Τη στιγμή που τα προγράμματα εμβολιασμού στις περισσότερες χώρες του κόσμου βρίσκονται σε εξέλιξη και το φως στο τούνελ έχει αρχίσει να φαίνεται, έρχονται ξαφνικά οι μεταλλάξεις του κορονοϊού και πατούν φρένο στην επιστροφή μας στην κανονικότητα. Κι αυτό διότι τα εμβόλια που έχουν εγκριθεί, αλλά και τα υποψήφια, δεν φαίνονται να «πιάνουν» καλά όλες τις μεταλλάξεις.

Στη χώρα μας δεν υπάρχει μεγάλο πρόβλημα αυτή τη στιγμή, καθώς η κατάσταση φαίνεται να βρίσκεται υπό έλεγχο. Μέχρι τώρα έχουν ταυτοποιηθεί 397 άτομα με το μεταλλαγμένο στέλεχος της Βρετανίας και έξι με αυτό της Νοτίου Αφρικής (εδώ). Και μπορεί να ακούγονται λίγα σε σύγκριση με άλλες χώρες, αλλά, όπως εκτιμά ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας, «θα επικρατήσουν παντού οι μεταλλάξεις» (εδώ).

Γι’ αυτό και οι επιστήμονες ανά τον κόσμο έχουν ξεκινήσει έναν αγώνα με κλινικές μελέτες που αφορούν τις μεταλλάξεις, ώστε να γνωρίζουμε ποιο εμβόλιο απαιτεί βελτίωση και ποιο θα πρέπει να βγάλει νέες δόσεις που θα είναι αποτελεσματικές στις μεταλλάξεις.

Μέχρι στιγμής, πάντως, ελάχιστα έχουν αποδειχθεί και περισσότερες λεπτομέρειες θα υπάρξουν στο μέλλον.

Το εμβόλιο της AstraZeneca

Σε μελέτη που έγινε από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και το Πανεπιστήμιο Γουιτγουότερσραντ του Γιοχάνεσμπουργκ, φάνηκε ότι το εμβόλιο της AstraZeneca δεν προστατεύει ως προς την εκδήλωση ελαφριών ή μέτριων συμπτωμάτων της Covid-19, όμως οι ερευνητές πιστεύουν ότι έχει προστατευτική δράση για τη βαριά νόσηση, την ανάγκη για εισαγωγή σε νοσοκομείο και τον θάνατο.

Ωστόσο, η μελέτη έγινε σε 2.000 άτομα με μέσο όρο ηλικίας τα 31 έτη, που σημαίνει ότι πρόκειται για ηλιακή ομάδα που δεν διατρέχει ούτως ή άλλως υψηλό κίνδυνο βαριάς νόσησης, όπως υπογραμμίζει ο Guardian.

Ετσι, οι επιστήμονες δεν μπορούν να είναι σίγουροι ότι προστατεύει από βαριά νόσηση, αλλά σε αυτή τη φάση εκτιμούν ότι «είναι πιθανό».

Τα άλλα εμβόλια

Δεν είναι δυνατή η σύγκριση εμβολίων ως προς αυτήν την κατεύθυνση, καθώς δεν υπάρχουν λεπτομερή δεδομένα που να καταλήγουν σε κάποιο συμπέρασμα. Ωστόσο, όποιες δοκιμές εμβολίων έχουν γίνει για τη μετάλλαξη της Νοτίου Αφρικής, δείχνουν ότι κανένα σκεύασμα δεν είναι τόσο αποτελεσματικό, όσο είναι στο αρχικό πανδημικό στέλεχος.

Συγκεκριμένα, μελέτη που έχει γίνει στο υποψήφιο εμβόλιο της Novavax είχε 89% αποτελεσματικότητα στη Βρετανία, αλλά στη Νότιο Αφρική μόλις 60%. Το εμβόλιο της Johnson & Johnson είχε 72% αποτελεσματικότητα στις ΗΠΑ, αλλά 57% στη Νότιο Αφρική. Και τα δύο εμβόλια όμως φάνηκαν να προστατεύουν από βαριά νόσηση και θάνατο.

Τα εμβόλια των Pfizer/BioNTech και της Moderna, τα οποία είχαν δείξει εντυπωσιακή αποτελεσματικότητα 95% πριν την εξάπλωση των μεταλλάξεων, τώρα ενδέχεται να χάσουν ποσοστιαίες μονάδες επιτυχίας, λόγω της εμφάνισης της νοτιοαφρικανικής μετάλλαξης. Κάτι βέβαια που έχουν παραδεχθεί και οι ίδιες οι εταιρείες, καθώς σε έρευνες που έχουν κάνει σε εργαστήριο, έχει φανεί ότι ναι μεν προστατεύει το εμβόλιό τους από τη συγκεκριμένη μετάλλαξη, αλλά λιγότερο καλά από όσο κατά του αρχικού πανδημικού στελέχους. Ωστόσο, άγνωστο παραμένει το πόσο λιγότερο καλά.

Η βρετανική μετάλλαξη

Σε αυτήν την περίπτωση τα νέα είναι πολύ πιο αισιόδοξα. Το εμβόλιο της AstraZeneca φαίνεται να έχει 74,6% αποτελεσματικότητα στη βρετανική μετάλλαξη (εδώ), δηλαδή λίγο μικρότερη από αυτήν που παρέχει έναντι του πανδημικού στελέχους του κορονοϊού, η οποία φτάνει στο 84%, σύμφωνα με νέα μελέτη.

Στο ίδιο πλαίσιο, ερευνητές από το Ινστιτούτο Θεραπευτικής Ανοσολογίας και Μολυσματικών Νόσων του Κέιμπριτζ, υποστηρίζουν ότι σε έρευνα που έκαναν, φάνηκε ότι και το εμβόλιο των Pfizer/BioNTech παρέχει σχεδόν την ίδια προστασία στη βρετανική μετάλλαξη, με αυτή που παρέχει στο αρχικό πανδημικό στέλεχος (εδώ).

Τι σημαίνουν όλα αυτά για την ανοσία αγέλης;

Καθώς δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα για το εάν κάποιο από τα εμβόλια, όχι απλώς εμποδίζει τη βαριά νόσηση, αλλά σταματά και τη μετάδοση του κορονοϊού, κυβερνήσεις και πολίτες ζουν με την ελπίδα ότι ο εμβολιασμός θα παρέχει συλλογική ανοσία και θα μας επαναφέρει στην κανονική μας ζωή.

«Το σημαντικό είναι να μειώσουμε τους θανάτους και τις νοσηλείες. Να αδειάσουν τα νοσοκομεία. Δεν θα πρέπει να περιμένουμε ότι ο ιός θα εξαφανιστεί», σχολιάζει ο καθηγητής Σαμπίρ Μαντχί από το Πανεπιστήμιο Γουιτγουότερσραντ, που ήταν υπεύθυνος για την έρευνα των εμβολίων στις μεταλλάξεις.

Μπορούν να τροποποιηθούν τα εμβόλια;

Ναι, απαντούν οι επιστήμονες. Ηδη η Moderna βρίσκεται στη φάση δημιουργίας νέου εμβολίου (εδώ), η Pfizer αναζητά λύσεις για την έγκρισή του, ενώ το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ετοιμάζει νέα έκδοση του εμβολίου που θα είναι έτοιμη το φθινόπωρο.

Υπενθυμίζεται ότι η τεχνολογία mRNA, με την οποία έχουν κατασκευαστεί τα εμβόλια της Pfizer και της Moderna, επιτρέπει αλλαγές μέσα σε έξι εβδομάδες, ενώ αυτό της AstraZeneca, που έχει δημιουργηθεί με την τεχνολογία ιικού φορέα, απαιτεί μερικούς μήνες.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι δόσεις για τις μεταλλάξεις θα γίνονται ως επαναληπτικές. Δηλαδή, αν ένα εμβόλιο είναι δύο δόσεις, θα γίνεται αργότερα και μία τρίτη, για να καλύπτει τις όποιες μεταλλάξεις.

Μία άλλη πρόκληση, βέβαια, είναι ο ρυθμός αύξησης των μεταλλάξεων (εδώ), οι οποίες πραγματοποιούνται πλέον με ακόμη πιο γρήγορο ρυθμό και όσο καθυστερούν οι εμβολιασμοί, τόσο περισσότερες θα εμφανίζονται.

Δύσκολο το επόμενο δίμηνο

Αν και υπάρχουν αρκετοί λόγοι αισιοδοξίας για την άνοιξη και το καλοκαίρι, πολλοί ειδικοί στη Δημόσια Υγεία παραμένουν απαισιόδοξοι για τους επόμενους δύο μήνες, σχολιάζουν οι New York Times.

Κανένας ειδικός δεν πιστεύει ότι ο ιός θα εξαφανιστεί. Το πιο πιθανό είναι στο μέλλον να κάνουμε κάθε χρόνο ένα εμβόλιο για τη γρίπη και ένα για τον κορονοϊό. Μέχρι τότε θα πρέπει συνεχώς να γίνονται εκτιμήσεις των νέων δεδομένων που προκύπτουν από την κλινική εμπειρία, αλλά και τις μελέτες.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News