοντας στη Μόσχα τον Μάρτιο, μια επίσκεψη που πολλοί θεώρησαν ως κάτι παραπάνω από μια προσπάθεια να κάνει «λίφτινγκ» στη δική του εικόνα. Πρόσφατα δήλωσε στους New York Times ότι ο πόλεμος της Ρωσίας ήταν ένα «λάθος», αλλά ήταν προκλητικός για τις δικές του ενέργειες. «Δεν θα πω mea culpa», υποστήριξε .

Τζο Κέζερ

Ως διευθύνων σύμβουλος της Siemens από το 2013 έως το 2021, ο Τζο Κέζερ φλέρταρε συνεχώς με επιχειρήσεις στη Ρωσία. Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, ο Κέζερ αρνήθηκε να ακυρώσει ένα ταξίδι στη Μόσχα για να συναντήσει τον Πούτιν στην ιδιωτική του κατοικία.

Ο Κέζερ προειδοποίησε τους επικριτές του στη συνέχεια, λέγοντας ότι δεν θα επέτρεπε «οι προσωρινές αναταράξεις να επηρεάσουν υπερβολικά τα μακροπρόθεσμα σχέδιά μας». Πρόσφατα ζήτησε συγγνώμη για τα σχόλια λέγοντας ότι ο Πούτιν τον ξεγέλασε.

Βόλφγκανγκ Ράιτσλε

Ως επικεφαλής του κολοσσού βιομηχανικού αερίου Linde τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ο Βόλφγκανγκ Ράιτσλε ώθησε την εταιρεία όλο και πιο βαθιά στη Ρωσία. Ελάχιστα στελέχη στη Γερμανία ήταν τόσο κοντά στην κυβέρνηση του Πούτιν όλα αυτά τα χρόνια όσο ο Ράιτσλε, ένα πρώην στέλεχος της BMW που υπηρέτησε αρχικά ως Διευθύνων Σύμβουλος της Linde και εν συνεχεία ως πρόεδρός της, μια θέση από την οποία παραιτήθηκε τον Μάρτιο.

Πέρυσι, η Linde συνήψε μια συμφωνία 6 δισ. δολαρίων με τον ρωσικό ενεργειακό κολοσσό Gazprom για την κατασκευή ενός τεράστιου κόμβου επεξεργασίας φυσικού αερίου κοντά στα σύνορα της Ρωσίας με την Εσθονία.

Η Linde προχώρησε πρόσφατα σε μια δήλωση ότι «ανησυχεί βαθιά για την ανθρωπιστική κρίση στην Ουκρανία». Απλώς δεν ανησυχεί αρκετά για να σταματήσει να συναλλάσσεται με τον Πούτιν…

Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου

Στην ετήσια διάσκεψη, πολλοί συμμετέχοντες προέρχονται από τον επιχειρηματικό κόσμο. Τόσο ο Χόρστ Τέλτσικ, ο οποίος υπηρέτησε ως κύριος σύμβουλος του πρώην καγκελάριου Χέλμουτ Κολ πριν αναλάβει το συνέδριο το 1999, όσο και ο Βόλφγκανγκ Iσινγκερ, ένας Γερμανός πρώην διπλωμάτης που έγινε σύμβουλος αναλαμβάνοντας τα ηνία το 2008, δυσκολεύονταν να προσφύγουν κατά Ρώσων αξιωματούχων και επιχειρηματιών. Το αποτέλεσμα της προσέγγισης ήταν να νομιμοποιηθεί η Ρωσία ως εταίρος για τις γερμανικές επιχειρήσεις, παρά τις κυρώσεις που η Δύση είχε επιβάλει στη χώρα.

Υπό τον Iσινγκερ, ο Χέρμαν Γκρεφ, διευθύνων σύμβουλος της Sberbank, της μεγαλύτερης τράπεζας της Ρωσίας, προσχώρησε στο διοικητικό συμβούλιο. Αυτή την εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μέτρα για την περαιτέρω απομόνωση της τράπεζας από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Eνας άλλος τακτικός στη διάσκεψη είναι ο Σεργκέι Λαβρόφ, ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών που πολλοί θεωρούν ότι είναι εγκληματίας πολέμου. Ο Iσινγκερ απευθύνθηκε στον Λαβρόφ το 2018 με προσφώνηση «αγαπητέ Σεργκέι».

Ο Τέλτσικ, ο οποίος υποστηρίζει μια πολιτική «δούναι και λαβείν» με τη Ρωσία, περιέγραψε τον Πούτιν το 2019 ως «γοητευτικό, εξωστρεφή και ανοιχτό». Ερωτηθείς πρόσφατα εάν θα ήθελε να αναθεωρήσει αυτήν την αξιολόγηση, είπε ότι την υποστήριξε γιατί «έτσι ήταν εκείνη την εποχή».

Ανατολική Επιτροπή (Ost-Ausschuss)

Η κύρια πλατφόρμα για την «αξιοποίηση» της ρωσικής αγοράς υπήρξε ένας οργανισμός γνωστός ως Ost-Ausschuss, ή Ανατολική Επιτροπή. Ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1950, τα μέλη της ομάδας λόμπι περιλαμβάνουν τις περισσότερες από τις πιο γνωστές γερμανικές εταιρείες, από τη BMW έως τη VW και τον χημικό κολοσσό BASF.

Την εποχή της προσάρτησης της Κριμαίας από τη Ρωσία, η ομάδα αυτή ήταν ο καλύτερος φίλος της Μόσχας στο Βερολίνο, καθώς αγωνιζόταν εναντίον των αυστηρότερων κυρώσεων.

Την Τρίτη, ο επικεφαλής της Ost-Ausschuss, Ολιβερ Ερμές, ανακοίνωσε ότι θα παραιτηθεί για να επικεντρωθεί στο να βοηθήσει τη δική του εταιρεία να περιηγηθεί στο νέο γεωπολιτικό τοπίο. Καταδίκασε τον πόλεμο «με τον πιο έντονο τρόπο» αλλά υποστήριξε επίσης ότι «οι αμοιβαίες οικονομικές εξαρτήσεις… δυνητικά συμβάλλουν στην αποκλιμάκωση».

Ματίας Πλάτσεκ

Πρώην πρωθυπουργός του κρατιδίου του Βρανδεμβούργου της Γερμανίας και ηγέτης των Σοσιαλδημοκρατών, ο Ματίας Πλάτσεκ υπήρξε στη γερμανική πρωτεύουσα μια εξευγενισμένη εκδοχή της ρωσικής επιθετικότητας, προσπαθώντας συστηματικά να πείσει τους Γερμανούς ότι δεν είχαν τίποτα να φοβηθούν από τη Ρωσία.

Στο βιβλίο του το 2020, «Χρειαζόμαστε μια νέα Ostpolitik», ο Πλάτσεκ είπε ότι η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να αναγνωρίσει την Κριμαία ως μέρος του ρωσικού εδάφους, μια απαίτηση που έκανε για πρώτη φορά λίγο μετά τη ρωσική εισβολή το 2014. Εκτοτε έχει αναθεωρήσει αυτήν τη στάση και παραδέχτηκε ότι είχε κάνει λάθος σχετικά με τη Ρωσία.

«Αυταπατήθηκα γιατί αυτό που μόλις συνέβη ήταν αδιανόητο», είπε. Λίγες μέρες αργότερα παραιτήθηκε από πρόεδρος του Γερμανο-Ρωσικού Φόρουμ, του οποίου ηγήθηκε για την προώθηση των δεσμών μεταξύ των δύο χωρών.

Γκέοργκ Ρέστλε

Ενας πολύ δημοφιλής ρεπόρτερ της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης και παρουσιαστής του ειδησεογραφικού περιοδικού Monitor, ο Ρέστλε διατύπωσε την άποψη ότι η επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς ευθύνεται για τον ανταγωνισμό με τη Ρωσία.

Αν και επικρίνει τον Πούτιν και τον πόλεμο, ο Ρέστλε έχει προωθήσει μια γραμμή στον κυρίαρχο δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό σταθμό της Γερμανίας (την κύρια πηγή ειδήσεων για τους περισσότερους Γερμανούς) που απεικονίζει τη Δύση ως ένοχη στην αντιπαράθεσή της με τη Ρωσία όσο και ο Πούτιν.

«Αρκετή εμπιστοσύνη έχει χαθεί τα τελευταία χρόνια και η Ρωσία δεν είναι σε καμία περίπτωση η μόνη υπεύθυνη», είπε στους τηλεθεατές το 2018 καθώς παρουσίαζε ένα τμήμα που καταδικάζει το ΝΑΤΟ για τη διεξαγωγή στρατιωτικής άσκησης στην ανατολική πλευρά της συμμαχίας. «Η πρόσφατη ιστορία δείχνει ότι πάνω από όλα ήταν η Δύση, μεθυσμένη από τη νίκη της στον Ψυχρό Πόλεμο, που αγνόησε τα ρωσικά συμφέροντα ξανά και ξανά, ενώ φαινομενικά δεν έμαθε τίποτα ή αρνιόταν να το κάνει». Δύο ημέρες πριν από την πρόσφατη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, εξέφρασε τη λύπη του για την «άγνοια της Δύσης για τα συμφέροντα ασφαλείας της Ρωσίας, τα ψέματα των ΗΠΑ στον πόλεμο του Ιράκ και την αποστολή του ΝΑΤΟ στο Κοσσυφοπέδιο», παρόλο που είπε ότι δεν μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως δικαιολογία για την «σοκαριστική παραβίαση του διεθνούς δικαίου από τον Πούτιν».

Φρίντριχ Μερτς

Ο νέος ηγέτης των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) της Γερμανίας, φαινόταν να μην έχει καμία σχέση με το τέλμα με τη Ρωσία. Ωστόσο, σε καίριες στιγμές της συζήτησης για την πολιτική της Ρωσίας τα τελευταία χρόνια, ο Μερτς, ο οποίος κέρδισε την ηγεσία τoυ CDU στην τρίτη του προσπάθεια, βρισκόταν στη λάθος πλευρά της ιστορίας.

Χρειάστηκε η δηλητηρίαση του Ναβάλνι το 2020 για να πειστεί ο Μερτς, ένας εταιρικός δικηγόρος που πέρασε χρόνια στην πολιτική έρημο αφότου τον κέρδισε η Μέρκελ για την ηγεσία του CDU στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ότι ο αγωγός Nord Stream 2 μπορεί να μην ήταν καλή ιδέα. Επισκέφτηκε το Κίεβο αυτή την εβδομάδα.

Γιούργκεν Χάμπερμας

Καμία προσωπικότητα δεν έχει μεγαλύτερη επιρροή από τον Χάμπερμας, έναν άνθρωπο που πολλοί θεωρούν ως τον ανεπίσημο φιλόσοφο του γερμανικού κράτους. Ένας πραγματιστής και κάποτε οπαδός της Σχολής της Φρανκφούρτης, ο Χάμπερμας, 92 ετών, έχει χρησιμεύσει ως «μάντης» για την κυρίαρχη αριστερά της Γερμανίας για δεκαετίες. Το τελευταίο «μαργαριτάρι» της σοφίας του: Η Γερμανία είχε δίκιο που δεν έστειλε όπλα στην Ουκρανία.

Σε ένα πρόσφατο άρθρο για την εφημερίδα Süddeutsche Zeitung, την καθημερινή ενημέρωση για την κοσμοπολίτικη ελίτ της χώρας, ο Χάμπερμας κρατούσε ένα κερί για την «εσωτερική και συγκρατημένη ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γερμανίας». Η απερίσκεπτη προσέγγιση της Γερμανίας προς την Ουκρανία την ώρα της ανάγκης της δεν είναι το πρόβλημα, είναι η απάντηση, υποστήριξε, προτρέποντας τους αναγνώστες να μην λάβουν υπόψη τις «αυστηρές ηθικές κατηγορίες της γερμανικής αυτοσυγκράτησης».

Στο τέλος, καθησύχασε τους Γερμανούς ότι όλα θα πάνε καλά, αρκεί να μην προσέχουν τον άνεμο της αλλαγής. «Αυτή η συζήτηση, η οποία έχει δημιουργήσει πολλά παραδείγματα της εκπληκτικής μεταστροφής των παλαιών ειρηνικών, υποτίθεται ότι προαναγγέλλει την ιστορική αλλαγή στη γερμανική μεταπολεμική νοοτροπία – μια νοοτροπία που κερδήθηκε με κόπο που έχει καταγγελθεί επανειλημμένα από τη δεξιά – και το τέλος του ευρέος προ-διαλόγου, ειρηνευτικής εστίασης της γερμανικής πολιτικής», κατέληξε.

Μανουέλα Σβέσιγκ

Η Σοσιαλδημοκράτισσα Σβέσιγκ, πρώην υπουργός Οικογενειακών Υποθέσεων υπό τη Μέρκελ, έγινε πρωθυπουργός του κρατιδίου του Μεκλεμβούργου-Δυτικής Πομερανίας το 2017. Θεωρήθηκε από πολλούς ότι θα αναλάβει επικεφαλής στο κόμμα του SPD έως ότου ο αγωγός Nord Stream 2 μπήκε στη μέση. Το ότι το γερμανικό άκρο του αγωγού τελειώνει στην πατρίδα της θα μπορούσε να θεωρηθεί κακή τύχη αν δεν ήταν το γεγονός ότι η ίδια πίστευε σε αυτό αληθινά.

Η Σβέσιγκ σπάνια έχανε την ευκαιρία τα τελευταία χρόνια να υπερασπιστεί το έργο. Εφθασε στο σημείο να ιδρύσει ένα μη κερδοσκοπικό ίδρυμα με χρήματα από τον ρωσικό κολοσσό Gazprom για να ολοκληρώσει το έργο σε περίπτωση παρακώλυσης από τις κυρώσεις των ΗΠΑ.

«Εχετε την επιλογή μεταξύ ρωσικού φυσικού αερίου από τον αγωγό της Βαλτικής… ή αμερικανικού αερίου, που εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ», είπε στους βουλευτές κατά τη διάρκεια μιας έντονης συνόδου το 2020.

Πρόσφατα άλλαξε άποψη λέγοντας ότι το ίδρυμα ήταν λάθος και ότι ο Πούτιν έπρεπε να λογοδοτήσει για την επίθεση στην Ουκρανία. «Ζούμε σε μια νέα εποχή», αναγνώρισε αυτή την εβδομάδα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News