Ο «καβγάς», στο τέλος, είναι πάντα για τα χρήματα. Ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ θέλει τις σπάνιες γαίες της Ουκρανίας, επειδή, κατά την άποψή του, οι ΗΠΑ έχουν δώσει πιο πολλά λεφτά στην Ουκρανία από όσα η Ευρώπη.

Στις 12 Φεβρουαρίου, ο Τραμπ ισχυρίστηκε ότι η Αμερική έχει δώσει στην Ουκρανία 350 δισ. δολάρια σε βοήθεια, ενώ οι Ευρωπαίοι έχουν παράσχει μόλις 100 δισ. δολάρια και αυτό με τη μορφή δανείων και όχι επιχορηγήσεων.

Η διαφορά, υποστήριξε, δικαιολογεί το αίτημά του να πάρει η Αμερική τον έλεγχο σπάνιων γαιών και άλλων ορυκτών, αξίας περίπου 500 δισ. δολαρίων, που βρίσκονται στο υπέδαφος της Ουκρανίας, όχι ως μέσο διασφάλισης μελλοντικής υποστήριξης αλλά κυρίως ως ανταπόδοση για βοήθεια που έχει ήδη δώσει.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, απάντησε στις 18 Φεβρουαρίου ότι «οικονομικά και στρατιωτικά, η Ευρώπη έχει δώσει περισσότερα από οποιονδήποτε άλλον. Και θα ενισχύσουμε την υποστήριξή μας». «Ποιος έχει δίκιο;», αναρωτιέται ο Economist.

Οι πιο έγκυροι αριθμοί δημοσιοποιούνται τακτικά από το Ινστιτούτο του Κιέλου, μια γερμανική δεξαμενή σκέψης. Η τελευταία έκθεσή του, που δημοσιεύθηκε στις 14 Φεβρουαρίου, δείχνει ότι οι ευρωπαϊκές συνεισφορές –μεμονωμένα από κυβερνήσεις και συλλογικά από ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα– σαφώς ξεπερνούν τη βοήθεια της Αμερικής.

Διάφορες χώρες από όλον τον κόσμο έχουν διαθέσει συνολικά 267 δισ. ευρώ σε βοήθεια στην Ουκρανία, ή περίπου 80 δισ. ευρώ για κάθε έτος της σύγκρουσης. Η Αμερική παραμένει ο σημαντικότερος μεμονωμένος δωρητής με διαφορά, αλλά οι ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ, έχουν ξεπεράσει τις συνεισφορές της, με 132 δισ. ευρώ σε χορηγούμενη βοήθεια έναντι 114 δισ. ευρώ των ΗΠΑ (αν και η Αμερική παραμένει ελαφρώς μπροστά στη στρατιωτική βοήθεια).

Εάν προσθέσει κανείς σε αυτά και τη βοήθεια που οι χώρες έχουν δεσμευθεί να παραδώσουν, το χάσμα μεγαλώνει ακόμη περισσότερο. Ωστόσο, σχεδόν το 90% της οικονομικής βοήθειας από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ ήταν, πράγματι, με τη μορφή δανείων (αν και με πολύ γενναιόδωρους όρους), γράφει ο Economist. Περίπου το 60% της οικονομικής βοήθειας των ΗΠΑ δίνεται με τη μορφή επιχορηγήσεων.

Η ευρωπαϊκή υποστήριξη παρέμεινε σχετικά σταθερή από το 2022, ενώ η αμερικανική βοήθεια ήταν πολύ πιο ασταθής. Η υποστήριξή της επιβραδύνθηκε το 2023 και το 2024 εν μέσω κομματικών διαφωνιών στο Κογκρέσο, στη συνέχεια ενισχύθηκε ξανά με την ψήφιση ενός νέου συμπληρωματικού νομοσχεδίου και επιταχύνθηκε στο τέλος της θητείας του τέως προέδρου Τζο Μπάιντεν.

Ο μεγάλος ευρωπαίος χορηγός

Ο μεγαλύτερος ευρωπαίος δωρητής είναι η Γερμανία, η οποία έχει παράσχει περίπου 17 δισ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής, ανθρωπιστικής και στρατιωτικής βοήθειας και εξαιρουμένης εκείνης που διοχετεύθηκε μέσω της ΕΕ). Η Βρετανία έρχεται δεύτερη, με 15 δισ. ευρώ, ακολουθούμενη από τη Δανία. Ομως, η αλήθεια είναι ότι οι μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης έχουν την ικανότητα να κάνουν πολύ περισσότερα, επισημαίνει ο Economist. Οι ετήσιες δεσμεύσεις της Γερμανίας και της Βρετανίας, μαζί με την Αμερική, αποδίδουν μόλις το 0,2% του ΑΕΠ τους.

«Επομένως, η βοήθεια προς την Ουκρανία μοιάζει περισσότερο με ένα μικρό πολιτικό σχέδιο παρά με μια μεγάλη δημοσιονομική προσπάθεια», καταλήγει η έκθεση του Κιέλου.

Πράγματι, το 1990 η Γερμανία διέθεσε μεγαλύτερο μερίδιο του ΑΕΠ της για να στηρίξει το Κουβέιτ από ό,τι τώρα για έναν πόλεμο στο κατώφλι της Ευρώπης. Ομοίως, η Αμερική διέθεσε σημαντικά περισσότερα χρήματα ετησίως κατά τη διάρκεια των πολέμων της Κορέας, του Βιετνάμ και του Ιράκ.

Ως βοήθεια ως προς το ΑΕΠ τους, ξεχωρίζουν τα κράτη της Βαλτικής και οι Σκανδιναβικές χώρες. Η Εσθονία και η Δανία, για παράδειγμα, έχουν δεσμεύσει περισσότερο από το 2% του προπολεμικού ΑΕΠ τους για να στηρίξουν την Ουκρανία σε διμερή βοήθεια.

Σε γενικές γραμμές, σημειώνει ο Economist, όσο πιο κοντά είναι η πρωτεύουσα μιας χώρας στη Ρωσία, τόσο μεγαλύτερη είναι η βοήθειά της προς την Ουκρανία ως μερίδιο του ΑΕΠ της. Για παράδειγμα, η Λετονία και η Λιθουανία –των οποίων οι πρωτεύουσες απέχουν λιγότερο από 1.000 χιλιόμετρα από τη Μόσχα– συνεισέφεραν το 2% του προπολεμικού ΑΕΠ τους. Η Ιαπωνία, ωστόσο, παρέχει περισσότερη διμερή βοήθεια από τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία –και σε απόλυτες τιμές και ως μερίδιο του ΑΕΠ της– παρότι το Τόκιο απέχει πάρα πολύ από τη Μόσχα.

Οι ευρωπαίοι ηγέτες έχουν λάβει ένα σαφές μήνυμα από την κυβέρνηση Τραμπ: «Η σκληρή στρατηγική πραγματικότητα εμποδίζει τις ΗΠΑ να επικεντρωθούν στην ασφάλεια της Ευρώπης», όπως το έθεσε ο αμερικανός υπουργός Αμυνας, Πιτ Χέγκσεθ. Οι ευρωπαϊκές χώρες κάνουν ήδη περισσότερα από την Αμερική για να βοηθήσουν την Ουκρανία. Εάν η Αμερική κλείσει τις κάνουλες της χρηματοδότησης, καταλήγει ο Economist, θα χρειαστεί να κάνουν ακόμη πιο πολλά.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News